يك راستگراي افراطي به عنوان رييس‌جمهور كلمبيا انتخاب شد: سايه ترديد بر پيمان صلح با فارك

شهاب شهسواري| بعد از سه هفته نبرد سخت در فضاي سياسي كلمبيا، ايوان دوكو، نامزد راستگراي حزب دموكراتيك ميانه‌رو توانست با شكست گوستاوو پترو، برنده انتخابات رياست‌جمهوري شود. سي و سومين رييس‌جمهور، چهارمين اقتصاد بزرگ امريكاي جنوبي، از يك حزب راستگراي افراطي مي‌آيد كه توسط رييس‌جمهور اسبق اين كشور آلوارو اوريبه، بنيان‌گذاشته‌شده است. بسياري از تحليلگران و ناظران نگرانند كه انتخاب ايوان دوكو به مقام رياست‌جمهوري كلمبيا، بار ديگر شعله‌هاي جنگ در اين كشور را ميان شورشيان چپ‌گراي فارك و دولت مركزي از زير خاكستر پيمان صلح 2016 بلند كند. خوان مانوئل سانتوس، رييس‌جمهور كلمبيا كه پس از اين انتخابات قرار است جاي خود را به ايوان دوكو بدهد، طي چهار سال مذاكره بين سال‌هاي 2012 تا 2016 توانست با شورشيان مسلح فارك به يك توافق ترك مخاصمه برسد. خوان مانوئل سانتوس به دليل تلاش‌هايش براي مذاكرات صلح با شورشيان مسلح فارك، سال 2016 برنده جايزه نوبل صلح شد. پنج دهه نبرد ميان دولت مركزي و شورشيان چپگراي فارك كه متهم به كسب درآمد از طريق قاچاق مواد مخدر هستند، باعث مرگ بيش از 220 هزار كلمبيايي و آوارگي ميليون‌ها نفر شده است. حال رييس‌جمهور منتخب كلمبيا، با شعار بازنگري در پيمان صلح با فارك، در نظر گرفتن مجازات‌هاي سنگين‌تر براي اتهام‌هاي جنايت جنگي به رهبران اين گروه و محدود كردن توان اين گروه در قاچاق مواد مخدر، توانسته است آراي عمومي را به خود اختصاص دهد و بيم آن مي‌رود كه ناخرسندي اين سياستمدار جوان از پيمان صلح باعث شود تا بار ديگر اين جنگ خونين از سر گرفته‌شود. انتساب رييس‌جمهور جديد، به آلوارو اوريبه، رييس‌جمهور اسبق كه در دو دوره رياست‌جمهوري‌اش سخت‌ترين نبردها با فارك اتفاق افتاد، اين نگراني‌ها را بيشتر كرده است. اوريبه بنيان‌گذار حزب دموكراتيك ميانه‌رو است و به عنوان اصلي‌ترين نيروي پشت پرده در دولت بعدي بوگوتا شناخته مي‌شود، تا جايي كه برخي از تحليلگران ايوان دوكو را يك عروسك خيمه‌شب‌بازي براي اجراي سياست‌هاي آلوارو اوريبه مي‌دانند. از مهم‌ترين ويژگي‌هاي انتخابات اخير كلمبيا، آراي بي‌سابقه يك نامزد چپگرا در انتخابات رياست‌جمهوري بود. طي دهه‌هاي گذشته، چپگرايان كلمبيا به دليل چنددستگي همواره از رسيدن به قدرت چه در دولت و چه در كنگره باز مانده ‌بودند. اما گوستاوو پترو، شهردار پيشين پايتخت، بوگوتا و شبه‌نظامي پيشين گروه ام-19، توانست در انتخابات روز يكشنبه كلمبيا 42 درصد از آرا را از آن خود كند. او كه يك بار ديگر نيز در سال 2010 بخت خود را براي رياست‌جمهوري كلمبيا آزموده ‌بود، اين‌بار سه هفته پيش در دور اول انتخابات با كسب بيش از يك‌چهارم آراي اخذ شده، توانست به دور دوم انتخابات برسد. كلمبيا به عنوان يكي از محافظه‌كارترين كشورهاي امريكا لاتين و چهارمين اقتصاد بزرگ اين منطقه با چارچوب اقتصادي راست‌گرايانه افراطي، تاكنون همواره توسط روساي جمهور راست‌گرا و ميانه‌رو اداره شده است. ايوان دوكو در جشن پيروزي‌اش در انتخابات كلمبيا، وعده داد كه بعد از يك كارزار سخت انتخاباتي كه با اتهام‌هاي تند احزاب مخالف به يكديگر باعث دودستگي شديد سياسي در كشور شده است، بار ديگر 50 ميليون كلمبيايي را با يكديگر متحد كند. دوكو در جمع هوادارانش در بوگوتا تاكيد كرد: «با خضوع و افتخار به مردم كلمبيا اعلام مي‌كنم كه تمام انرژي‌ام را از امروز به اتحاد كشور اختصاص خواهم داد. ديگر شكاف و چنددستگي بس است. من قطعا اجازه نمي‌دهم كه نفرت بر كشور حاكم شود.» به گزارش رويترز، دوكوي 41 ساله يك راستگراي علاقه‌مند به تجارت آزاد است كه از جمله دست‌پروردگان آلوارو اوريبه رييس‌جمهور پيشين محسوب مي‌شود و در طول هفته‌هاي منتهي به انتخابات در رقابت با چپگرايان وعده داده‌بود كه سياست‌هاي اقتصادي كشور را براي بهبود سرمايه‌گذاري و تسهيل كسب و كارها، دست نخورده بگذارد. در برابر دوكو، گوستاوو پترو قرار گرفته‌بود كه با شعارهايي مانند مبارزه با اشرافيت سياسي، بازتوزيع زمين در ميان فقرا و كاهش وابستگي به نفت و زغال سنگ وارد رقابت‌هاي انتخاباتي شده‌بود. برخلاف پترو، دوكو خواهان كاهش ماليات‌ها براي تجارت و كسب و كار و همچنين كمك به توليد زغال‌سنگ و نفت خام به عنوان اصلي‌ترين كالاهاي صادراتي كلمبيا شده‌بود. مخالفان پترو، شعارها و سياست‌هاي او را با رهبر پيشين ونزوئلا، هوگو چاوز مقايسه مي‌كردند. با وجود اينكه گوستاوو پترو تنها در پايتخت و 8 استان از 32 استان كلمبيا توانست راي بيشتري كسب كند، اما همين كه يك نامزد چپ‌گرا و سوسياليست توانسته‌ بود به دور دوم انتخابات در كلمبياي محافظه‌كار برسد، يك رويداد بي‌سابقه و تاريخي براي چپگرايان كلمبيا بود. بر اساس آمار نهايي شمارش آرا، ايوان دوكو توانست با كسب 10 ميليون و 300 هزار راي در برابر 8 ميليون راي رقيبش به پيروزي برسد. پتروي 58 ساله و شبه‌نظامي پيشين، كه پيش از انتخابات از هوادارانش خواسته‌بود در صورت تقلب گسترده در انتخابات، به خيابان‌ها بريزند، نتايج انتخابات يكشنبه را پذيرفته است. او بعد از اعلام نتايج نهايي گفت: «ما پيروزي دوكو را مي‌پذيريم، او رييس‌جمهوري كلمبيا است و از اين لحظه ما اپوزيسيون حكومت او هستيم.» او در برابر هواداران پرشورش كه توانسته‌بودند براي اولين‌بار يك نامزد چپگرا را تا آستانه كاخ رياست‌جمهوري برسانند، خبر داد كه براي ادامه خدمت به سناي كلمبيا بازمي‌گردد. اما ايوان دوكو، به عنوان رييس‌جمهور جديد كار سختي را پيش رو خواهد داشت. دو ماه ديگر، زماني كه دوكو به عنوان رييس‌جمهور جديد كار خود را آغاز كند، بايد با چالش‌هاي بزرگي رودررو شود، بيش از نيم ميليون پناه‌جوي ونزوئلايي كه طي ماه‌هاي گذشته به خاك كلمبيا وارد شده‌اند، يكي از اصلي‌ترين چالش‌هاي پيش روي بوگوتا هستند. رشد اقتصادي كلمبيا تضعيف شده و مساله توليد مواد مخدر و قاچاق كوكايين، همچنان از اصلي‌ترين مشكلات اين كشور هستند. دو سال بعد از پيمان صلح با فارك، اكنون گروه‌هاي قاچاق مواد مخدر در بسياري از نقاطي كه پيش از اين توسط شورشيان مسلح فارك كنترل مي‌شدند، تسلط پيدا كرده‌اند و آمار از رشد بي‌سابقه توليد كوكايين در اين كشور خبر مي‌دهند. شعارهاي دوكو براي تغيير در پيمان صلح با فارك، بدون شك با مخالفت‌هاي جدي در كنگره و ديوان قانون اساسي كلمبيا مواجه خواهد شد. با وجود همه شعارها و نگراني‌ها در مورد آينده پيمان صلح كلمبيا، رودريگو لوندانو، رهبر فارك مشهور به تيموشنكو در پيامي توييتري پيروزي ايوان دوكو را تبريك گفت و او را به آشتي و احترام به تصميم مردم كلمبيا فراخواند.