اردوغان پس از پيروزي قدرتمندتر ظاهر مي‌شود

عباس ملكي: اردوغان پس از پيروزي قدرتمندتر ظاهر مي‌شود مهم‌ترین انتخابات تاریخ مدرن ترکیه امروز برگزار می‌شود؛ انتخاباتی که رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، در صورت پیروزی در آن می‌تواند سال‌های آتی را با خیال راحت بر اریکه قدرت ترکیه تکیه بزند. وقتی اردوغان روز 18 آوریل سال جاری میلادی اعلام کرد که انتخابات سراسری ترکیه حدود یک سال زودتر از موعد و در تاریخ 24 ژوئن 2018 برگزار خواهد شد، گمان می‌کرد که برگزاری انتخابات زودهنگام بهترین راه برای ماندن در قدرت دست‌کم برای پنج سال آتی است. ولی حالا و با توجه به نظرسنجی‌ها این‌طور به‌نظر می‌رسد که معادلات مرد همیشه ‌پیروز سیاست ترکیه درست از آب نیامده است. موقعیت اردوغان متزلزل‌تر از گذشته است و طبق نظرسنجی‌ها گرچه او در انتخابات ریاست‌جمهوری بیشترین رأی را از آن خود می‌کند اما به دلیل نرسیدن به حد نصاب، انتخابات ریاست‌جمهوری به دور دوم کشیده می‌شود. در نظرسنجی‌های مربوط به انتخابات پارلمانی هم حزب عدالت و توسعه جایگاه محکمی ندارد و احتمالا اکثریت پارلمانی خود را از دست خواهد داد. قمار اردوغان به قیمت مرگ و زندگی سیاسی اوست. اگر او پیروز انتخابات ریاست‌جمهوری امروز باشد، با تکیه بر قدرت اجرائی گسترده‌ای که رأی‌دهندگان ترکیه‌ای در همه‌پرسی سال گذشته به رئیس‌جمهور دادند، می‌تواند سمت نخست‌وزیر را حذف و قدرت تام و تمامی را به خودش در مقام رئیس‌جمهور اعطا کند. در این صورت اختیار انتصاب کابینه و معاونان رئیس‌جمهور و نیز قضات ارشد به او می‌رسد و اردوغان می‌تواند ترکیه و جامعه این کشور را برای سال‌های پیش‌رو شکل دهد. اما باخت در انتخابات سراسری امروز ترکیه می‌تواند برای اردوغان به قیمت مواجه‌شدن با محکومیت فساد یا بازنشستگی اجباری‌اش تمام شود. احتمال دوم می‌تواند پایان حقارت‌باری را برای اردوغانی رقم بزند که از سال 2002 به این سو قدرت را در اختیار داشته است اما تحلیلگران بسیاری بر این باورند که او به هر دری می‌زند تا از این اتفاق جلوگیری کند.
دلیل برگزاری انتخابات زودهنگام
اردوغان دلیل برگزاری انتخابات پیش از موعد را «غلبه بر بی‌ثباتی» عنوان کرده اما به باور تحلیلگران دو دلیل اصلی برای این تصمیم رئیس‌جمهوری ترکیه وجود دارد: افزایش آسیب‌پذیری اقتصاد و تلاش برای جلوگیری از اجماع اپوزیسیون منکسر ترکیه بر سر یک نامزد ریاست‌جمهوری قوی. نظرسنجی‌های اخیر گویای این است که رأی‌دهندگان ترکیه‌ای به‌طور فزاینده‌ای نگران چشم‌انداز اقتصادی این کشورند. تورم بالاست و در یک ‌سال گذشته ارزش لیر (پول ملی ترکیه) نسبت به دیگر ارزهای خارجی حدود 25 درصد کاهش داشته است. از سوی دیگر سررسید وصول وام‌های خارجی این کشور هم مزید بر علت شده و اقتصاد این کشور را در وضعیت شکننده‌ای قرار داده است. اردوغان به خوبی می‌داند که مردم ترکیه او را به خاطر این شرایط اقتصادی مقصر می‌دانند و ادامه این روند در حوزه اقتصاد این کشور می‌تواند به قیمت پایان عمر سیاسی او تمام شود. به همین دلیل رئیس‌جمهوری تركیه با برگزاری انتخابات زودهنگام می‌خواهد تأثیر منفی اوضاع نابسامان اقتصادی را بر محبوبیت خود کم کند. برخی ناظران بر این باورند که اردوغان امیدوار است که احساسات ملی‌گرایانه ترک‌ها بعد از پیروزی نظامی ترکیه بر کردهای سوریه در عفرین بتواند به کمک او بیاید. این در حالی است که گروه دیگری از تحلیلگران معتقدند سیاست‌های داخلی واپس‌گرایانه علیه مخالفان و اقلیت بزرگ کردی ترکیه و همچنین شکست سیاست خارجی در حوزه منطقه‌ای و بین‌المللی، پایگاه رأی اردوغان را به شدت متزلزل کرده است.
نامزدهای انتخابات


بی‌شک اردوغان اصلی‌ترین نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه است و همچنان محبوب‌‌ترین چهره سیاسی. بااین‌حال او چندین رقیب جدی دارد که تاکنون به‌طرز پیش‌بینی‌ناپذیری در کمپین‌های انتخاباتی خود عالی ظاهر شده‌اند و از همین رو به احتمال قوی انتخابات به دور دوم کشیده می‌شود. حزب جمهوری‌خواه خلق، اصلی‌‌ترین حزب مخالف ترکیه، محرم اینجه را برای به‌چالش‌کشیدن اردوغان در انتخابات ریاست‌جمهوری امروز انتخاب کرده است. فردی که به لفاظی‌های آتشین و شورانگیزش شهره است. بسیاری از شهروندان و تحلیلگران ترکیه‌ای، بزرگ‌ترین دارایی سیاسی اینجه را مهارتش در سخنوری و سخنرانی‌های آتشین می‌دانند و همین توانایی او را به یکی از چهره‌های محبوب حزب جمهوری‌خواه خلق بدل کرد. از سوی دیگر صلاح‌الدین دمیرتاش، رهبر حزب دموکراتیک خلق‌ها که از حامیان کردها به شمار می‌رود هم از زندان نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه شده است. مرال آکشنر از حزب نیک که در میان جوانان و طبقه کارگر ترکیه محبوب است هم یکی از نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه است. تمل کرمل‌اوغلو از حزب سعادت هم نامزد انتخابات امروز است و گرچه این حزب ریشه‌های ایدئولوژیک دارد اما به یکی از کلیدی‌ترین منتقدان اردوغان بدل شده است.
ائتلاف‌ها در پارلمان
برای انتخابات پارلمانی امروز ترکیه دو ائتلاف مهم وجود دارد. حزب عدالت و توسعه به رهبری رجب طیب اردوغان با ملی‌گرایان ترکیه ائتلاف کرده است. در مقابل، ائتلافی وجود دارد متشکل از سکولاریست‌های حزب جمهوری‌خواه خلق، حزب ملی‌گرای نیک و حزب اسلام‌گرای سعادت. در این میان حزب دموکراتیک خلق‌ها به تنهایی در انتخابات پارلمانی شرکت می‌کند. طبق قانون اساسی ترکیه احزاب برای ورود به پارلمان باید حداقل 10 درصد آرا را از آن خود کنند. حزب دموکراتیک خلق‌ها در انتخابات گذشته توانست از این حد‌نصاب عبور کند و درحال‌حاضر هم طبق نظرسنجی‌ها حدود 10 درصد آرا را کسب می‌کند. حزب کردی دموکراتیک خلق‌ها از این جهت در انتخابات پارلمانی ترکیه مهم است که احتمالا در صورت کسب 10 درصد آرا از سوی این حزب، حزب حاکم عدالت و توسعه اکثریت پارلمانی خود را از دست می‌دهد.