سکه گران شد

گروه اقتصادی- در حواشی راه‌اندازی کمپینی برای حمایت از اقشار ضعیف جامعه و در جهت جلوگیری از پیشروی قیمت‌ها در بازارهای چندگانه اقتصادی همواره این سوال مطرح می‌شود که چنین کمپینی از چه طریقی حامی اقشار ضعیف جامعه خواهد بود؛ حال آنکه در ظاهر امر نمی‌توان چندان به راه‌اندازی چنین کمپینی و همراه شدن عامه مردم با آن امیدوار بود.
در روزهای گذشته یکی از سلبریتی‌های ورزشی کشور در صفحه اینستاگرامش کمپینی راه انداخت که در آن مردم را برای مدت یک ماه از نخریدن کالاهایی همچون طلا و خودرو منع می‌کرد؛ هرچند در ابتدای امر تعداد افرادی که با این کمپین همراه شدند رو به افزایش گذاشت اما همین کمپین با انتقادات بسیاری از سوی جامعه اقتصادی مواجه شد.
به راستی هم جدا از فلسفه درست یا غلط بودن چنین کمپینی از حیث اقتصادی، می‌توان آن را نمونه‌ای از یک حرکت مشارکتی در یک جامعه مدنی توصیف کرد که مردمانش برای رسیدن به سرانجامی روشن در حوزه اقتصادی با هم همراه می‌شوند، اما حتی اگر آن را یک حرکت مدنی نامید باز هم نمی‌توان چندان پایان خوشی برای آن متصور بود و انتظار داشت که همراهی مردم برای به سرانجام رسیدن آن کارساز باشد.
در چند و چون همراهی با چنین کمپینی، این موضوع مطرح می‌شود که آیا بازار اقتصادی کشور قابلیت همراهی با آن را دارد؟ در حالی که اگر قرار بر نخریدن باشد باید قبل از هرچیز به این موضوع توجه کرد که قرار است این کمپین نخریدن را در چه اقتصادی پیاده کرد و چگونه مردم را از نخریدن کالاهایی که همه قیمت‌هایش دستوری است و توسط دولت اداره می‌شود منع کرد.


اقتصاد دستوری
بیایید با هم روراست باشیم. در یک اقتصاد آزاد که عرضه و تقاضا قیمت‌های بازار را تعیین می‌کنند این تولید‌کننده است که می‌تواند با کاهش عرضه محصولات تولیدی‌اش اجازه افزایش قیمت را به کالاهای تولیدی‌اش بدهد؛ این در حالی است که در اقتصاد ما خبری از عرضه و تقاضای بازار نیست و این دولت است که همواره در امورات اقتصادی دخالت می‌کند و سعی می‌کند به صورت دستوری بر قیمت‌های بازار نظارت کند و آنطور که می‌خواهد شرایط بازار را پیش ببرد. پس تولید‌کننده عملا قدرت دخالت در قیمت‌های بازار را ندارد و نمی‌تواند با احتکار و کاهش عرضه کالای تولیدی‌اش، سعی کند قیمت‌ها را به نفع خود افزایشی کند.
از طرفی افزایش قیمت‌های بازار ما را همان دلالانی رقم زده‌اند که در طول ماه‌های گذشته بر افزایش قیمت ارز و طلا در بازار داخلی صحه گذاشتند و در نهایت آن را به سایر بازارهای اقتصادی‌مان تسری دادند. پس نمی‌توان گفت که این تولید‌کننده است که قیمت‌ها را کنترل می‌کند و با نخریدن کالا می‌توان او را به افزایش عرضه در بازار مجبور کرد.
اما شاید مهم‌ترین بخش این کمپین را در بازار طلای کشور جست‌وجو کرد. بر این اساس اگر قرار باشد تن به چنین کمپینی دهیم و بخواهیم جامعه اقتصادی‌مان را از نخریدن طلا در کشور منع کنیم اول باید ظرفیت داخلی اقتصادی‌مان را بسنجیم و بعد برای این نخریدن‌ها تصمیم بگیریم.
فضای نامطمئن اقتصادی
شرایط امروز اقتصادی ما به گونه‌ای نیست که امروز مردم را از نخریدن کالایی که مامن امنی برای پس‌انداز مردم است منع کنیم و از آنها بخواهیم دیگر سرمایه‌هایشان را به بازار طلای کشور نریزند.
اما بیایید کمی به اوضاع اقتصادی کشور نگاه کنیم؛ نگرانی‌ها از فضای رخوت‌انگیز اقتصادی هر روز بیشتر می‌شود و صدای خروج سرمایه‌گذاران کوچک و بزرگ از بازار اقتصادی‌مان بلندتر شده است. دیگر امیدی به بازگشت این سرمایه‌های خارجی به داخل کشور وجود ندارد و نااطمینانی در بازار اقتصادی موج می‌زند. پس با این حساب چگونه و بر اساس چه منطقی می‌توان جامعه را از نخریدن کالایی منع کرد که حداقل امید مردمانش همین طلایی است که می‌تواند پس‌اندازی مطمئن در این شرایط نامطمئن باشد.
از طرفی باید این را هم اضافه کنیم که افزایش‌های ایجاد شده در قیمت طلا را نمی‌توان ناشی از کاهش عرضه آن در بازار اقتصادی کشور معرفی کرد؛ چه آنکه دولت به میزان زیادی دست به عرضه‌های گسترده در بازار زد و اگر قرار بود با عرضه طلا بتوان قیمت‌ها را کنترل کرد تا الان باید شاهد به ثبات رسیدن قیمت‌ها در بازار می‌بودیم و دیگر با افزایش‌های لجام گسیخته طلا در بازار اقتصادی کشور مواجه نمی‌شدیم.
کمپین «نخریدن» و تاثیر آن بر بازار طلا
رییس اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان طلا و جواهر هم می‌گوید ایجاد کمپین برای نخریدن طلا هم نمی‌تواند بازار را کنترل کند، چراکه ناشی از عوامل دیگری است.
ابراهیم محمدولی اشاره می‌کند که سیاست‌های دولت در بازار طلا و ارز نتیجه نداده و نوسانات موجود گواه آن است و اگر به جای امنیتی کردن بازار ارز پاسخگوی تقاضای مردم بودند و سیستم عرضه و تقاضا بر اساس نیاز، تنظیم می‌شد، شاهد این وضعیت نبودیم.
کمپین سلبریتی‌ها و بازار طلا
رییس اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان طلا و جواهر می‌گوید: اینکه از سوی برخی از سلبریتی‌ها گفته می‌شود کمپین نه به گرانی راه بیندازید و در پی آن به طلا هم اشاره می‌شود که نخرید تا ارزان شود، نشان می‌دهد اطلاعات فنی در مورد طلا در جامعه کم است، چرا که طلا عوامل مختلفی دارد و مهم‌ترین عامل نوسان آن نرخ‌های جهانی است و از آن نشات می‌گیرد. بنابراین این که گفته می‌شود نخرید تا ارزان شود ممکن است با کاهش تقاضا در مقطع کوتاهی شاهد کاهش قیمت جزئی باشیم اما نمی‌تواند اثر چندانی روی قیمت طلا بگذارد.
وی گفت: از زمانی که بازار ارز امنیتی شد و کسانی که در این بازار کار می‌کردند، طبیعتا نمی‌توانند فعالیت‌های قبلی خودشان را داشته باشند و پول‌هایشان را به خرید سکه یا طلای آب شده اختصاص داده‌اند تا از این طریق پولشان را انتقال ‌دهند. بنابراین این مساله سبب شده بازار سکه هم ناآرام شود اما به نظر می‌رسد اگر بانک مرکزی این مساله اقتصادی و نوسان بازار سکه را به گونه‌ای دیگر مدیریت می‌کرد، وضعیت بازار سکه بهتر می‌شد.
محمدولی به این موضوع هم اشاره می‌کند که اگر بانک مرکزی عرضه و تقاضا در بازار سکه و ارز را تنظیم می‌کرد و هر چه مردم می‌خواستند را در اختیارشان می‌گذاشت، شرایط بهتر از الان بود، چرا که تجربه نشان داده فضای بازار اقتصاد هر قدر راحت‌تر و آزادتر باشد، کمک بیشتری به آرامش بیشتر در بازار می‌کند.
با این اوصاف مسلم است چنین کمپینی حداقل در حوزه طلا راه به جایی نمی‌برد و مردم هم دست از تقاضایشان برای خرید سکه برنمی‌دارند و از خواسته‌هایشان برای خرید بیشتر سکه در بازار کوتاه نمی‌آیند.
اوراق به جای سکه
در کنار این موضوع سیاست جدیدی در بازار راه‌اندازی شده است که مردم به جای دریافت سکه‌هایشان اوراق بورسی دریافت کنند؛ اما آنچه روشن است این است که مردم با سیاست جدید دولت هم همراه نخواهند شد و حاضر نمی‌شوند در مقابل سکه‌هایشان اوراق بورسی دریافت کنند.
براساس آنچه معاون اقتصادی بانک مرکزی گفته، در انتشار اوراق سکه دارنده می‌تواند رسید خود را به اوراق تبدیل و در بورس معامله و نقد کند. این در حالی است که اکنون تحویل سکه‌ها به صورت کالا می‌تواند خطراتی را از لحاظ امنیتی برای صاحبان آنها ایجاد کند. اما در مجموع هیچ مشکلی برای تحویل سکه نیست و هر کسی مایل باشد می‌تواند آن را دریافت کند. قربانی بر این موضوع هم تاکید کرد که اوراق سکه کاملا در حکم فیزیک سکه است.
اما باید گفت طرح جدید بانک مرکزی برای کنترل بازار سکه را نمی‌توان موضوعی دانست که با سیاست‌های اقتصادی مردم همخوانی داشته باشد و بتواند پای آنها را به این سیاست باز کند. همانطور که اشاره شد مردم در این شرایط نامطمئن اقتصادی به دنبال راه‌حلی هستند که در کوتاه‌ترین زمان آنان را به پول برساند و پس‌اندازهایشان را رونق بخشد. این در حالی است که تبدیل این سکه‌ها به اوراق و معامله آن در بورس می‌تواند دستیابی به نقدینگی مورد نظر را با تاخیر مواجه کند.
با این حال دبیر کل بانک مرکزی اینگونه استدلال می‌کند که طرح جدید اوراق گواهی، حباب بازار سکه را از بین می‌برد چرا که طبق این طرح در بورس حالت چوب‌زنی برای سکه رخ می‌دهد و بازار متعادل می‌شود.
حباب ۴۰۰ هزار تومانی در بازار سکه
در همین حال رییس کمیسیون تخصصی طلا هم حباب هر قطعه سکه را ۴۰۰ هزار تومان اعلام کرد و گفت که نوسان قیمتی در بازار سکه شدید است.
محمد کشتی آرای با بیان اینکه، نوسان قیمتی در بازار طلا و سکه بسیار زیاد است می‌گوید: این امر به دلیل قیمت‌های بازار ارز است. میزان تقاضا در بازار طی روزهای گذشته متفاوت بوده و همین امر نیز بر قیمت‌ها موثر است.
کشتی آرای با تاکید بر اینکه، نوسانات نرخ ارز بلافاصله بر قیمت‌ها در بازار طلا تاثیرگذار است، اظهار می‌کند که هرچند حباب قیمتی برای هر قطعه سکه ۵۰۰ هزار تومان بود، اما این رقم هم اکنون حدود۴۰۰ هزار تومان است.
وی در خصوص تاثیر اوراق گواهی سکه طلا بر بازار نیز خاطرنشان کرد: این اوراق تاثیر مثبتی بر بازار دارد. وی با بیان اینکه افرادی که پیش‌خرید سکه انجام داد‌ه‌اند در ازای آن رسید دریافت کرده‌اند، تصریح کرد: بر اساس این طرح، این رسید قابل خرید و فروش می‌شود. بر اساس این طرح، زحمت نگهداری سکه برای خریداران کم می‌شود و تقاضا را نیز تعدیل می‌کند و به عمق بازار کمک خواهد کرد.
قیمت لحظه ای ارز دیجیتال