بازی با بورس

هادی مومنی- این روزها بورس و سهامداران تحت تاثیر تحولات آشکار و پنهان در حال تبدیل شدن به نقش اول بازارهای مالی ایران هستند. تجربه‌های گذشته نشان می‌دهد دولت برای اهداف خود و گمراه کردن افکار عمومی به راحتی مهره‌های خود را در جهت بازارسازی حرکت می‌دهد و این بار همانند چند تجربه قبلی بورس به بازیچه دولت و تیم اقتصادی آن‌که در راس آن مسعود کرباسیان قرار دارد تبدیل شده و ظاهرا قرار است بورس کعبه آمال سرمایه‌گذاران شود. در شرایطی که نوسان‌های خرد‌کننده ارز، طلا و سکه ادامه دارد و عملا دولت، وزارت اقتصاد و بانک مرکزی منفعل و بدون برنامه تحت تاثیر افزایش بی‌محابای نرخ‌ها هر روز نسخه تازه‌ای را برای مردم و سرمایه‌گذاران می‌پیچند، بازار سهام در هفته گذشته با ناخواسته‌ترین شوک مصنوعی که با دست‌ها نامرئی وارد این بازار شد، شدیدترین رشد شاخص‌ها را تجربه کرد که ریشه‌های آن به شدت سوال‌برانگیز و غیر‌بنیادی است. بهانه‌هایی همانند تاثیر شرکت‌های صادرات‌محور و تغییر نگاه دولت به بازار سرمایه و اظهارات برنامه‌ریزی شده مسوولان در جهت فضاسازی در بورس بیشتر از آنکه بر مبنای واقعیت‌ها باشد بر پایه‌هایی از سناریورسازی استوار شده است. آش آنقدر شور شده که حتی تحلیلگران باتجربه و صاحب اعتبار بورس نیز در شوک فرو رفته‌اند و ارزیابی دقیقی از این وضعیت و دورنمای آن ندارند. در این ارتباط یک کارشناس عادی بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با ‌ایرنا‌ درباره تحولات شکل گرفته در بورس می‌گوید: بازار سرمایه می‌تواند با جلب اعتماد و جذب سرمایه‌گذاری‌ها، جلوی سفته‌بازی و تلاطم بازارهای ارز، طلا، خودرو و مسکن را بگیرد. احسان رضاپور کارشناس بازار سرمایه درباره وضعیت بازار سرمایه و رشد شاخص بورس گفت: به دلیل حجم بالای نقدینگی در کشور و ریسک‌های گسترده کسب‌و‌کار، در ماه‌های اخیر در بازارهای مختلف شاهد تلاطم‌های زیادی بوده‌ایم، بر این اساس‌ رشد قابل توجهی در بخش ارز، طلا و مسکن رخ داد. این کارشناس بازار سرمایه افزود: اما با وجود رشد بالای بازارهای مختلف، بورس و بازار سرمایه نتوانست انتظارات سهامداران را تامین کند به طوری که اغلب سهام شرکت‌ها یا با افت قیمت مواجه شده یا اینکه رشد اندکی را تجربه کرده بودند.
رشد سریع نرخ ارز
وی ادامه داد: در واقع‌ در ماه‌های اخیر به دلیل رشد سریع نرخ ارز و تبعات ناشی از آن، توجه کمی به بازار سرمایه وجود داشت. این کارشناس مسایل اقتصادی به الزام شرکت‌ها برای فروش ارز ناشی از صادرات به نرخ 4200 تومان اشاره کرد و گفت: در حالی این شرکت‌ها ملزم به فروش به نرخ 4200 تومان بودند که در بازار غیر‌رسمی، دلار با نرخ بیش از 6 هزار تومان به فروش می‌رسید. رضاپور یادآور شد: الزام شرکت‌ها به فروش ارز ناشی از صادرات به نرخ 4200 تومان، باعث شده بود که میزان فروش شرکت‌ها تحت تاثیر قرار ‌گیرد و آنها نتوانند سود بالایی را شناسایی کنند. این کارشناس بازار سرمایه گفت: زمانی که تلاطم اقتصادی رخ داده و مردم به تصمیم‌گیری‌ها، اطمینان نداشته باشند، میزان ریسک سیستماتیک در بازار افزایش می‌یابد و سهامداران با احتیاط بیشتری اقدام به خرید و سرمایه‌گذاری را به زمان دیگری موکول کنند. رضاپور افزود: به دلیل ریسک‌های اقتصادی و سیاسی، افراد تمایل بیشتری داشتند که به بازارهای ملتهب ارز، طلا و مسکن توجه بیشتری داشته باشند. وی اضافه کرد: در حالی که بازارهای موازی ارز و سکه به شدت با رشد قیمت مواجه شدند، بهای سهام شرکت‌ها در بورس در کف (حداقل) قرار داشت و قیمت‌ها‌ پایین آمدند و دارای جذابیت زیادی شدند.
چشم‌انداز بازار سهام


این کارشناس مسایل اقتصادی درباره چشم‌انداز حرکت بورس در آینده، بیان کرد: تصمیماتی که درباره نرخ ارز ناشی از صادرات شرکت‌ها اتخاذ شده و همچنین وضعیت شاخص‌های کلان اقتصادی و تحریم‌ها می‌تواند‌ روند حرکت آینده بورس را مشخص کند. این کارشناس بازار سرمایه افزود: تعاملات سیاسی داخلی و بین‌المللی، اجرای طرح‌های اقتصادی، وضعیت تولید و فروش شرکت‌ها، تصمیمات درباره نرخ ارز، نرخ سود بانکی، کنترل نقدینگی و تعرفه صادرات و واردات از مهم‌ترین عواملی هستند که می‌توانند در ماه‌های آینده بر وضعیت بازار سرمایه و بورس‌ تاثیرگذار باشند. رضاپور با خاطر‌نشان کردن اینکه توجه سرمایه‌گذاران بر بورس تحت تاثیر دو عامل خواهد بود، ادامه داد: عامل اول، وجود امنیت خاطر سیاسی و اقتصادی و دوم، وضعیت شاخص‌های مربوط به تولید و فروش شرکت‌هاست. وی یادآور شد: هرچه پایداری بیشتری در چرخه اقتصاد، برنامه‌های منسجم در عرصه سیاسی کشور و تعاملات سازنده‌تر با دنیا وجود داشته باشد، پیامدهای مثبت‌تری در بورس رخ خواهد داد.
تاثیر ارز
همچنین این کارشناس بازار سرمایه به تاثیر‌پذیری بورس از نرخ ارز اشاره کرد و گفت: بخش عمده‌ای از بورس، مربوط به شرکت‌های تولیدکننده کالا یا شرکت‌هایی است که قیمت‌گذاری کالا در آن بر اساس نرخ ارز است، بنابراین‌ هر تصمیم و شایعه‌ای درباره نرخ ارز می‌تواند روند حرکت بورس را تحت تاثیر قرار دهد. این کارشناس مسایل اقتصادی درباره جذابیت بورس نسبت به بازارهای موازی نیز افزود: استقبال سرمایه‌گذاران از بازار طلا، ارز و خودرو از عدم اطمینان نسبت به ثبات اقتصادی و سیاسی نشات می‌گیرد‌ اما اگر سرمایه‌گذاران نسبت به این ریسک‌ها، امنیت خاطر یابند، به سراغ بازار بورس می‌روند. رضاپور یادآور شد: اکنون به دلیل رشد بالای قیمت ارز، طلا و مسکن، ریسک سرمایه‌گذاری در این بازارها افزایش یافته است، بنابراین‌ در صورت افزایش اطمینان‌بخشی و رفع ریسک‌های اقتصادی و سیاسی، حجم سرمایه‌گذاری در بورس افزایش قابل توجهی خواهد داشت. این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه به عنوان مثال‌ بخش مسکن رشد قابل توجهی را در ماه‌های اخیر‌ تجربه کرده است، افزود: به دلیل محدودیت تقاضا در بخش مسکن، نقد‌شوندگی پایین و جذب حجم بالای نقدینگی در این بخش، شانس کمی برای رشد بیشتر و قابل توجه قیمت مسکن وجود دارد. وی گفت: بورس این ظرفیت را دارد که فعالیت‌های سفته‌بازانه را در بازار ارز، طلا و مسکن کاهش دهد.