«ابتکار» پیروزی عمران خان در انتخابات پارلمانی پاکستان را بررسی می‌کند پاکستان در مسیر تحول

محمدرضا ستاری
کمیسیون انتخابات پاکستان روز گذشته در اطلاعیه ای اعلام کرد که حزب عمران خان با کسب 115 کرسی از مجموع 270 کرسی مجلس ملی، برنده اصلی این انتخابات است. بر اساس این اطلاعیه، تکلیف 160 کرسی از مجموع 272 کرسی مجلس ملی پاکستان مشخص شده است و حزب مسلم لیگ شاخه نواز شریف به عنوان رقیب اصلی حزب تحریک انصاف نیز تاکنون 62 و حزب مردم پاکستان به عنوان حزب چپ‌میانه هم تاکنون 43 کرسی این مجلس را از آن خود کرده اند.
از سوی دیگر، احزاب مستقل تاکنون 12 کرسی مجلس ملی پاکستان را کسب کرده‌اند و حزب موتلفه مجلس متحده عمل توانسته 12 کرسی، حزب جنبش متحده قومی 6 و حزب مسلم لیگ قائد نیز 5 کرسی را به دست آورده است.
این نتایج در حالی روز گذشته اعلام شد که پیش از آن عمران خان با اعلام پیروزی در انتخابات پارلمانی هواداران خود را به خیابان‌ها آورده و رقیب اصلی آنها یعنی حزب مسلم لیگ (شاخه نواز) با ادعای تقلب در انتخابات به روند نتایج معترض شده است.


روی کار آمدن عمران خان در پاکستان در نوع خود آغازگر یک روند جدید در پاکستان بود، به طوری که در طول 70 سال گذشته تنها دولت غیرنظامی بود که توانست تا مدت زمان قانونی بر سر کار باقی بماند. از سوی دیگر با برکناری نواز شریف از قدرت در سال گذشته پاکستان شرایطی را تجربه کرده است که برخی تحلیل‌گران از وقوع تحولات اساسی در این کشور خبر می‌دهند و برخی دیگر نیز معتقدند با توجه به پیوستگی عمران خان به ارتش پاکستان، این نهاد قدرتمند در پیروزی او نقش بسیار قابل توجهی را بازی کرده است.
مخالفان عمران خان او را به واسطه نزدیکی به گروه‌های تندرو اسلامی و حتی برخی از شاخه‌های القاعده، طالبان خان می‌نامند و طرفدارانش معتقدند که او سیاست‌مداری اصلاح طلب است که تمامی هم و غم خود را مصروف مبارزه با فساد در کشور کرده است. این سیاستمدار 66 ساله از یک خانوداده متمول در میانوالی پاکستان به دنیا آمده و پس از اتمام تحصیلات خود در رشته اقتصاد دانشگاه آکسفورد با پیوستن به دنیای ورزش قهرمان ملی کشورش در رشته کریکت شد، به طوری که توانست در سال 1992 پاکستان را در این رشته ورزشی به قهرمانی جهان برساند؛ امری که موجب شده است تا میلیون‌ها پاکستانی از طرفداران پروپا قرص عمران خان به حساب آیند.
عمران خان پیروز و فاصله او تا تشکیل دولت جدید
در همین رابطه و با توجه به نتایجی که در انتخابات پارلمانی پاکستان رقم خورده است، فرزاد رمضانی بونش تحلیل‌گر مسائل شبه قاره هند در خصوص ارزیابی خود از اعلام پیروزی زودهنگام عمران خان و اتهاماتی که حزب مسلم لیگ در مورد تقلب در این انتخابات به حزب تحریک انصاف وارد کرده است، به «ابتکار» گفت: طبق آخرین آمار ارائه شده از نتایج انتخابات پاکستان در روز گذشته، عمران خان حدود 119 کرسی در پارلمان را به دست آورده است. البته هر چند عمران خان تا این لحظه پدیده یا پیروز نهایی انتخابات است، اما تا تشکیل دولت مستقل توسط حزبش فاصله دارد. به عبارت دیگر عمران خان اگر تا اعلام نتایج نهایی نتواند میزان اندک کرسی‌های باقیمانده را کسب کند، ناچار به تشکیل ائتلاف با احزاب کوچک‌تر پاکستان خواهد بود. وی در وضعیت کنونی نیازمند به ائتلاف با حزب نواز شریف (مسلم لیگ) نیست، ولی مسلما در آینده نیازمند ائتلافی خواهد بود که احتمال دارد با توجه به روند نهایی انتخابات به ائتلاف با احزاب بزرگتر نیز منجر شود.
در هر صورت اکنون با توجه به میزان کرسی‌های به دست آمده برای حزب تحریک انصاف می‌توان عمران خان را پیروز نهایی انتخابات دانست.
رابطه برد- برد عمران خان با ارتش
رمضانی بونش در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه پس از ماجرای برکناری نواز شریف، رفتن او به لندن و بازگشتش به پاکستان که با دستگیری او نیز همراه شد، عده‌ای از تحلیل‌گران معتقدند که عمران خان و حزب تحریک و انصاف با توجه به حمایت ارتش و دستگاه اطلاعاتی پاکستان به قدرت رسیده، تا چه میزان می‌توان این تحلیل را مورد تائید دانست؟ توضیح داد: در دو سال گذشته حزب عمران خان یعنی پس از ایجاد چالش‌های مختلف در دولت نواز شریف توانست با توعی ایجاد فضای روانی- رسانه‌ای و اعتراضات دوره‌ای در شهرهای مختلف پاکستان دولت را تحت فشار گذاشته و در واقع ناکارآمدی رویکرد داخلی و خارجی حزب مسلم لیگ را مورد انتقاد و حمله قرار دهد. این امر موجب شد نواز شریف سال گذشته عملا از قدرت کنار برود. اکنون اتهامات زیادی از جریان‌هایی مانند حزب نواز شریف در خصوص نوع رابطه عمران خان با ارتش وجود دارد، اما در این میان می‌توان گفت که عمران خان توانسته یک رابطه مثبت برد- برد با ارتش ایجاد کند.
اگر حزب تحریک و انصاف را بخواهیم عامل نهاد قدرت در پاکستان دانسته و ناکارآمدی مسلم لیگ را تحت شعاع آن قرار دهیم و آن را پای کنشگری ارتش در حمایت از عمران خان بدانیم، دچار خطای تحلیل خواهیم شد.
به عبارت دیگر می‌توان گفت در دوسال گذشته اگر روند پاکستان را مورد توجه قرار دهیم، می‌بینیم که بسیاری از شخصیت‌ها و نمایندگان مخلفت ایالتی عملا به کمپین عمران خان و حزب تحریک و انصاف پیوسته‌اند. یعنی ما روند قدرت‌گیری تحریک و انصاف را به وضوح شاهد بودیم و این امر موجب شد تا پیروزی عمران خان در این انتخابات خیلی دور از انتظار نباشد.
احتمال قوی تغییر در رویکرد سیاست خارجی پاکستان
این کارشناس شبه قاره در ادامه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه با روی کار آمدن و ثبیت عمران خان و شرایطی که اکنون در روند مذاکرات میان آمریکا و طالبان شکل گرفته و همچنین حضور پاکستان در ائتلاف عربی به رهبری عربستان، آیا می‌توان انتظار تغییر و چرخش در روند سیاست خارجی پاکستان را داشت؟ تشریح کرد: برای بررسی سیاست خارجی عمران خان ابتدا باید به چینش دولت ائتلافی او در آینده نگاه کنیم. در واقع نوع حزبی که قرار است با تحریک و انصاف ائتلاف کند در این میان از اهمیت زیادی برخوردار است.
ولی به طور کلی با توجه به تسلط عمران خان بر دولت ائتلافی آینده پاکستان، مسلما پیروزی وی تغییراتی را هر چند اندک در روابط با آمریکا و عربستان به وجود خواهد آورد.
مشخصا در آینده، سیاست خارجی پاکستان نوعی بهبود روابط با همسایگان به خصوص ایران و افغانستان را تجربه خواهد کرد و از سوی دیگر احتمالا از دامنه روابط اسلام‌آباد با ریاض تا میزانی کاسته خواهد. این امر حتی ممکن است روابط میان پاکستان و آمریکا را نیز با فراز و نشیب‌هایی همراه کند.
سایر اخبار این روزنامه
در پی واکنش فرماندهان نظامی ایران به اظهارات رئیس دولت ایالات متحده بررسی شد بازی نظامیان در معرکه دیپلماسی عربستان سعودی به بهانه حمله حوسی ها به دو کشتی نفت‌کش، عبور نفت از تنگه باب‌المندب را متوقف کرد «ابتکار» پیروزی عمران خان در انتخابات پارلمانی پاکستان را بررسی می‌کند پاکستان در مسیر تحول محمدعلی وکیلی همچنان صلح طلبیم چرا بورس محل مناسبی برای عرضه‌های مختلف نشد؟ سینما، ارز و سکه پشت درهای بورس «ابتکار» از کاهش منابع سازمان‌های مردم نهاد در بحبوحه بحران اقتصادی کشور گزارش می‏دهد «ابتکار» از دردسرهای فیلتر شدن «گپ» برای حجاج در عربستان گزارش می‌دهد «پیام نرسانی» برای حاجی‌ها «ابتکار» ضرورت اصلاح بودجه 97 در شرایط بحرانی بعد از تحولات اخیر برجام را بررسی کرد مسعود دلخواه در گفت‌وگو با «ابتکار»: شفاف‌سازی باعث جلب اعتماد بیشتر به خانه تئاتر می‌شود محمدرضا تاجیک در گفت‌وگو با «ابتکار»: امروز با پدیده‌ای به نام اصلاح‌طلبی بدون اصلاح‌طلب مواجه هستیم هرمیداس باوند: ترامپ به دنبال مذاکره‌ای با هدف پیروزی برای آمریکا است «الحیات» گزارش داد امکان افزایش نمایندگان معارضان در دولت جدید عراق القدس العربی بررسی کرد پس از تهدیدات متقابل روحانی و ترامپ، در واشنگتن چه خبر است؟ مرتضی بانک: رئیس جمهوری دولت دوازدهم همان آقای روحانی دولت یازدهم است