واکنش زنگنه به وقت کشی فرانسوی ها

الهام بیگی- پس از سال‌ها فراز و نشیب قرار بود طلسم فاز 11 پر‌حاشیه‌ترین فاز پارس‌جنوبی به دست فرانسوی‌ها شکسته شود، اما خروج آمریکا از برجام قاعده بازی را بر هم زد و در حالی که توتال ادامه راه را مشروط به معافیت تحریم از سوی آمریکا اعلام کرده است، وزیر نفت از فرصت ۶۰ روزه توتال برای مذاکره با آمریکا خبر داده و گفته است: «اگر دولت آمریکا با ماندن توتال در ایران موافقت نکند، چین جایگزین این شرکت می‌شود.» این در حالی است که در دوران وزارت نفت زنگنه در دولت اصلاحات نیز قرار بود توسعه این فاز به توتال واگذار شود؛ اما به دلیل تحریم‌ها در دولت نهم و خداحافظی خارجی‌ها از صنعت نفت ایران، چینی‌ها راهی این میدان شدند.
توسعه فاز 11 پارس‌جنوبی در حالی دوباره به دست چینی‌ها می‌افتد که 9 سال پیش نیز مذاکراتی بین شرکت نفت و شرکت CNPC چین صورت گرفت و در نهایت قراردادی با ارزش حدود 5 میلیارد دلار بین شرکت نفت و CNPC امضا شد‌ اما همانند تجربه حضورشان در بسیاری از پروژه‌های عمرانی کشور، در این پروژه نیز کاری از پیش نبردند و سرانجام در پاییز 91 اقدام به ترک پارس‌جنوبی کردند.
پس از خروج چینی‌ها از این پروژه، مذاکراتی بین شرکت نفت‌ و شرکت‌های داخلی مانند پترو ایران، تاسیسات دریایی و پترو پارس انجام شد تا این که اواخر سال 91 عملیات توسعه فاز 11 به شرکت پتروپارس واگذار شد‌ اما چندی پس از این اقدام، با توجه به اولویت‌بندی صورت گرفته در زمینه توسعه فازهای پارس‌جنوبی و با توجه به محدودیت مالی موجود، پترو‌پارس از این پروژه خارج شد. در اواخر سال 93 نیز شرکت مپنا برای انجام حفاری فاز 11 اعلام آمادگی کرد که باز هم کاری از پیش نرفت .
در نهایت سال گذشته پس از گذشت ١۵ سال با امضای قرارداد طرح توسعه فاز ۱۱ پارس‌جنوبی به ارزش چهار میلیارد و ٨٠٠ میلیون دلار میان شرکت ملی نفت ایران و کنسرسیومی متشکل از توتال فرانسه، شرکت ملی نفت چین (سی‌ان‎پی‎سی) و پتروپارس سرنوشت این فاز دوباره به دست فرانسوی‌ها افتاد.اما این بار هم گره کور توسعه فاز 11 پارس‌جنوبی باز نشد و پس از تصمیم ‌دونالد ترامپ‌ رییس‌جمهور آمریکا برای خروج از توافق هسته‌ای با ایران و احیای تحریم‌های ثانویه، شرکت «توتال» اعلام کرد: «با احیای تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران امکان ادامه حضور در پروژه توسعه میدان گازی پارس‌جنوبی را نخواهد داشت.»


پاتریک پویان مدیر‌عامل این شرکت فرانسوی گفته است: «در صورتی که نتواند از آمریکا معافیت تحریمی دریافت کند، از پروژه توسعه فاز ۱۱ میدان گازی پارس‌جنوبی کناره‌گیری می‌کند.» در بیانیه آمده است: «در نتیجه و همانطور که پیش از این توضیح داده بودیم، توتال در موقعیتی نخواهد بود که پروژه فاز 11 پارس‌جنوبی را ادامه دهد و مجبور خواهد بود تمام فعالیت‌های مربوطه را پیش از 4 نوامبر 2018 متوقف کند، مگر آنکه مقام‌های ایالات متحده با حمایت مقام‌های فرانسوی و اروپایی یک معافیت تحریمی ویژه این پروژه، به توتال اعطا کنند.»
این شرایط در حالی تکرار می‌شود که شرکت نفتی توتال طی سال‌های 1385 تا 1387 نیز همزمان با افزایش حساسیت‌های بین‌المللی نسبت به فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای ایران‌، به بهانه افزایش قیمت جهانی فولاد و در پی آن بالا رفتن هزینه‌های پروژه‌، در اجرای عملیات توسعه‌ای فاز 11 تعلل و اقدام به وقت‌کشی کرد تا این که شرکت ملی نفت با پیشنهاد افزایش هزینه اجرای پروژه از سوی فرانسوی‌ها مخالفت کرده و در نهایت توتال از فاز 11 پارس‌جنوبی خارج شد.این بار نیز احتمال خروج توتال از قرداد توسعه‌ای فاز 11 پارس‌جنوبی در حالی مطرح است که تا‌کنون حدود ۹۰ میلیون دلار در این فاز هزینه کرده است. به گفته بیژن زنگنه در این قرارداد مقوله‌ای به نام جریمه مطرح نیست اما مبلغی که توتال تا‌کنون هزینه کرده تا پایان انجام پروژه به آنها عودت داده نمی‌شود.
او از تشکیل کمیته‌ای بین وزارت نفت و کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی به منظور عبور از وضع کنونی خبر داده و گفته است: «توتال هم‌اکنون مشغول مذاکره با دولت آمریکا برای ماندن در طرح توسعه فاز ۱۱ پارس‌جنوبی است. او در گفت‌و‌گو با خانه ملت افزوده است: «توتال ۶۰ روز فرصت دارد با دولت آمریکا مذاکره کند. دولت فرانسه نیز در این ۶۰ روز می‌تواند با دولت آمریکا برای ماندن توتال در ایران مذاکراتی انجام دهد.» وزیر نفت با بیان این‌که در صورت موافقت دولت آمریکا و مستثنی کردن توتال، این شرکت در ایران می‌ماند، بیان کرد: «در غیر این صورت، شرکت ملی نفت چین (سی‌ان‌پی‌سی) جایگزین توتال در این پروژه می‌شود.»در این میان کارشناسان معتقدند با خروج توتال از این پروژه در مورد بخش اول که تولید طبیعی گاز از مخزن است نگرانی وجود ندارد و شرکت پتروپارس که شریک ایرانی در این قراداد است قبلا این عملیات را در فازهای ١٩و١٢ انجام داده است. اما فاز دوم کار، تقویت فشار است که قرار بود توسط توتال انجام و الگویی برای سایر فازها شود و نگرانی اصلی هم در این زمینه است.