روزنامه ابتکار
1397/03/23
دانشمندان از مرگ قدیمی‌ترین و بزرگترین درختان بائوباب آفریقایی طی 12 سال گذشته خبر داده‌اند
مرگ خاموش درختان سیاره شازده کوچولوزهرا داستانی
شاید آن زمان که آنتوان دو سنت اگزوپری در کتاب شازده کوچولویش از درختان بائوباب حرف می‌زد، هرگز تصور نمی‌کرد روزی فرا برسد این درختان که به قول او «هیچ‌وقت نمی‌شود از شرشان خلاص شد»، دیگر وجود نداشته باشند. بائوباب‌هایی که شهریار کوچک به دنبال آن بود تا گوسفندان بوته‌های کوچکش را از همان اول بخورند تا کار او را راحت‌تر کنند. چرا که «بائوباب‌ها آن قدر رشد می‌کنند که تمام سیاره را می‌گیرند و با ریشه‌های‌شان سیاره را سوراخ سوراخ می‌کنند. اگر سیاره، سیاره کوچکی باشد یا درخت‌های بائوباب تعدادشان زیاد باشد، سیاره را می‌ترکانند.»
سال‌ها از زمان نگارش کتاب شاهزاده کوچولو می‌گذرد اما شاید بسیاری از ما با بائوباب‌ها در همان کتاب آشنا شده باشیم. درختانی تنومند و بلند و عجیب و غریب. درختانی که به خاطر شکل عجیب میوه‌های‌شان به درختان «موش مرده» هم مشهورند. درختانی که حالا به گفته محققان بعضی از قدیمی‌ترین و بزرگترین درختان بائوباب آفریقا به طور ناگهانی در دهه گذشته به طور کامل یا به طور جزئی جان خود را از دست دادند.
این تیم پیش‌بینی کرده است که درختان بائوباب بین 1100 تا 2500 ساله که پهنای بعضی از آنها به اندازه یک اتوبوس می‌رسد ممکن است قربانی تغییرات آب و هوایی شوند. این تیم از محققان در گزارشی که مجله علمی «گیاهان طبیعت» به چاپ رسیده این اتفاق را «یک رویداد بی‌سابقه» توصیف کرده‌اند و گزارش کرده‌اند که در طول 12 سال گذشته، 9 درخت از 13 درختی که کهنسال‌ترین بائوباب‌های آفریقا بوده‌اند، مرده‌اند یا حداقل یکی از قدیمی‌ترین ساقه‌های آنها به مرور خشک شده و شکسته و افتاده است. از میان 9 درخت مرده، 4 درخت از بزرگترین بائوباب‌های آفریقایی بودند. آدریان پاتروت (Adria- Patrut)، همکار این مطالعه از دانشگاه بیس بولای (Babes-Bolyai) در رومانی می‌گوید: «قطعا حیرت انگیز و دراماتیک است که در طی عمر ما شاهد مرگ بسیاری از درختان با سنین هزار ساله هستیم»
گرچه هنوز علت اصلی مرگ خاموش بائوباب‌ها روشن نشده است اما محققان بر این عقیده‌اند که حداقل یا تا حدودی ممکن است تغییرات اقلیم و شرایط آب و هوایی به خصوص در جنوب آفریقا دلیل مرگ این درختان افسانه‌ای باشد. البته این فرضیه در حالی است که تیم تحقیقاتی از رومانی، آفریقای جنوبی و ایالات متحده آمریکا می‌گویند رد یا تایید این فرضیه نیازمند تحقیقات بیشتر است. تحقیق و بررسی محققان از سال 2005 تا 2017 نشان می‌دهد که عموما همه درختان بائوباب شناخته شده بسیار بزرگ و قدیمی بیش از 60 اصله بوده است. محققان طی جمع‌آوری داده‌ها در زیستگاه این درختان، بر روی ارتفاع، سن و چوب این درختان به یک واقعیت غیر منتظره و تلخ رسیده‌اند، واقعیتی که حکایت از مرگ خاموش این درختان در طول 12 سال مورد مطالعه دارد. درختانی که در زیمبابوه، نامیبیا، آفریقای جنوبی، بوتسوانا و زامبیا بوده‌اند. به گفته این تیم تحقیقاتی، بائوباب‌ها بزرگترین و بلند قامت‌ترین درختان گلدار جهان هستند که به طور طبیعی در مناطق ساوانای آفریقا و خارج از قاره در مناطق گرمسیری یافت میشود.
درختان بائوباب گیاهان عجیب و غریبی هستند که شاخه‌های‌شان شبیه به ریشه‌های درختان به سمت آسمان پیچ و تاب می‌خورند و گاهی به عقب یا به پایین نگاهی می‌اندازند. براساس آنچه که وب سایت پارک ملی کورگر در آفریقای جنوبی اعلام کرده، درخت بائوباب می‌تواند 3 هزار سال زندگی کند.
اما درختان بائوباب برای چه اهمیت دارند؟ آیا فقط به خاطر اینکه ظاهری عجیب و غریب دارند؟ نه. درختان بائوباب همانند یک فروشگاه عظیم آب عمل می‌کنند و میوه‌هایی را حمل می‌کنند که غذای انسان‌ها و حیوانات است. برگ های آن آب پز شده و به عنوان همراهی مشابه با اسفناج خورده می‌شوند یا برای مصارف پزشکی مرسوم در آفریقا از آنها استفاده میشود. به علاوه مردم محلی از پوست درختان بائوباب طناب، سبد، پارچه و کلاه ضد آب می‌بافند.
محققان با استفاده از روش تاریخ‌گذاری رادیو کربن، یکی از روش‌هایی که جهت تخمین تاریخ مرگ موجوداتی که کربن مصرف می‌کنند (مانند گیاهان) کاربرد دارد، استفاده کرده‌اند و برای این تجزیه و تحلیل نمونه‌های گرفته شده از قسمت‌های مختلف تنه هر درخت استفاده کردند. آنها دریافته‌اند که تنه بائوباب‌ها از یک مرکز اصلی رشد نمی‌کند بلکه از چند مرکز رشد می‌کنند. بنابراین مرگ یا کشتن آنها بسیار دشوار است. آنها می‌توانند بسوزند یا پوست خود را از دست بدهند اما در کمال ناباوری آنها می‌توانند پوست جدیدی برای خود درست کنند و دوباره رشد کنند. هنگامی که درختان بائوباب می‌میرند، آنها به سادگی از داخل می‌پوسند و ناگهان فرومی‌ریزند و تبدیل به یک توده فیبر می‌شوند.
از 10 درختی که محققان از آنها در گزارش خود یاد کرده‌اند، 4 درخت به طور کامل مرده‌اند به این معنی که تمام ساقه‌های آنها از داخل پوسیده و فروریخته است اما 6 درخت دیگر بائوباب از مرگ یک یا چند بخش خود رنج می‌برند.
قدیمی‌ترین درخت بائوباب که تمام ساقه‌های خود را در سال 2010-2011 از دست داده، درختی به نام پانکی در زیمباوه است که 2500 سال سن داشته است. اما بزرگترین درخت بائوباب که هابلوم نام‌گذاری شده در نامیبیا بوده که ارتفاعش به 30.2 متر (99 فوت) و پهنای بدنه‌اش به 35.1 متر می‌رسیده است.
منبع: گاردین
سایر اخبار این روزنامه
معاون سیاسی وزارت کشور:
تعیین محل تجمع‌های اعتراضی برای رفاه حال مردم است
«ابتکار» از سردرگمی مردم در مواجه با حوادث و شماره تماس های گوناگون امدادی در کشور گزارش می دهد
«ابتکار» از بمباران پیامکی نمایندگان توسط گروهی خاص در ممانعت از رای بهCFT گزارش می‌دهد
دانشمندان از مرگ قدیمی‌ترین و بزرگترین درختان بائوباب آفریقایی طی 12 سال گذشته خبر داده‌اند
جلال خوش چهره
کره شمالی؛ عبور از گذشته
«ابتکار» افزایش روزانه قیمت خودرو را بررسی کرد
مارپیچ قیمت در بازار آشفته خودرو
راز ماندگاری یک عکس خبری در تاریخ چیست؟
چند فریم از یک واقعیت
«ابتکار» سناریوهای ملاقات نمادین ترامپ و کیم جونگ اون را بررسی می‌کند
دیدار کابوی پیر و پسرک موشکی
لاریجانی در جمع خبرنگاران:
باید نگاه واقع‌بینانه‌ای به وضعیت اقتصادی کشور داشته باشیم
تکیه برکاخ و غفلت از کوخ
