روزنامه ابتکار
1397/04/16
وزرای خارجه ایران و 1+4 بر ادامه توافق هسته‌ای و صادرات نفت، گاز و تولیدات پتروشیمی ایران توافق کردند
حیات برجام در گرو یک بستهحسن روحانی طی تماس با صدراعظم آلمان و رئیس جمهوری فرانسه، بسته پیشنهادی اروپا را مایوس کننده عنوان کرد
اخبار تائید نشده‌ای از تضمین اروپا برای خرید یک میلیون بشکه نفت و نیز موافقت در سرمایه‌گذاری 10 میلیارد دلاری در ایران منتشر شده است
ظریف پس از پایان نشست تصریح کرد که اگر اراده سیاسی که امروز نمایان شد در سطوح مختلف ادامه یابد، آن زمان می‌توان به ادامه همکاری‌ها امیدوار بود
محمدرضا ستاری
نخستین کمیسیون مشترک برجام میان ایران و 1+4 پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای روز گذشته در هتل کوبورگ وین برگزار شد. همانطور که از پیش نیز اعلام شده بود، قرار بود در این نشست بسته اقتصادی اروپا به ایران برای ادامه همکاری‌های برجامی ارائه شود چرا که ایران پس از خروج آمریکا از برجام تاکید کرده بود، ادامه برجام بدون تضمین منافع ایران امکان‌پذیر نیست.
دستور کار ایران کاملا مشخص است
در همین رابطه و پیش از برگزاری نشست که با ماراتنی از دیدارهای دوجانبه همراه بود، محمدجواد ظریف وزیر خارجه کشورمان اعلام کرد که دستور کار ما در این نشست کاملا روشن است. ایران در انتظار راه حل‌های عملی است و از سایر همتایانم انتظار دارم به جای وعده‌های بزرگ و نامشخص، تعهدات روشن و قابل اجرا بدهد. تحریم‌ها و ادامه اجرای برجام قابل جمع با یکدیگر نیست. ظریف همچنین به خبرنگاران تصریح کرده بود: اروپایی‌ها در قبال ارائه بسته اقتصادی به ایران خواسته جدیدی نداشته و تنها خواستار اجرای تعهدات برجامی از سوی ایران هستند. آنچه ما توقع داریم این است که حقوق مردم ایران دیده بشود؛ البته ریز توقعات خودمان را به اتحادیه اروپا و سایر اعضای برجام اطلاع داده‌ایم.
روحانی بسته اروپا را مایوس کننده خواهند
این در حالی است که روز پنجشنبه و یک روز قبل از ارائه بسته اقتصادی اروپا به ایران در نشست مشترک وزرا، حسن روحانی رئیس جمهوری کشورمان طی تماسی تلفنی با صدراعظم آلمان و رئیس جمهوری فرانسه، بسته پیشنهادی سه کشور اروپایی را مایوس کننده عنوان کرده و اظهار داشت که انتظار ارائه یک بسته صریح و روشن را از سه کشور فرانسه، انگلیس و آلمان انتظار داشتیم. روحانی به مرکل گفت : این بسته یک سری تعهدات کلی در حد بیانیه‌های سابق اتحادیه اروپا است که انتظارات ایران را برآورده نکرده است. رئیس جمهوری کشورمان همچنین در گفت‌و‌گو با امانوئل ماکرون رئیس جمهوری فرانسه مجدد تصریح کرد که تلاش‌های پاریس برای حفظ برجام مثبت بوده ولی بسته پیشنهادی اروپا در برگیرنده تمام خواسته‌های ما نیست. این صحبت‌ها در حالی مطرح شد که صدراعظم آلمان به روحانی گفته است: هر چند در بسته پیشنهادی به ایران موضوعات کلی و اصولی مورد اشاره قرار گرفته ولی در زمینه جزئیات باید گفت‌و‌گوهای دو طرف ادامه یابد.
دوگانه اروپا برای حفظ برجام
مذاکرات پیش رو میان ایران و اروپا برای ادامه همکاری در چارچوب توافق هسته‌ای از دو جنبه حائز اهمیت است. این دو جنبه در یک بستر قرار دارد و آن نیز راهبرد فشار حداکثری آمریکا به ایران پس از خروج واشنگتن از توافق هسته‌ای بوده که عملا با بازگشت تحریم‌های ثانویه علیه ایران ادامه روند همکاری‌های تجاری و اقتصادی میان ایران و سایر شرکای برجام را شدیدا دچار اخلال کرده است.
از جنبه نخست، برخی از تحلیل‌گران معتقدند که با ایجاد شکاف در روابط فرآتلانتیکی میان آمریکا و اروپا که با کلید خوردن جنگ تجاری نیز تشدید شده است، اکنون بهترین زمان برای استفاده ایران از این واگرایی است. جنبه دوم اما تاکید دارد که در چنین شرایطی و با توجه به این که اروپایی‌ها در قبال واشنگتن در موضع ضعف قرار دارند، تداوم این وضعیت علاوه بر کاستن از توان دیپلماسی اروپا در قبال آمریکا، در نهایت می‌تواند به ضرر ایران تمام شود چرا که ادامه فشارها به اروپا ممکن است این اتحادیه را ناچار به عدم حمایت از ایران کند.
ارکان استراتژی اروپا برای حفظ برجام
با این حال روز چهارشنبه نمایندگان پارلمان اروپا در نخستین گام بلند خود برای تضمین منافع ایران، طرحی را تصویب کردند که اجازه می‌دهد بانک سرمایه‌گذاری اروپا (EIB) با ایران داد و ستد مالی داشته باشد. این بانک غیرانتفاعی مستقر در لوکزامبورگ بازوی سرمایه‌گذاری‌های درازمدت اتحادیه اروپا به شمار می‌رود و خبرگزاری رویترز گزارش داده که این بانک درخصوص تلاش‌های اتحادیه اروپا برای حفظ معاملات تجاری با ایران نقشی کلیدی ایفا می‌کند؛ معاملاتی که به خاطر تحریم‌های در پیش آمریکا علیه تهران به خطر افتاده‌اند.
با این حال و همزمان با برگزاری نشست کمیسیون برجام و ارائه بسته اقتصادی اروپا به ایران خبرگزاری دویچه وله آلمان طی گزارشی ارکان استراتژی اروپا برای حفظ برجام را وام‌دهی از طریق بانک سرمایه‌گذاری اروپا و اتخاذ اقدامی ویژه برای محافظت از شرکت‌های اروپایی در برابر تحریم‌های ثانویه آمریکا عنوان و اعلام کرد: رکن مهم دیگر، پیشنهاد کمیسیون اروپا مبنی بر انتقال مستقیم پول از سوی دولت‌های اروپایی به بانک مرکزی ایران، برای اجتناب از مجازات‌های آمریکا عنوان شده است.
در همین راستا، برخی منابع از تضمین اروپا برای خرید یک میلیون بشکه نفت از ایران و در قبال آن پرداخت ارز از کانالی مشخص خبر می‌دهند و اخبار تاییدنشده‌ای نیز درباره موافقت اروپا با سرمایه‌گذاری۱۰ میلیارد دلاری در ایران منتشر شده است. با این حال منتقدان معتقدند که مصوبه پارلمان اروپا برای این بانک الزام‌آور نیست و این بانک ممکن است در صورت معامله با ایران مشتریان آمریکایی خود را از دست بدهد و شرکت‌های آمریکایی سرمایه‌گذاری خود در آن را متوقف کنند.
سنگ‌اندازی پمپئو حین ارائه بسته اقتصادی به ایران
در چنین شرایطی و به واسطه حجم مراودات سیاسی و اقتصادی میان اروپا و آمریکا، بسیاری از ناظران معتقدند که در غایت امر اگر اروپا ناچار به انتخاب شود، قطعا به سوی آمریکا متمایل خواهد شد زیرا شرکت‌های اروپایی توان رها شدن از تحریم‌های آمریکا را نخواهد داشت. تحریم‌هایی که در موج اول خود یعنی 13 مرداد صنعت خودرو و فلزات گران‌بها و در موج دوم یعنی آبان ماه سال جاری صنعت نفت ایران را هدف قرار می‌دهد.
در همین رابطه است که مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا در راستای سیاست یکجانبه‌گرایی کاخ سفید، پیش از آغاز رسمی نشست کمیسیون مشترک برجام در وین از کشورهای اروپایی خواست تا در مذاکرات‌شان با ایران، آنچه واشنگتن فعالیت‌های تروریستی مورد حمایت ایران می‌خواند را هم مورد بحث و رایزنی قرار دهند.
توافق بر سر صادرات نفت و گاز و تولیدات پتروشیمی ایران
با این وجود و پس از پایان نشست کمیسیون مشترک میان وزرای خارجه ایران و گروه 1+4، طرفین طی بیانیه‌ای تصریح کردند که تمام طرف‌های برجام بر لزوم ادامه اجرای این توافق و پایبندی به تعهدات‌شان تاکید و توافق کردند که صادارت نفت و گاز و تولیدات پتروشیمی ایران باید ادامه یابد و به علاوه نشست‌های کمیسیون مشترک، ازجمله در سطح وزیران ادامه داشته باشد.
شرکت‌کنندگان همچنین تاکید کردند تا به پیشرفت‌ها برای حفظ برجام تحت بازبینی دقیق ادامه دهند و کمیسیون مشترک، ازجمله در سطح وزیران کماکان تشکیل جلسه دهد تا تلاش‌های مشترک به پیش رانده شود. در این بیانیه همچنین آمده است که طرف‌های توافق بر لزوم ادامه صادرات نفت و گاز و تولیدات پتروشیمی ایران تاکید کرده و خواستار ترغیب به سرمایه‌گذاری در ایران شده‌اند.
در چنین حالتی هر چند که فعلا پاسخ ایران به ادامه همکاری‌ها به صورت صریح بیان نشده است، اما می‌توان گفت که تهران در انتظار تعهدات مالی و بانکی اروپا خواهد بود که گام‌های این اتحادیه را برای تضمین منافع خود به صورت عملی و اجرایی بسنجد.
انگلیس رئیس گروه مشترک نوسازی راکتور اراک شد
در همین رابطه و در حالی که هایکو ماس وزیر خارجه آلمان پس از خاتمه نشست وزرا در وین تاکید کرد که اروپا نمی‌تواند به طور کامل تمام خساراتی که در نتیجه خروج شرکت‌ها از ایران به وجود می‌آید را جبران کند، سایت اتحادیه اروپا با انتشار بیانیه‌ای ده بندی و با تاکید بر حفظ و ارتقای روابط اقتصادی با ایران، حفظ و ارتقای کانال‌های موثر مالی با ایران، تداوم خدمات دریایی، ارتباط هوایی، زمینی و حمل و نقل ریلی و حمایت از شرکت‌ها در برابر پیامدهای خارجی تحریم‌های آمریکا، انگلیس را به عنوان رئیس گروه مشترک نوسازی راکتور اراک انتخاب کرد.
پیام اروپا برای بررسی به تهران منتقل شد
از سوی دیگر وزیر خارجه کشورمان نیز پس از خاتمه نشست کمیسیون برجام در میان خبرنگاران اظهار داشت: آنچه امروز به عنوان تعهد و اقدامات مطرح شد، الزاما به عنوان تمامی اقدامات علنی نیست. باید این اقدامات را به صورت اجرایی درآورده و منافع حاصل از آن را مشاهده کنیم. در این خصوص یک زمان بندی مد نظر است و باید پیش از تحریم‌های آمریکا عملیاتی شود.
ظریف همچنین گفت که تصمیمات امروز را به تهران منتقل می‌کنیم تا مقامات عالی کشور تصمیم لازم را برای نحوه همکاری‌ها اتخاذ کنند. اگر اراده سیاسی که امروز نمایان شد در سطوح مختلف ادامه یابد، آن زمان می‌توان به ادامه همکاری‌ها امیدوار بود.
سایر اخبار این روزنامه
منابع آگاه از نگارش نامه ای توسط مقام رهبری به رئیس جمهوری خبر دادند
دستور مهم رهبر انقلاب به رئیس جمهوری درباره بازار سکه و ارز
نگاهی به معیار های افراد برای انتخاب موسیقی زنگ تلفن همراه
«زنگ» ها برای چه به صدا در می آیند
فتوای حرام بودن پذیرش FATF بر چه اساسی صادر شده و چه آثاری دارد ؟
از دیپلماسی فتوا تا فتوای دیپلماتیک
محمدعلی وکیلی
بربسته حمایتی ملت تکیه کنیم
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست از تولید برق از زباله‌های استان‌های شمالی ناامید شد
رویای ناتمام زباله‌های برقی
«ابتکار» از ماجرای تبدیل اخبار مشکوک یک نماینده به آمار مورد استناد ترامپ گزارش می دهد
وزرای خارجه ایران و 1+4 بر ادامه توافق هسته‌ای و صادرات نفت، گاز و تولیدات پتروشیمی ایران توافق کردند
سرلشکر جعفری:
می‌توان فهماند که استفاده از تنگه هرمز برای هیچکس چه مفهومی دارد
در تنگناى ظلمات
