لغو قرارداد ریلی 4/1 میلیارد دلاری بین ایران و سوییس؛

گروه حمل‌ونقل- اروپایی‌ها گفته‌اند از برجام و شرکت‌هایی که با ایران وارد قرارداد شده‌اند حمایت می‌کنند اما شرکت‌های همکار ایران پس از خروج آمریکا از برجام یکی پس از دیگری در حال خروج از کشور هستند‌‌. مقامات اروپایی پس از خروج آمریکا از برجام تضمین‌های مهمی را برای حفظ منافع حاصل از برجام دادند اما این تضمین‌ها خیلی زود به خود رنگ باخته است‌‌. وزارت راه‌وشهرسازی که از فرصت ایجاد شده در پسابرجام حداکثر بهره‌برداری را کرده بود اکنون با فهرستی از قراردادهای لغو شده در حوزه حمل‌ونقل مواجه شده است‌‌. پس از لغو ارسال بویینگ و آینده مبهم ایرباس در ایران این بار نوبت شرکت‌های ریلی است تا قرارداد خود با ایران را لغو کنند‌.
اصغر فخریه‌کاشان یکی از اعضای ارشد تیم مذاکره‌کننده وزارت راه‌وشهرسازی با شرکت‌های بویینگ و ایرباس پیش از این گفته بود‌: «چه در قرارداد با ایرباس و ATR و چه در سایر قرارداد‌ها باید منتظر عکس‌العمل اروپایی‌ها باشیم که آیا در اجرای قرارداد‌ها منافع ایران را هم درنظر می‌گیرند؟ و اینکه این حمایت چقدر در قرارداد‌ها عملیاتی می‌شود‌.» اکنون که عکس‌العمل اروپایی‌ها در قبال برجام مشخص شده است یکی از مهم‌ترین قراردادهای ریلی ایران در پسابرجام لغو شد‌.
در پی تصمیم دونالد ترامپ مبنی بر خارج کردن آمریکا از برجام و وضع تحریم‌های جدید علیه ایران، شرکت سوییسی استدلر اعلام کرد‌: «ناگزیر است قرارداد 4/1 میلیارد دلاری ریلی خود با ایران را لغو کند‌.»
این شرکت در ماه فوریه توافقنامه‌ای را برای تحویل 960 واگن مترو در تهران امضا کرد، هرچند که بعدا انعقاد هرگونه قراردادی با ایران را تکذیب کرد و گفت صرفا در یک مناقصه عمومی شرکت کرده است؛ اما مقامات شرکت استدلر به تازگی در مصاحبه با روزنامه آلمانی بلیک اذعان کرده‌اند این قرارداد به صورت انحصاری بین این شرکت و سازمان توسعه و نوسازی صنعتی ایران امضا شده، اما به دلیل تحریم‌های آمریکا استدلر ناگزیر است این پروژه را به حالت تعلیق در آورد‌.


اگر معجزه‌ای رخ ندهد قرارداد از بین رفته است
پیتر جنلتن، رییس بخش فروش ریلی شرکت استدلر گفت‌: «اگر معجزه‌ای رخ ندهد این قرارداد از بین رفته است‌. » او افزود‌: «تنها امید ما و صنعت ریلی سوییس این است که ترامپ به صورت ناگهانی نظر خود را تغییر دهد و تحریم‌ها مجددا برداشته شود‌.» جنلتن همچنین امیدوار نیست که اقدامات متقابل دولت‌های اروپایی بتواند موجب حفظ این قرارداد ریلی با ایران شود‌‌. وی گفت، تا زمانی که دلار رایج‌ترین ارز بین‌المللی است آمریکا قدرت محدود کردن همکاری‌های تجاری میان کشورها را خواهد داشت‌.
به گفته جنلتن، عجیب‌ترین جای داستان اینجاست که تحریم‌های آمریکا در وهله نخست به سود چین و روسیه تمام می‌شود‌‌. او همچنین گفت‌: «ایرانی‌ها نمی‌توانند تا ابد منتظر بمانند‌‌. به همین علت احتمالا چینی‌ها این سفارش ساخت واگن را از ما خواهند گرفت‌.‌.‌. شرکت‌های ریلی سوییس سرمایه‌گذاری سنگینی در بازار ایران کرده‌اند‌‌. این ناامید‌کننده است که همه این تلاش‌ها اکنون به هدر رفته‌اند‌.»
تکلیف بقیه قراردادها
این اولین ترکش خروج آمریکا بر قرارداهای ریلی ایران در پسابرجام بود‌‌. هنوز قراردادهای مهم دیگری وجود دارد که تکلیف آنها مشخص نشده است‌‌. در بخش حمل‌ونقل ریلی قرارداد ۷۰۰ میلیون یورویی با کره برای تامین ناوگان ریلی، قرارداد 36/1 میلیارد دلاری راه‌آهن با ایتالیا برای ساخت خطوط ریلی پرسرعت و تفاهم‌نامه ریلی ۲ میلیارد دلاری با هند تعیین تکلیف نشده است‌‌. شرکت صادرات و واردات ماشین‌آلات ملی چین، قرارداد 2/2 میلیارد یورویی در ماه می با مپنای ایران برای برقی‌سازی راه‌آهن سریع‌السیر بین تهران و مشهد امضا کرده است‌‌. شرکت دولتی راه‌آهن ایران و همتای ایتالیایی آن قرارداد بزرگ 2/1 میلیارد یورویی را در ماه ژوئیه نهایی کردند که بر اساس آن راه‌آهن سریع‌السیر بین شهرهای قم و اراک کشیده می‌شود‌.
شرکت قطارسازی فرانسه و گروه تولیدی آلستوم قراردادی را در ماه ژوئیه برای سرمایه‌گذاری مشترک امضا کردند که از طریق آن، قطارهایی برای حمل‌ونقل شهری(مترو) در ایران ساخته خواهد شد‌‌. شرکت آلمانی زیمنس نیز در ماه اکتبر 2016 قراردادی را برای به‌روز کردن شبکه ریلی ایران به امضا رساند‌‌. زیمنس همچنین لوکوموتیوهای 50 دیزلی الکتریکی را به ایران عرضه خواهد کرد‌.
به گفته احمد کیمیایی اسدی عضو کمیسیون سرمایه‌گذاری اتاق ایران، «نادیده گرفته شدن بخش خصوصی و ورود مستقیم دولت به مذاکرات، تفاهمنامه‌ها و قراردادها یکی دیگر از نقاط ضعف عملکرد ایران بود که باعث می‌شود کنگره آمریکا بتواند بر قراردادهای امضا شده و مذاکرات اثر بگذارد‌.» موضوعی که باعث متلاشی شدن قراردادهای تمام دولتی ایران با شرکت‌های خارجی شده است‌‌. با وجود اینکه صحبت‌های ترامپ و خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام برای کشورهای دیگر الزام حقوقی ایجاد نمی‌کند اما ترس مدیران آنها از تضعیف روابط تجاری با آمریکا باعث شده تا قید بازار ایران را بزنند؛ موضوعی که روز‌به‌روز با ابعاد گسترده‌تری در اقتصاد ایران ظهور می‌کند‌.