روزنامه قانون
1397/04/03
بقای نئوعثمانی در گرو دموکراسی!
رجب طیب اردوغان از ۱۶ سال پیش تاکنون در هر انتخاباتی كه شرکت کرده، برنده شده اما حالا به دلیل بحران اقتصادی ممکن است اکثریت آرا را در پارلمان ترکیه به دست نیاورد و بار دیگر به عنوان ريیس جمهوری انتخاب نشود.۴۵ تا ۵۵درصد کسانی که در نظرسنجی‌های اخیر شرکت کرده‌اند، گفته‌اند که می‌خواهند به رجب طیب اردوغان، ريیس جمهوری کنونی ترکیه، رای دهند اما در واقع ممکن است تعداد بسیار کمتری او را برگزینند.انتخابات آتی برای اردوغان می‌تواند به سخت‌ترین تجربه دوره فعالیت سیاسی‌اش تبدیل شود. از زمان نخستین پیروزی انتخاباتی اردوغان در سال ۲۰۰۲، حزب اسلامی محافظه‌کار«عدالت و توسعه» تعیین‌کننده سیاست در ترکیه است. این انتخابات، تکلیف تعادل قدرت سیاسی اردوغان و پارلمان این کشور را مشخص خواهد کرد.
رای‌دهندگان ترکیه نوع تازه‌ای از انتخابات را در این دوره تجربه می‌کنند. پس ازهمه‌پرسي قانون اساسي اين كشور در آوريل ٢٠١٧، با رای آری ۵۱ درصد شرکت‌کنندگان، نظام پارلمانی به نظام ریاستی تبدیل شد.
در انتخابات ریاست جمهوری نامزدی که بیش از ۵۰ درصد آرا را کسب کند، پیروز است و در صورتی که هیچ کدام از نامزدها موفق به کسب این میزان رای نشوند، از میان آن‌ها دو نفر با بیشترین رای به مرحله دوم انتخابات می‌روند.
در حال حاضر نظرسنجی‌ها حاکی از آن است که رجب طیب اردوغان از حزب عدالت و توسعه و «محرم اینجه» از حزب جمهوری‌خواه خلق بالاترین امکان برای رسیدن به دور دوم را دارند.
چالش مهم محرم اینجه و مرال آکشنر، دو نامزد رقیب اردوغان این است که چه کسی می‌تواند رای کردهای ترکیه را از آن خود کند. در حال حاضر اپوزیسيون ترکیه از جمله صلاح الدین دمیرتاش، رهبر حزب دموکراتیک خلق که از سال ۲۰۱۶ در زندان به سر می‌برد، اعلام کردند که از هر نامزدی که در دور دوم مقابل اردوغان قرار گیرد، حمایت خواهند کرد.
با این حال باید دانست که نظر تمام کردها و احزاب آن‌ها یکسان نیست. بسیاری از آنان که خود را محافظه‌کار و مذهبی می‌دانند به حزب عدالت و توسعه رای خواهند داد.براي بررسي بيشتر انتخابات تركيه با رحمان قهرمان‌پور ،پژوهشگر ارشد روابط بین‌الملل و کارشناس مسائل ترکیه،گفت و گويي داشته‌ايم كه در ادامه به آن مي پردازيم:
به نظر شما اردوغان دراين انتخابات شكست خواهد خورد؟از آنجا كه يكي از موفقيت هاوقدرت اردوغان، ايجاد رونق اقتصادي بوده اما اكنون اين قدرت را ندارد ومردم هم پيامدهاي بحران اقتصادي را حس مي كنند.
با مراجعه به کمپین انتخاباتی اردوغان به نظر می‌رسد که نسبت به دوره‌های قبل بدون تردید آقای اردوغان و حزب عدالت توسعه ضعیف‌تر ظاهر شدند. نظرسنجی‌ها موید این است که موقعیت اردوغان و حزب عدالت و توسعه نسبت به اتفاقات اخیر ضعیف تر شده است اما اینکه ازآن نتیجه گرفت كه اردوغان در این انتخابات شکست خواهد خورد یا نه، هنوز زود است. به این دلیل که نتایج انتخابات ریاست جمهوری جمهوری خیلی تابع تحولات ثابت نیست. در کمپین هر اتفاقی امکان دارد، بیفتد و نتایج را تغییر دهد.د تا کنون چیزی که مشخص بوده، این است که اردوغان نتوانسته به موفقیتی که مدنظر خودش بود، برسدو به احتمال زیاد انتخابات ریاست جمهوری ترکیه به دور دوم کشیده خواهد شد. آیا در دوره دوم آقای محرم اینجه بتواند اردوغان را شکست بدهد یا نه، بستگی به عملکرد کمپین محرم اینجه دارد. قاعده ای در کمپین انتخابات است که می‌گوید: اگر محبوبیت یکی از نامزدها در هفته آخر به صورت تصاعدی رشد کند،امکان موفقیت آن بیشتر است. اکنون در مورد محرم اینجه اين نكته صادق است. برخلاف خانم مرآل آكشنرکه عملکرد وظهور ضعیفي در کمپین انتخاباتی داشت؛ محرم اینجه بر خلاف خیلی از پیش بینی‌ها خیلی خوب جلو رفت و توانست رقیب جدی برای اردوغان شود؛ بنابراين باید منتظر بمانیم که اگر انتخابات به دور دوم کشیده شد، چقدر محرم اینجه احتمال پیروزی در انتخابات را دارد . نکته دیگر که باعث شده تحلیل ها دشوار شود، اين است كه هنوز ۱۰ درصد مردم ترکیه تمایل خود را ابراز نکرد‌ه‌اند. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که هنوز ۱۰ درصد مردم اعلام نکرد‌ه‌اند که به کدام نامزد رای خواهند داد، یعنی بعضی از متخصصان نظرسنجی معتقدند ترسی که حزب حاکم ایجاد کرده، اجازه نمی دهد مردم نظر خود را اعلام کنند و بگویند به اردوغان رای نخواهند داد. این ۱۰ درصد ممکن است به نامزد دیگری که در رأس آن محرم اینجه است تعلق بگیرد؛ در آن صورت شاهد یک شگفتی در انتخابات ریاست‌جمهوری خواهيم بود. فعلا باید منتظر باشیم که فردا روز انتخابات چه اتفاقی خواهد افتاد.
از نظرشما ائتلاف احزاب تركيه پويايي سياسي جديد است يا اپوزيسيون؟
سوال بسیار مهمی است. در نظام‌های ریاستی تمایل به نظام دو حزبی بیشتر است، یعنی کارکرد نظام های ریاستی در واقع دو قطبی کردن جامعه است. در آمریکا می‌بینیم که نظام دو حزبی است.حتي فرانسه که نظام سنتی پارلمانی است، بحث این است که انتخابات به سمت دوقطبی شدن پیش برود.باید منتظر باشیم ببینیم اگر نتیجه انتخابات ریاست جمهوری ترکیه اعلام شد و نظام ریاستی تغییر نکرد، یکی از وعده‌های حزب جمهوری خلق این است که اگر نامزد این حزب محرم اینجه پیروز شود، نظام ریاستی را به پارلمانی تغییر خواهد داد. اگر اردوغان پیروز شود و نظام ریاستی باقی بماند، در واقع ائتلاف ملت که در مقابل حزب جمهور شكل گرفته، ممکن است به هم نزدیک شوند چون فاصله زیادی با هم ندارند.
٣-اصلاح قانون اساسي، يعني امكان دوره‌اي درتركيه راچطور ارزيابي مي كنيد؟
اين موضوع يكي از بحث هاي مهم و جدی در نظام های انتخاباتی دنیاست. واقعیت این است که تمایل به نظام های ریاست جمهوری( ریاستی)در دنیا در حال افزایش است. می‌دانیم که سنت اروپایی، پارلمانی است (دموكراسي پارلمانی نظام انتخاباتی مبتنی بر اکثریت تناسبی) اما محبوبیت نظام‌های ریاستی به نوعی روبه افزایش است، بنابراین یک جریان مخالف ریاستی شدن نظام های پارلمانی در تركيه وجود دارد كه توسط حزب جمهوری خلق هدایت میشود. یک جریان موافق نظام ریاستی با توجه به تحولات جهانی و شرایط کشور ترکیه است که توسط حزب عدالت و توسعه هدایت میشود. تعداد نظام‌های ریاستی اقتدارگرا در دنیا بیشتر از نظام‌های پارلمانی است.مزیت نظام‌های پارلمانی، دموکراسی بیشتر است ولی مزیت نظام‌های ریاستی ثبات سیاسی بیشتر است (چون تشکیل دولت نیازی به ائتلاف پارلمان ندارد).
از نظر شما رقيب اصلي اردوغان چه كسي خواهد بود ؟
رقیب اصلی اردوغان مشخصا نامزد حزب جمهوری خلق، محرم اینجه خواهد بود.نظرسنجي ها نشان می‌دهد که میزان محبوبیت اینجه ۴۰ درصد است که حدود ۱۰ الی ۱۲ درصد با اردوغان فاصله دارد. اگر انتخابات به دور دوم کشیده شود، با توجه به ماهیت انتخابات نظام ریاستی این فاصله کمتر میشود و حتی ممکن است در واقع اینجه پیروز شود. به این دلیل که اگر همان ۱۰ درصدی از مردم که آرای خود را اعلام نکردند یا تصمیم نگرفتند به چه کسی رای خواهند داد، اگر به این نتیجه برسند که می‌توان اردوغان را شکست داد، ممکن است آن ١٠ درصد رای خود را به نفع محرم اینجه به صندوق بیندازند و او پیروز شود. تمام این‌ها به تحولات کمپین بستگی دارد. تاکنون اردوغان نتوانسته مانند دوره‌های قبل قوی ظاهر شودوحتي بسیاری از یاران قدیمی خود را مانند داوود اوغلو وعبدا...گل، کسانی که از پایه‌گذاران حزب عدالت و توسعه بودند، کنار گذاشته و باعث شده کمپین اردوغان جذابیت قبلی خود را نداشته باشد.
سایر اخبار این روزنامه
گر فتار در برزخ آبي
ممنوعيت واردات برخي كالاها به‌قاچاق دامن مي‌زند
تنش آبي، نتيجه بي مديريتي در سال هاي گذشته
مومی‌کردن مرزهای اخلاق و قانون
از آلماتی تا آستانه؛ مدل قزاقی تغییر پایتخت
لرز ه بر اندام آقازاده‌ها
بقای نئوعثمانی در گرو دموکراسی!
شكست ارز تك نرخي!
طرحي براي تنفس قاچاقچيان چوب
من دروازه بان اول تیم ملی در سال ۲۰۲۲ خواهم بود
