زیر و بم بیمه مهندسی

تاریخچه: در سال 1858 افرادی که از دیگ‌های بخار استفاده می‌کردند، اقدام به تاسیس شرکت بیمه دیگ بخار کردند. این شرکت نخستین شرکت بیمه در زمینه بیمه‌های مهندسی بود. پس از آن شرکت‌های بیمه ای دیگر راه‌اندازی شد. در اوایل قرن 20 در آلمان، با صدور اولین بیمه نامه ماشین آلات پیمانکاران عملا صدور بیمه مهندسی آغاز شد. در اوایل دهه 40 در ایران به کمک یکی از شرکت‌های آلمانی به نام" مونیخ ری" بیمه مهندسی شروع به فعالیت کرد. هم اکنون این بیمه نامه در ایران، نسخه ترجمه شده بیمه نامه این شرکت است.
معرفی: بیمه های مهندسی از جمله رشته‌های مهم و نوین در بازار جهانی بیمه محسوب می‌شوند. با توجه به کاربردهای گوناگون آن، این بیمه‌نامه از تنوع بالایی برخوردار است. به عبارتی در دنیای کار، به سان آچارفرانسه‌ای، گره از مشکلات باز می‌کند. بیمه‌های مهندسی به دو گروه عمده تقسیم می‌شوند: الف) بیمه نامه هایی که پروژه‌های عمرانی و زیربنایی را در حین اجرا و به صورت تمام خطر تحت پوشش قرار می‌دهند. ب) بیمه نامه‌هایی که مناسب زمان بهره‌برداری از کارخانجات، سازه‌های تکمیل شده و ماشین آلات و تجهیزات پیمانکاران هستند و باید هر سال تمدید شوند.
 
در پروژه‌های عمرانی، ساختمانی و صنعتی همیشه دو دسته از انسان‌ها خواسته یا ناخواسته با مشکلاتی از جنس مالی یا جانی روبه رو می‌شوند. دسته اول سرمایه‌گذاران هستند. سرمایه‌گذاران بخش‌های صنعتی و عمرانی همیشه نگرانی‌ از دست رفتن مال و خسارت‌های کلان را دارند. چرا که از یک سو حوادث طبیعی مانند زلزله، سیل و... و از سوی دیگر حوادث ناخواسته انسانی می‌تواند به راحتی تمام برنامه‌هایشان را نقش برآب کند. دسته دوم کارگران هستند. همیشه قشر زحمتکش کارگر نادیده گرفته شده در حالی که اولین موضوع مهم در به کارگیری کارگر تامین امنیت جانی اوست اما بسیاری با زیر پا گذاشتن این موضوع سعی می‌کنند هزینه‌های پروژه‌ خود را به حداقل برسانند. این در حالی است که در صورت اتفاق افتادن حادثه‌ای ناخوشایند نه تنها کارگر صدمه خواهد دید بلکه شروعی برای دردسرهای جدید خواهد بود. مثال‌هایی از این موضوع را بارها و بارها در روزنامه‌ها، مجلات و اخبار خوانده و شنیده ایم.  پنج کارگر ساختمانی در قم قطع عضو شدند. بر اثر سقوط تیرآهن، کارگری جوان جان سپرد. انفجار گاز دو کارگر را سوزاند. یک کارگر ساختمان زیر آوار یک تخریب غیر اصولی مدفون شد. کارگری بر اثر سقوط از ساختمان شش طبقه فوت کرد و صدها خبر مشابه دیگر که غم را به چهره آدمی می‌‌آورد. مناسب ترین راهکار برای جبران تمام این خسارت‌ها به صورتی که در حق دو دسته اجحافی نشود، استفاده از بیمه مهندسی است. با اخذ بیمه تمام خطر برای مهندسی و پرداخت هزینه‌های نه چندان زیاد آن، کلیه افراد ذی نفع در پروژه اعم از صاحبکار، پیمانکاران اصلی و فرعی، مهندسان مشاور و ... همواره منابع مالی نامحدودی را در صورت بروز حوادث در اختیار خواهند داشت. در این صورت با جبران خسارت مادی مورد بیمه و غرامت‌های ناشی از ادامه و اتمام کار تضمین خواهد شد. از متداول ترین بیمه‌های مهندسی، بیمه تمام خطر پیمانکار، بیمه تمام خطر نصب، بیمه بدنه ماشین‌آلات ساختمانی-راه سازی، بیمه تجهیزات الکترونیک و ... است. در ادامه مطلب با توضیحاتی کامل تلاش کرده ایم زوایای مختلف بیمه نامه مهندسی را نشان دهیم.
انواع بیمه های مهندسی:
به دلیل تنوع زیاد بیمه‌های مهندسی در این جا تنها چهار مورد از مهم ترین آن‌ها را توضیح خواهیم داد. در صورت نیاز با مراجعه به دفاتر بیمه در سراسر کشور می‌توانید با دیگر بیمه نامه ها و شرایط آن‌ها آشنا شوید.
* بیمه تمام خطر پیمانکاران: به موجب این بیمه طرح‌های عمرانی و ساختمانی مانند پروژه های احداث واحدهای مسکونی، تجاری، اداری، مدارس، کارخانجات، نیروگاه‌ها، راه‌آهن‌ها، فرودگاه‌ها، جاده‌ها، پل‌ها، سد‌ها و... تحت پوشش قرار می‌گیرند. مدت این بیمه نامه از زمان تخلیه مصالح در محل اجرای پروژه شروع و تا اتمام آن و تحویل کار به کارفرما ادامه دارد. تحت این بیمه نامه، ساختمان‌های موقت، تجهیزات و ماشین‌آلات ساختمانی، اموال مجاور، بر اساس بخش دو این بیمه نامه مسئولیت در قبال اشخاص ثالث نیز قابل بیمه شدن است.  این پروژه‌ها از تاریخ شروع تا زمان تحویل به کارفرما در مقابل هر گونه خسارت ناشی از هر حادثه‌ای همچون خسارت‌های مادی، جرح، صدمات بدنی وارد شده به اشخاص ثالث، پاک سازی محیط و برداشت ضایعات، تحت پوشش این بیمه قرار می‌گیرند. نکته حائز اهمیت این است که بیمه تمام خطر پیمانکاران از جمله بیمه‌های تمام خطر است. بدین معنا که تقریبا هرگونه خسارت ناگهانی و غیر قابل پیش بینی که در طول مدت بیمه به اموال بیمه شده در جریان احداث، واقع در محل اجرای پروژه ساختمانی وارد شود مشروط بر این که به نحوی در بیمه نامه مستثنا نشده باشد، تحت پوشش قرار می‌دهند که مهم ترین آن‌ها عبارتند از: الف) سیل، طغیان آب، باران، برف، بهمن، امواج عظیم دریا در اثر آتشفشان ب: آتش سوزی، صاعقه، انفجار، زلزله و... ج) هر نوع توفان د) دزدی ساده، سرقت با شکست حرز  ه) خسارات ناشی از اجرای ناصحیح کار،نبود مهارت، سهل انگاری، اعمال توام با سوء نیت  و) از بین رفتن یا خسارت وارد به مصالح ساختمانی، ماشین آلات ساختمانی و لوازم و تجهیزات ساختمانی را که در حین حمل و نقل در محدوده اجرای پروژه، انبار داری یا در هنگام سوار کردن یا پیاده کردن ماشین آلات به وقوع بپیوندد.


* بیمه تمام خطر نصب: این بیمه‌نامه خسارت‌های فیزیکی غیرقابل  پیش‌بینی ناشی از حادثه را در حین اجرای عملیات نصب یا مونتاژ انواع ماشین‌آلات و تجهیزات و نیز نصب هرگونه سازه با اسکلت فلزی درکارگاه های کوچک‌ و بزرگ صنعتی، صنایع خودروسازی، شیمیایی، فولاد، غذایی، چوب و کاغذ، چرم، کاشی سازی صنایع وابسته به کشاورزی، همچنین سیستم‌های مخابراتی ابزارهای دقیق آزمایشگاهی، نیروگاه‌ها، پروژه‌های انتقال آب، گاز وخطوط انتقال نیرو را تحت پوشش قرار می‌دهد.
در بیمه نامه تمام خطر نصب، خسارت‌های ناشی از آتش‌سوزی، صاعقه، انفجار، زلزله، سیل، توفان، لغزش و رانش زمین، دزدی با شکست حرز تحت پوشش قرار می‌گیرد. مواردی نظیر طراحی غلط، مصالح معیوب، اجرای غلط، خطرات به وجود آمده در کارخانه سازنده ماشین‌آلات و تجهیزات به کار گرفته  شده برای نصب نیز قابل بیمه شدن هستند. پوشش بیمه تمام خطر از زمان شروع عملیات نصب و ساختمانی آغاز و شامل دوره آزمایش و نگهداری نیز خواهد شد. مسئولیت مالی و جانی در برابر اشخاص ثالث نیز در بخش دو بیمه تمام خطر تحت پوشش قرار می‌گیرد.
 سوال مهمی که در این جا مطرح می شود این است که چه مدارکی برای صدور این بیمه نامه‌ها لازم است؟
مدارک لازم برای صدور بیمه نامه های تمام خطر پیمانکاران و نصب
 1)تصویر پیمان  2)ریز اقلام مورد بیمه  3)جدول زمان بندی کار  4)پرسش نامه تکمیل شده  5)نقشه کلی کار یا Plan  6)درخواست کتبی متقاضی
3) بیمه ماشین آلات و تجهیزات پیمانکاری: این بیمه نامه برای انواع ماشین آلات و تجهیزات مانند: بولدوزر، گریدر،  بیل مکانیکی و دیگر وسایل و تجهیزات مشابه که در کارهای ساختمانی و نصب  مورد استفاده پیمانکاران قرار می گیرد، صادر می شود و خسارت های وارد شده را با رعایت شرایط و استثنائات بیمه نامه تحت پوشش قرار می دهد. بیمه نامه ماشین آلات پیمانکاران خطرات مستثنا شده را ذکر می کند.  بدین معنی که کلیه خطراتی که استثنا نشده تحت پوشش است. با توجه به این امر خطرات تحت پوشش عبارتند از: صاعقه، انفجار، آتش‌سوزی، زلزله، ریزش کوه یا صخره، سقوط و واژگونی، سیل، آب گرفتگی، توفان، گردباد، تندباد، دزدی، باران ، برف، بهمن.  
* بیمه تجهیزات الکترونیک: این بیمه، خطرات وارد به انواع تجهیزات الکترونیکی مورد استفاده در کارگاه‌های صنعتی، صنایع، لوازم پزشکی و آزمایشگاهی، لوازم اداری، سیستم‌های هشدار دهنده، تجهیزات بیمارستانی، دستگاه‌های کنترلی، تجهیزات مربوط به سینما و فیلم برداری، دستگاه‌های تست مواد، تجهیزات گیرنده و فرستنده، کامپیوتر و مانند آن ها را تحت پوشش قرار می‌دهد. برخی از انواع وسایل الکترونیکی که تحت پوشش این بیمه نامه قرار می‌گیرند، عبارتند از: کامپیوترها و قسمت های خارجی آن ها مانند صفحه کلید، چاپگر، واسطه ها، صفحه نمایش، قلم نوری و پلاتر و همچنین تجهیزات اضافی که برای بهره برداری مورد نیاز است. وسایل فیلم برداری، دوربین‌ها، ویدئو، دستگاه‌های ضبط و پخش صدا، ماشین های اداری ، مانند دستگاه فتوکپی ،کامپیوترهای شخصی و غیره.
مهم ترین خطرهایی که می‌تواند تحت پوشش قرار گیرد عبارتند از : آتش سوزی، صاعقه، انفجار، سیل، طغیان آب و توفان در مناطقی که در معرض مستقیم خطرات مذکور قرار دارند، شکست در اثر عوامل الکترونیکی و مکانیکی در صورتی که خسارت مذکور در تعهد فروشنده یا تحت پوشش قرارداد نگهداری مورد بیمه باشد، بیمه گر تعهدی در جبران خسارت نخواهد داشت. سقوط هواپیما، دوده، خوردگی، گرد و خاک، رطوبت، غبار، خسارت عمومی بـه وسیلـــه کـارکنـان، زمیــن لرزه ، ریزش کوه، سقوط بهمن.
مثال‌های کاربردی از بیمه‌نامه مهندسی: 1)در سال 1388 در شهر سبزوار، یک دستگاه توربوترن شامل 5 واگن با 37 مسافر که از مشهد به مقصد تهران در حال حرکت بود به دلیل سرعت زیاد از ریل خارج و واژگون می‌شود. پس از بررسی های کارشناسی خسارت مربوطه  که بیش از یک میلیارد بود، از طرف شرکت بیمه پرداخت می‌شود. 2)در شهرستان پره سر گیلان در اثر توفان شدید، موج شکن‌ها و شلترهای انبار نیروگاه پره سر خسارت دیدند. طی دو مرحله کارشناسی خسارت‌ها، حدود 300 میلیون تومان پرداختی صورت گرفت.