روزنامه ایران
1397/03/02
پمپئو در کانون استهزا و تحقیر
تلاش امریکا برای مقابله با ایران که دوشنبه گذشته تحت عنوان راهبرد جدید این کشور با قرائت بیانیه مدعی‌جویانه مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا صورت گرفت، متناسب با دیدگاه و شرایط کشورهای مختلف و مناسبات‌شان با ایران با بازخوردهای متفاوتی مواجه شد. پمپئو در سخنان دو روز پیش خود که با هدف تشریح ابعاد استراتژی جدید واشنگتن درباره ایران صورت گرفت، مدعی شد ایران به رغم اجرای برجام همچنان برنامه هسته‌ای خود را با هدف دستیابی به تسلیحات هسته‌ای پیگیری می‌کند و در عین حمایت از گروه‌های تروریستی به مداخله در امور داخلی کشورهای منطقه می‌پردازد. وزیر خارجه امریکا در امتداد چنین اتهاماتی، در حالی که وعده شدیدترین تحریم‌های تاریخ را علیه ایران می‌داد، از آمادگی مشروط برای دستیابی به یک توافق فراگیر با ایران سخن گفت. شروطی که از منظر قریب به اتفاق مقام‌ها و صاحبنظران بین‌المللی امکان تحقق یافتن آنها نزدیک به صفر است.
تنها ساعاتی بعد از سخنرانی وزیر خارجه امریکا بود که فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به اظهارات ضد ایرانی وزیر خارجه امریکا در اندیشکده هریتیج واکنش نشان داد. او در بیانیه‌ای که منتشر کرد، به حمایت از برجام پرداخت و با بیان اینکه «توافق هسته‌ای ایران و تداوم حمایت از آن، دستاوردهای عمده‌ای در دیپلماسی بین‌المللی محسوب می‌شوند که ضمانت می‌کنند ظرفیت‌های هسته‌ای ایران صرفاً برای مقاصد صلح‌آمیز باقی می‌مانند»، گفت: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون ۱۰ بار تأیید کرده که ایران تمامی تعهدات هسته‌ای خود را اجرا کرده و به اجرای آن ادامه می‌دهد و تصریح کرده که تمامی دسترسی‌های لازم برای اجرای مأموریتش را در اختیار داشته است.» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با بیان اینکه برجام، حاصل بیش از یک دهه مذاکرات پیچیده و حساس است، گفت: «این توافق متعلق به جامعه بین‌المللی است و به تأیید شورای امنیت سازمان ملل متحد رسیده است. جامعه بین‌الملل انتظار دارد تمامی طرف‌ها به الزاماتی که بیش از دو سال پیش به آنها متعهد شده‌اند، پایبند بمانند.» این مقام بلندپایه اروپایی ضمن تأکید دوباره بر موضع حمایت‌جویانه اتحادیه اروپا از برجام و بیان اینکه «اتحادیه اروپا تا زمان پایبندی ایران به تعهدات هسته‌ای خود به تداوم اجرای کامل و مؤثر برجام پایبند است و پایبند خواهد بود»، تصریح کرد: «عادی‌سازی تجارت و روابط اقتصادی یکی از بخش‌های اساسی این توافق است که جامعه بین‌المللی بایستی آن را رعایت کند.» موگرینی در ادامه در حالی که تأکید می‌کرد برجام، هرگز برای پرداختن به تمامی موضوعات در روابط با ایران طراحی نشده به طرح جدید واشنگتن درباره ایران اشاره کرد و به کنایه گفت: «سخنرانی وزیر خارجه پمپئو مشخص نکرد چطور خروج از برجام منطقه را در برابر تهدید اشاعه هسته‌ای امن‌تر کرده یا خواهد کرد یا اینکه چطور ما را در موقعیت بهتری برای اثرگذاری بر رفتارهای ایران در حیطه‌های خارج از برجام قرار می‌دهد. برجام هیچ جایگزینی ندارد.»
وزیر خارجه انگلیس نیز روند عملیاتی شدن رویکرد تازه واشنگتن درباره ایران را دشوار دانست و گفت: «حصول توافق با یک جدول زمان‌بندی مناسب کار چندان آسانی نیست.» بوریس جانسون در ادامه برجام را توافقی خوب نامید و افزود: «مزیت برجام این بود که اهداف بسیار روشنی داشت و از جهان برابر یک ایران هسته‌ای دفاع کرد و در عوض به ایرانی‌ها مزایای مشخص اقتصادی داد.»
«هایکو ماس»، وزیر امور خارجه آلمان هم در حاشیه نشست جی 20 در بوینس آیرس کمی بعد از سخنرانی پمپئو و در حالی که می‌گفت از این سخنان متعجب نشده زیرا پیش از آن هم مشابه چنین مواضعی را از سوی ترامپ شنیده است، از تصمیم خود برای دیدارهمتای امریکایی‌اش خبر داد و اعلام کرد که قصد دارد با پمپئو درخصوص موضع واشنگتن درباره برجام دیدار و گفت‌وگو کند. ماس گفت: «از آنجایی که در حال حاضر شاهد هیچ جایگزین بهتری نیستیم، نمی‌خواهیم این توافق را کنار بگذاریم.»
وزارت خارجه روسیه هم در پی اظهارات ضدایرانی وزیر خارجه امریکا که خواستار اعمال تحریم‌های سختگیرانه علیه ایران شد، اعلام کرد: «تلاشهای امریکا برای تغییر سیاست‌های ایران احتمالاً نتیجه معکوس خواهد داشت.» در همین حال سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه هم ضمن استقبال از مواضع حمایت‌جویانه اتحادیه اروپا از برجام تأکید کرد که «اتحادیه اروپا باید حداقل مکانیزمی را ایجاد نماید تا محافل تجاری بدون موانع مستقیم امریکا به فعالیت خود در ایران ادامه دهند.»
حامیان منطقه‌ای مواضع پمپئو
کشورهای اروپایی در حالی مخالفت خود را با راهبرد تازه واشنگتن درباره ایران ابراز کردند که مواضع ضد ایرانی وزیر خارجه امریکا حامیانی هم داشت. حامیانی که مطابق با انتظارات از منطقه برخاستند و به استقبال سیاست‌های خصومت‌جویانه امریکا علیه ایران رفتند. انور قرقاش، وزیر مشاور در امور خارجی امارات با بیان اینکه مایک پمپئو، مسیر درستی را در قبال ایران در پیش گرفته است، در صفحه توئیتر خود اتهامات همیشگی خود علیه جمهوری اسلامی ایران را تکرار کرد و گفت: «اظهارات وزیر خارجه امریکا درباره سیاست‌های ایران دقیق است و استراتژی اعلام‌شده توسط پمپئو نتیجه رفتارهای ایران در منطقه است.»
پیش از این وزارت خارجه امارات در بیانیه‌ای از اظهارات ضدایرانی وزیر خارجه امریکا حمایت کرده بود. وزارت خارجه بحرین نیز در بیانیه‌ای از تلاشهای امریکا برای آنچه آن را حمایت از امنیت و صلح منطقه‌ای و بین‌المللی دانسته، تمجید کرد. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی هم در سخنانی ضمن سخت نامیدن مواضع جدید امریکا در قبال ایران، خواهان همراهی بقیه کشورها با امریکا شد.
بــــــرش
پمپئو 40 سال از زمان عقب است
اظهــــــــــــــارات خصومت‌جویانه اخیر وزیر خارجه امریکا که بلافاصله با بیانیه وزارت خارجه ایران پاسخ داده شد، از سوی سایر مقام‌های بلندپایه ایران هم با واکنش روبه‌رو شد.
علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی تلاش بی ثمر امریکا برای محدودسازی حوزه‌های اقتدار ایران را نشانه ضعف و زبونی واشنگتن دانست و گفت: دولت ترامپ از سر استیصال به دنبال ائتلاف سازی و جبران شکست‌های متعدد پس از خروج از برجام است و اتهاماتی که در مورد حمایت ایران از گروه‌های تروریستی بیان شده صرفا عملیات روانی است و مانند رفتار ترامپ و نتانیاهو صرفاً شوهای تبلیغاتی است.
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشور در پیامی توئیتری نوشت: «دیپلماسی حقه‌بازی امریکا صرفاً بازگشت به عادت‌های گذشته است؛ امریکا محبوس در توهمات و سیاست‌های شکست خورده‌ای است که از سوی گروه‌هایی با منافع خاص دیکته میشود، همان انتخاب‌های غلط را تکرار می‌کند و به تبع آن همان نتایج زیانبار را برداشت خواهد کرد.» وزیر خارجه ایران تأکید کرد: «ایران در این میان با شرکای خود برای راهکارهای برجام پس از خروج امریکا همکاری می‌کند.» اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری هم در یادداشت توئیتری نوشت: «وزیرخارجه ترامپ٤٠ سال از زمان عقب است، اساساً ملت ایران انقلاب کرد تا کسی نتواند به آنها امر و نهی کند. بالاخره دولت ترامپ هم مثل گذشتگان خود مجبور است با این واقعیت منطقه کنار بیاید که ایران باپشتوانه تاریخی وتمدنی‌اش کشور و ملت بزرگ خاورمیانه هست و با این ملت باید با زبان ادب و منطق سخن گفت نه تهدید.»
محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت نیز در نشست مطبوعاتی گفت: «در 40 سال گذشه امریکا و اقمار آن به هدف خود که تضعیف جمهوری اسلامی ایران است، نرسیده‌اند و شرایط نشان می‌دهد که بنیه دفاعی یا اقتصاد کشور ما که دنبال تضعیف آن بودند، ناکارآمدتر نشده است.» سخنگوی دولت با بیان اینکه آزموده را آزمودن خطاست، گفت: «واقعاً آقای بولتون فکر می‌کند قبل از ۴۰ سالگی انقلاب در کنار منافقان به تهران می‌آید؟ اجاره‌نشین‌های کاخ سفید نمی‌دانند با انتخابات بعدی جایی ندارند؟ تاریخ همه چیز را نشان خواهد داد. حسام‌الدین آشنا، مشاور رئیس‌جمهوری هم در توئیتر خود نوشت: «اعلام استراتژی جدید امریکا در مورد ایران از الطاف خفیه الهی برای درک عظمت انقلاب اسلامی، توانایی ملی و صلابت رهبری است. ملت ما برای پاسخ به امریکا متحدتر خواهد شد. پاسخ ایران به ترامپ نه عجولانه ولی دردناک خواهد بود.»
علاوه بر مقام‌های دولت، سردار اسماعیل کوثری، جانشین فرماندهی قرارگاه ثارالله تهران نیز در گفت‌وگو با ایلنا ضمن انتقاد از مداخله‌جویی امریکا در منطقه به اظهارات پمپئو چنین واکنش نشان داد: «ما سیاست‌های خود را دنبال می‌کنیم و اتفاقاً طرح این ادعاها باعث تقویت وحدت بین ملت ایران خواهد شد و موجب میشود همه ملت در مقابل اینها یکپارچه بایستند و مشت محکمی بر دهان وزیر امور خارجه امریکا و کسانی که از آنها حمایت می‌کنند، خواهند زد که دیگر با قلدرمآبی چنین مسائلی را مطرح نکنند.»
