التهاب و سوزش اطراف مقعد، درد یا  مشاهده زخمی که ترشحات چرکی از آن خارج میشود، از نشانه های بیماری به نام فیستول است. فیستول مستقیما به بخشی از روده متصل است و آلودگی های روده را به سطح پوست انتقال می دهد. فیستول باید به موقع و بدون فوت وقت درمان شود، در غیر این صورت ممکن است عوارض شدیدتری برای بیمار ایجاد شود.

درمان قطعی فیستول تنها با روش های جراحی امکان پذیر است. بهترین روش جراحی سرپایی و بدون درد یا خونریزی برای رفع این عارضه لیزر درمانی است. مهمترین مزیت لیزر قطعی بودن این روش درمان است، البته با انجام لیزر می توانید در وقت و هزینه هم صرفه جویی کنید. در ادامه این بحث قصد داریم به تشریح بیشتر این بیماری، علت ها، علائم و روش های درمان فیستول بپردازیم:

فیستول چیست؟

بیماری فیستول مقعدی نوعی از بیماری های مقعدی است که معمولاً در اثر عوارض سایر بیماری های مقعدی ایجاد میشود. فیستول مسیری غیر طبیعی است که دو یا چند ارگان از بدن که در حالت طبیعی کاملاً جدا از هم هستند را به هم متصل می کند. فیستول مقعدی بخشی از روده را به پوست اطراف مقعد متصل می کند.

علت فیستول چیست؟

علت این بیماری عفونت درمان نشده و طولانی مدت در روده و اطراف مقعد است. به طور مثال شایع ترین علت این بیماری آبسه درمان نشده است. آبسه تجمع عفونت در زیر پوست است، وقتی عفونت برای مدت طولانی یک جا باقی بماند، به تدریج پیشروی کرده و تا سطح پوست امتداد می یابد و در نهایت مسیری را ایجاد می کند، که فیستول نام میگیرد.

حدود 60 درصد فیستول ها در نتیجه ی آبسه های درمان نشده و یا آبسه ای که به طور ناقص درمان شده ایجاد میشوند. به همین جهت توصیه میشود به هیچ خودسرانه و بدون مشورت با پزشک اقدام به درمان آبسه و تخلیه آنها نکنید!

از بیماری های که عامل ایجاد فیستول می شوند، می توانیم به این موارد اشاره کنیم:

• کرون
• کولیت روده
• بیماریهای مقاربتی به خصوص حین رابطه مقعدی( مثل سیفلیس، کلامیدیا و HIV)
• عوارض سل
• سرطان
• آسیب های ناشی از جراحی
• سرطان
• پروکتیت یا التهاب راست روده
• دیورتیکولیت

علائم فیستول چیست؟

علائم این بیماری رابطه مستقیمی با نوع و شدت آن دارد. از مهمترین نشانه های این عارضه می توانیم به این موارد اشاره کنیم :

• درد
• خونریزی
• خارش
• سوزش مقعدی
• ترشحات چرکی و خونی
• تورم و التهاب اطراف دریچه مقعدی
• آبسه ( آبسه هم علت و هم از علائم این بیماری شناخته میشود.)
• مشاهده توده ای متورم، شبیه به سوراخ روی پوست اطراف مقعد

مراجعه به پزشک 

برای درمان این بیماری  باید از متخصص جراح عمومی کمک بگیرید. تخصص این پزشک، جراحی بخش های مختلفی از بدن است. در صورتی که به این متخصص دسترسی ندارید، با پزشک عمومی مشورت کنید تا بعد از تشخیص این بیماری با متخصص جراح مشورت کنید.

عوارض

فیستول باید سریعاً با روش های جراحی از بین برود. بی توجهی به درمان این بیماری موجب تشدید آن خواهد شد. اگر فیستول به مدت طولانی وجود داشته باشد، ممکن است طول مسیر فیستول افزایش یابد و یا تعداد مسیر های فیستول افزایش یابد.

در مواردی که بیماران برای مدت فیستول را درمان نکنند، ممکن است عفونت بیماری وارد خون شده و باعث ایجاد بیماریهای مختلفی گردد. در ضمن این احتمال وجود دارد که عفونت ساختار سلول های پوست را تغییر داده و باعث ایجاد سرطان گردد.

تشخیص

تشخیص این بیماری با معاینه چشمی مشکل است. زیر ممکن است عفونت و آبسه به طور کامل فیستول را پوشانده و مسدود کرده باشد. بنابراین معمولاً پزشکان برای تشخیص این عارضه انجام کولونوسکوپی و عکسبرداری و سی تی اسکن را توصیه می کنند.

پیشگیری

راه پیشگیری قطعی از این بیماری وجود ندارد. اما میتوانید با انجام یک سری نکات احتمالا ابتلا به این بیماری را کاهش دهید. از روش های پیشگیری میتوانیم به این موارد اشاره کنیم :

• درمان به موقع و قطعی آبسه با کمک پزشک
• استفاده از کاندوم حین رابطه جنسی برای پیشگیری از انتقال بیماریها
• درمان و کنترل بیماریهای عفونی مثل کرون و کولیت

درمان

برای از بین بردن مسیر فیستول باید موضع تحت جراحی قرار گیرد. متاسفانه این بیماری با هیچ روش خانگی و یا داروها از بین نمی رود. مهمترین روشهای جراحی فیستول عبارتند از :

لیزر درمانی 

بهترین روش قطعی و اثرگذار در درمان فیستول لیزر درمانی است. لیزر را می توانید سرپایی، بدون نیاز به بیهوشی و در کمتر از نیم ساعت انجام دهید. برای این منظور پزشک موضع فیستول را برش داده و عفونت آن را تخلیه می کند. در مرحله ی آخر بسته به وسعت موضع جراحی شده، زخم را بخیه زده و یا به همان شکل رها می کنند. 

از مزایای لیزر درمانی می توانیم به این موارد اشاره کنیم:

• درمانی سرپایی و بدون نیاز به بیهوشی
• بدون درد یا خونریزی
• درمان قطعی در یک جلسه نیم ساعته
• بدون نیاز به تحمل عوارض داروی بیهوشی
• حفظ زیبایی پوست و جلوگیری از ایجاد اسکارهای آزار دهنده
• جلوگیری از انتقال عفونت ها 
• صرفه جویی در زمان و هزینه ها

جراحی

روش جراحی فیستول را باید در بیمارستان و تحت بیهوشی موضعی انجام دهید. برای این منظور موضع فیستول را با تیغ جراحی باز کرده و به طور کامل تخلیه می کنند. سپس بسته به وسعت موضع جراحی شده، زخم را بخیه زده و یا به همان شکل رها می کنند. 

اگر زخم را بخیه بزنند، احتمال عود بیماری بیشتر است و در صورتی که زخم را باز بگذارند، خطر عفونت افزایش می یابد و نیاز به مراقبتهای ویژه دارد. از معایب انجام جراحی می توانیم به این موارد اشاره کنیم:

• نیاز به بستری در بیمارستان حداقل برای 2 شب
• تحمل عوارض داروی بیهوشی
• درد و خونریزی شدید
• نیاز به مراقبت های ویژه و تعویض مرتب پانسمان ها
• صرف زمان و هزینه ی  بیشتر
• دوره نقاهت طولانی مدت

درمان دارویی

امکان درمان فیستول با دارو ها وجود ندارد. زیرا هنوز دارویی اختراع نشده که بتواند مسیر فیستول را از بین ببرد. اما پزشکان معمولاً قبل از انجام جراحی مصرف دارو را توصیه می کنند. زیرا هر مقدار عفونت فیستول کاهش یابد و به صفر برسد، نتیجه ی درمان موفقیت آمیز تر است.

به همین جهت پزشکان قبل از انجام جراحی مصرف داروی آنتی بیوتیک را تجویز می کنند. نتایج تحقیقات به اثبات رسانده بیمارانی که قبل از جراحی با مصرف آنتی بیوتیک عفونت فیستول را کاهش داده بودند، به نتایج بهتری از درمان دست یافته اند.