روزنامه ابتکار
1397/02/29
برگزاری یادواره‌ها برای مفاخر ادبی کشور چه تاثیری در شناساندن آنها به عامه مردم دارد؟
شاعران گمشده در تقویمفاطمه امین‌الرعایا
روز سعدی، روز فردوسی، روز خیام، روز حافظ و ... تقویم ایرانی پر است از روزهای جهانی و ملی که به نام شاعران و بزرگان نامگذاری شده‌اند، هر سال هم به مناسبت این روزها برنامه‌های و یادواره‌های گوناگونی برگزار میشود، از همایش‌ها و سخنرانی‌ها گرفته تا مراسم شعرخوانی و حتی موسیقیایی. حال سوال این است که برگزاری چنین یادواره‌هایی چه تاثیری روی شناخت مردم از این بزرگان ادب فارسی داشته است؟
موازی‌کاری‌های بیهوده
اردیبهشت با نام سعدی شروع میشود، با نام فردوسی ادامه پیدا می‌کند و در نهایت با نام خیام به پایان می‌رسد. اول، بیست و پنجم و بیست و هشتم اردیبهشت به نام این سه شاعر نامگذاری شده است. هر سال دانشگاه‌ها و بنیادهای ادبی برنامه‌های مختلفی مثل سخنرانی، شعرپژوهی، شعرخوانی، موسیقی و ... در این‌باره برگزار می‌کنند و هدف از انجام این فعالیت‌ها بیشتر شناخته شدن این بزرگان ادب است اما تا به حال چقدر این اهداف محقق شده‌اند؟ افشین علا، شاعر و نویسنده معتقد است تا به حال این مراسم به هیچ وجه در شناساندن بیشتر این شعرا به عموم مردم موثر نبوده‌اند. این شاعر به «ابتکار» می‌گوید: قالب برنامه‌های این‌چنینی که در پی بزرگداشت شعرا و بزرگان این سرزمین برگزار میشود، به عنوان بیلان کار نهادهای فرهنگی اعم از نهادهای رسمی و غیر رسمی، دولتی و خصوصی به حساب می‌آیند و در سالگرد این روزها، نشست‌های مختلف و گوناگونی برگزار میشود و مخاطب خاصی هم به این مراسم عمدتا تکراری دعوت می‌شوند و تنها سخن‌هایی گفته میشود و می‌نشینند و برمی‌خیزند.
او درباره ایجاد فرهنگسازی توسط این برنامه‌ها برای عموم مردم ادامه می‌دهد: برگزاری این مراسم برای آشنایی با این شاعران ملی به گونه‌ای که مردم کوچه و بازار و مخاطب عام اشعار این شاعران را در خانه‌های‌شان بخوانند و به فرزندان‌شان بیاموزند، مستلزم عزم جدی‌ای هست که متاسفانه ما چنین خواست و عزمی را در نهادها و متولیان فرهنگی کشور نمی‌بینیم. زمانی که اتفاق بزرگی مثل نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران منجر به کتابخوان شدن مردم نشده است، نمی‌توان از برگزاری فرمالیته این برنامه‌ها انتظاری زیادی داشت. زمانی که بخواهیم یک امر فرهنگی نهادینه شود، باید نهادها مختلف دست به دست هم بدهند، نه اینکه نهادها و اشخاص مختلف مانند جزیره‌های جداگانه از هم با تصمیمات مقطعی و بدون هماهنگی با یکدیگر بخواهند نشست‌ها و مناسبت‌هایی برگزار کنند. به همین دلیل هم من سال‌ها است علاقه‌ای به شرکت در این بزرگداشت‌ها ندارم.
این شاعر می‌افزاید: فکر می‌کنم همین که ما بنویسیم و آثار خودمان را به دست مخاطبان برسانیم بیشتر اثرگذار باشد تا اینکه در این نشست‌ها حضور پیدا کنیم.
چشم طمع به مفاخر ایرانی
وجود روزهای جهانی و ملی به نام بزرگان فرهنگ و ادب ایران زمین، پتانسیلی بالقوه برای ارتقای سطح ادبی کشور است. چگونه می‌توان از این روزها و مناسبت‌ها به سود ادبیات فارسی استفاده کرد؟ علا می‌گوید: من بارها این را گفته‌ام که ثروت اصلی ما ایرانیان نفت نیست. نفت را کشورهای کوچک عربی هم دارند. ثروت اصلی ما ادبیات ما است. هیچ ملی به اندازه ملت ایران و تمدن ایران تعدد چهره‌ها فرهنگی آن هم در عرصه بین‌الملل ندارد. اگر قدیمی‌ترین فرهنگ‌ها را جست‌و جو کنید خواهید دید که احتمالا تنها به دو یا چند نام می‌نازند و می‌بالند اما ما آنقدر ستاره‌های درخشان در آسمان ادب ایران داریم که افق‌های گیتی را در نوردیده‌اند و جهانی شده‌اند که بسیاری از ملت‌ها به این عظمت رشک برده‌اند و به فکر تصاحب آنها افتاده‌اند.
او در ادامه می‌افزاید: امروز شاهد تجارت ترکیه با مولانا هستیم. کشورهای ادبی ابن سینا را دانشمند خودشان می‌دانند. در روسیه شعرهای عمر خیام به زبان روسی وجود دارد و خیل کثیری از مردم روس خیام را شاعر ملی خودشان می‌دانند و اطلاعی ندارند که این شاعر ایرانی است. کما اینکه غربی‌ها مولانا را به عنوان یک شاعر غربی می‌شناسند و رومی بودنش را به مثابه غربی بودنش می‌انگارند. چون آموزه‌های مولانا آنقدر به زبان روز بیان شده که همواره مخاطب دارد. بنابر این ثروت ما شعرا و دانشمندان ما هستند.
مسئولان متخصص در هدر دادن
این شاعر درباره تقسیم فرصت‌ها بین اهالی فرهنگ برای استفاده از این موقعیت‌های ناب می‌گوید: متاسفانه ما در حوزه فرهنگی مسئولانی داریم که متخصص به هدر دادن ثروت‌های فرهنگی و استفاده نکردن از بهترین موقعیت‌ها هستند. هر یک از ما که در حوزه فرهنگی مشغولیم، گوشه‌ای نشسته‌ایم و می‌نویسیم می‌توانیم برای اشاعه ادبیات سفیر فرهنگی باشیم ولی متاسفانه در کشاکش‌ها و زد و بندهای سیاسی هیچ‌گاه به اهل فرهنگ، اهل هنر و اهل قلم توجه نمی‌شود و همیشه فرصت‌ها بین کسانی تقسیم می‌شوند که عمده توان‌شان برگزاری همایش‌های فرمایشی در مناسبت‌های گوناگون است.
نگاه فرهنگی برای جلوگیری از فرصت‌سوزی
اما چه راهکاری برای استفاده از چنین موقعیت‌هایی و جلوگیری از فرصت‌سوزی در خصوص معرفی این شعرای بزرگ وجود دارد؟ پیشنهاد علا این است: باید نگاه دولت‌ها عوض شود، دولت‌ها باید نگاه فرهنگی داشته باشند. هر زمان دولت‌های ما فرهنگی‌تر بود در تمام عرصه‌ها نتیجه بهتری حاصل شد. کما اینکه دولت اصلاحات به علت نگاه فرهنگی رئیس دولت وقت، یکی از موفق‌ترین دولت‌ها بود. در هر دولتی که نگاه به مقوله فرهنگ کمرنگ شد یا فرهنگ کم‌ارزش شد و یا به اهالی قلم بی اعتنایی شد، در همه عرصه‌ها گزند این بی اعتنایی را دیده‌ایم. امروز هم چنین است. درست است که دولت فعلی امتیازهای بسیاری نسبت به دولت دهم دارد اما فرهنگ ما به شدت از معضلات عدیده‌ای رنج می‌برد که دولت جدید هم هیچ راه درمانی برای آنها پیدا نکرده است.
سایر اخبار این روزنامه
محمد علی کوشا : طباطبایی مظهر میانه روی و مردم خواهی بود
خداحافظی با استاد معتدل اخلاق
«ابتکار» دلایل چرخش مجدد مواضع کره‌شمالی و تهدید به کناره‌گیری از مذاکرات با آمریکا را بررسی می‌کند
«ابتکار» از افزایش میزان فوت به دلیل خوردن قارچ های سمی در سال 97 گزارش می دهد
دوست داشتنی ِخطرناک
محمدعلی وکیلی
بی «توافقی» مقدمه بی«عملی»
تغییرات اقلیم چه تاثیری بر گونه‌های حشره‌های مهاجر روی زمین خواهد داشت؟
سرنوشت شوم زمین بدون حشرات
برگزاری یادواره‌ها برای مفاخر ادبی کشور چه تاثیری در شناساندن آنها به عامه مردم دارد؟
«ابتکار» از خود محوری کشورهای صادرکننده نفت گزارش می‌دهد
کژکارکردهای اوپکی
گزارش «ابتکار» از حل اختلاف مجلس و دولت درباره افزایش 20 درصدی حقوق کارمندان
عدالت در پرداخت حقوق ها رعایت می شود؟
واکنش مشاور ویژه ولیعهد عربستان
به شایعه کشته یا زخمی شدن ولیعهد محمد بن سلمان کجاست؟
دولت دوازدهم بعد از انتخابات 96 چه شرایطی را تجربه کرده است؟
یک‌سال پس از تکرار امید
اطلاعیه وزارت کشور درباره حوادث اخیر کازرون
تیراندازی مرگ بار در مدرسه شهر «سانتافه» آمریکا
دفاع ناطق نوری از برجام:
رهبری کلیات برجام را تایید کردند
