شقاق مقعد چیست؟ علت، علائم، تشخیص و درمان زخم شقاق
شقاق یا فیشر را می توان یکی از شایع ترین بیماریهای مقعد معرفی کرد. نقریباً از هر 4 نفر یک نفر در طول عمر خود به این بیماری مبتلا میشود. این بیماری می تواند در هر سنی از نوزادی تا پیری ایجاد شود و در زنان و مردان به یک نسبت شایع است.
این بیماری دردناک و آزار دهنده، باید خیلی سریع و قبل از اینکه عفونت کند؛ درمان شود. در ادامه به بررسی کامل این بیماری علت ها، علائم، عوارض و روشهای تشخیص و درمان این بیماری می پردازیم:
بیماری شقاق یا فیشر مقعد چیست؟
شقاق یا فیشر نوعی از بیماری های مقعدی محسوب میشود. شقاق به ترک، زخم یا بریدگی عمیقی گفته میشود. اگر این زخم در عضله ی مقعدی ایجاد شده باشد، شقاق مقعدی نام می گیرد.
شقاق ممکن است در هر بخشی از بدن ایجاد شود، اما شایع ترین موضع ایجاد آن در عضله ی مقعدی است. علت این موضوع هم این است که این بخش از بدن بیشتر از هر بخش دیگری از آن تحت فشار قرار میگیرد.
انواع فیشر
شقاق بسته به علائمی که ایجاد کرده است، به دو نوع زیر تقسیم میشود:
- شقاق حاد : اگر بیماری در مراحل اولیه ( تا سه هفته اول) باشد، این بیماری از نوع حاد است. در این حالت علائم بیماری خفیف تر است و زخم فیشر هم عمق کمتری دارد. معمول ترین علائم این بیماری درد شدید مقعد است.
- شقاق مزمن : اگر بیماری شقاق پیشرفت کند، از نوع مزمن شناخته میشود. اگر یک ماه از شروع بیماری بگذرد، شقاق مزمن خواهد بود. در این حالت چون بیمار برای درمان مراجعه نکرده است، عمق زخم بیشتر شده و در عضله ی مقعد شکاف ایجاد کرده است. درد و خونریزی در این موارد شدت میگیرد.
هزینه درمان و عمل جراحی شقاق با لیزر
لیزر شقاق روش نوین درمان این بیماری است. در این روش بدون دخالت تیغ جراحی و با استفاده از نور محل ایجاد شقاق را برش می دهند، به همین جهت هم بیمار نه دردی را احساس می کند و نه دچار خونریزی میشود. اسفنکتروتومی همان جراحی سنتی است که در بیمارستان و بدون استفاده از هیچ تکنولوژی و تنها با استفاده از تیغ جراحی انجام میشود.
با یک برآورد حدودی متوجه میشوید، جمع هزینه های آزمایشات قبل از جراحی، دستمزد پزشک جراح و متخصص بیهوشی، اتاق عمل، داروی بیهوشی و بستری در بیمارستان و …. از هزینه درمان شقاق با لیزر بیشتر میشود.
علائم شقاق
علائم این بیماری بسته به نوع و شدت آن متفاوت است. مهمترین علائم و نشانه های این بیماری عبارتند از :
- درد
- خونریزی
- خارش
- سوزش
- التهاب مقعد
- مشاهده زخم طولی در عضله مقعد
علت ایجاد شقاق مقعدی
همانطور که اشاره شد، مهمترین علت شقاق وارد کردن فشار به مقعد در اثر عوامل مختلف است. مهمترین علل ایجاد این بیماری عبارتند از :
- بارداری
- زایمان
- رابطه مقعدی
- یبوست مزمن
- اسهال مزمن
- کم تحرکی
- چاقی
- کهولت سن
عوارض
اگر به موقع برای درمان شقاق مراجعه نکنید، علائم بیماری شدت خواهد یافت و ممکن است بیماران عوارض دیگری را تجربه کنند. مهمترین عوارضی که در اثر درمان نکردن شقاق ایجاد می شوند، عبارتند از :
- درد
- خونریزی ( احتمال آنمی یا کم خونی)
- التهاب و عفونت
پیشگیری
خوشبختانه شقاق تا حد زیادی قابل پیشگیری است. با انجام یکسری نکات میتوانید از ایجاد این بیماری و یا عود مجدد آن پیشگیری کنید. مهمترین روشهای پیشگیری از این بیماری عبارتند از :
- درمان یبوست با مصرف فیبر
- نوشیدن آب حداقل 8 لیوان آب در طول روز
- ورزش و فعالیت بدنی برای کنترل حرکات روده
- درمان سریع یبوست و اسهال
- پرهیز از زور زدن در توالت
- پرهیز از جابجایی اشیا سنگین
- پرهیز از به تاخیر انداختن دفع
روش تشخیص
تشخیص این بیماری با معاینه جسمی شروع میشود، زخم شقاق را میتوان با یک بررسی دقیق تشخیص داد. از آنجایی اکثر بیماران حین معاینه درد شدیدی دارند، معمولاً پزشکان قبل از معاینه از بی حسی موضعی استفاده می کنند.
برای تشخیص این بیماری می توانید به پزشک عمومی و یا پوست مراجعه کنید؛ اما برای درمان باید از متخصص جراح عمومی کمک بگیرید. به همین جهت برای صرفه جویی در هزینه ها میتوانید از همان ابتدا با جراح عمومی مشورت کنید.
چه زمانی به دکتر مراجعه کنم؟
در صورتی که هر یک از علائم این بیماری را تجربه می کنید، در اولین فرصت با پزشک مشورت کنید. تعلل در درمان این بیماری میتواند وضعیت را تشدید کرده و علائم بیماری را افزایش می یابد.
روشهای درمان شقاق
درمان شقاق با رعایت نکات خانگی و مصرف دارو ها شروع میشود، بیشتر از 70% درصد بیماران به علت اسپاسم شدید مقعد، با این روشها درمان نمی شوند و باید از سایر روشها مثل جراحی برای درمان استفاده کنند. در ادامه به بررسی روشهای مختلف درمان این بیماری می پردازیم:
درمان شقاق با لیزر
لیزر درمانی، تحقیقات و آمارها به اثبات رسانده لیزر درمانی می تواند بدون ایجاد درد و خونریزی و یا عوارض بعدی درمان، شقاق را برای همیشه از بین ببرد.بیماران می توانند شقاق در یک جلسه و در کمتر از نیم ساعت برای همیشه از بین ببرند.
در این روش پزشک با تابش اشعه لیزر بر روی موضع آسیب دیده، بخشی از عضله را حذف کرده و با رفع اسپاسم عضله؛ بلافاصله درد بیمار بهبود می یابد. لیزر حین برش ورودی اعصاب و عروق آسیب دیده را مسدود کرده و درد و خونریزی جلوگیری می شود. لیزر درمانی نیازی به پانسمان و یا مراقبت های ویژه ندارند. بیماران می توانند یک روز بعد به محل کار بازگردند.
مزایا
از مهمترین مزایای درمان با لیزر می توانیم به این موارد اشاره کنیم :
- درمان سرپایی بدون نیاز به بستری در بیمارستان
- بدون درد یا خونریزی
- اثربخشی بالا
- بدون نیاز به دوران نقاهت
- پیشگیری از عوارضی مثل عفونت یا بی اختیاری در کنترل مدفوع
فیشرکتومی
فیشرکتومی یکی از روشهای جراحی این بیماری است. فیشرکتومی را باید در بیمارستان و تحت بیهوشی انجام داد. برای انجام این جراحی بخشی از عضله ی مقعدی، با تیغ جراحی بریده میشود. این کار به منظور رفع اسپاسم عضله و ترمیم آن انجام میشود. اما خطرات خاص خود را به همراه دارد. زیرا اولا این عمل درد و خونریزی شدیدی را ایجاد می کند. دوما خطر بروز عوارضی مثل عفونت و بی اختیاری در کنترل با انجام این جراحی افزایش می یابد.
از معایب انجام جراحی می توانیم به این موارد اشاره کنیم :
- درد
- خونریزی
- احتمال عفونت و بی اختیاری در کنترل مدفوع
- بستری در بیمارستان
- تحمل عوارض داروی بیهوشی
- طولانی بودن دوران نقاهت
درمان های خانگی و دارویی شقاق
با انجام این روشهای خانگی می توانید به ترمیم زخم شقاق و افزایش سرعت بهبودی زخم کمک کنید.
- افزایش مصرف فیبر : با مصرف انواع میوه ها، سبزیجات و غلات، مصرف حداقل 35 گرم فیبر در روز الزامی است.
- نوشیدن آب : نوشیدن حداقل 8 لیوان آب در روز می تواند در رفع یبوست و نرم شدن مدفوع موثر باشد.
- نشستن در آب گرم : یکی از راه های کاهش درد بیماری، نشستن در آب گرم است که می تواند به بهبود زخم نیز کمک کند.
- کمپرس سرد : سرما می تواند در کاهش فوری درد موثر باشد. برای این منظور چند تکه یخ را درون کیسه ای قرار دهید و بر روی موضع اعمال نمایید.
- پماد : استفاده از پماد هایی مثل نيتروگليسيرين و آنتی فیشر می توانند به رفع علائم بیماری مثل درد و التهاب کمک کنند.
درمان های خانگی نمی توانند درمان قطعی این بیماری باشند. بنابراین در صورتی که در یک هفته علائم بیماری رفع نشد، باید برای بررسی و درمان به پزشک مراجعه کنید.
