اگه بخوایم لیستی واقع‌گرایانه و دقیق از بهترین بازیگران ایرانی ارائه بدیم، باید اول بدون تعارف بگیم که بازیگری در سینمای ایران فقط به شهرت و محبوبیت خلاصه نمی‌شه. کیفیت بازی، انتخاب نقش‌ها، جوایز داخلی و خارجی، و تأثیر اجتماعی آثار، همگی نقش کلیدی دارن. تو این مطلب قراره سه نسل مختلف از بازیگران زن، مرد و دهه هشتادی‌ها رو بررسی کنیم و به نقل از منابع معتبری مثل Variety، The Hollywood Reporter و نتایج جشنواره‌هایی مثل کن، برلین و فجر، تحلیلی دقیق ارائه بدیم.

لیست بهترین بازیگران زن ایرانی

ترانه علیدوستی

ترانه علیدوستی سال‌هاست که ثابت کرده فقط ستاره نیست، بلکه یک بازیگر تراز اول با قدرت درک نقش عمیقه. از بازی در «فروشنده» اصغر فرهادی گرفته تا نقش‌آفرینی جسورانه‌اش در «شهرزاد»، همیشه تونسته مرز بین بازیگر و نقش رو محو کنه. به گزارش The New York Times، ترانه علیدوستی یکی از معدود چهره‌هاییه که تونسته هم در جریان اصلی سینمای ایران بدرخشه، هم مخاطب جهانی رو تحت تأثیر قرار بده و جزئی از بهترین بازیگران زن ایرانی باشه.

لیلا حاتمی

به‌نظرم لیلا حاتمی مثل یک قطعه موسیقی کلاسیکه؛ همیشه اصیل، همیشه مؤثر. بازی در فیلم «جدایی نادر از سیمین» که برنده اسکار شد، تنها بخشی از کارنامه پُربارش محسوب میشه. طبق تحلیل The Guardian، بازی او به‌شدت مینیمال، دقیق و مبتنی بر ظرایف حسیه که کمتر در بازیگران زن معاصر دیده می‌شه.

پریناز ایزدیار

با اینکه نسبت به سایرین سابقه کمتری داره، اما ایزدیار تونسته در فیلم‌هایی مثل «ابد و یک روز» و «خط فرضی» نشون بده درک عمیقی از روان‌شناسی نقش‌ها داره. حضورش در فیلم‌های اجتماعی با نقدهای مثبت از مجلاتی مثل Screen Daily همراه بوده.

نگار جواهریان

در تجربه‌ای که از دیدن فیلم طلا و مس داشتم، به‌وضوح احساس کردم با بازیگری طرفم که تسلط عجیبی بر حالات درونی نقش داره. IndieWire در تحلیلی درباره سینمای معاصر ایران، نگار رو به‌خاطر توانایی‌اش در ایفای نقش‌های چندلایه، ستایش کرده. بازی در فیلم‌هایی مثل یه حبه قند و قصر شیرین نشون می‌ده که انتخاب نقش‌هاش حساب‌شده و دقیق بوده.

شبنم مقدمی

به‌قول یکی از نقدهای منتشرشده در Cineuropa، مقدمی یکی از معدود بازیگرانیه که هم در ژانر کمدی و هم درام سنگین موفق بوده. از بازی در امتحان نهایی تا نقش‌آفرینی در زیر سقف دودی، همیشه تونسته حس عمیق مادرانه و انسانی رو منتقل کنه.

هدیه تهرانی

اگرچه این سال‌ها کمتر فعال بوده، اما هدیه تهرانی هنوز هم یکی از نمادهای سینمای متفاوت ایرانه. بازی‌اش در قرمز یا چهارشنبه‌سوری نشون می‌ده که چطور با سکوت و نگاه، نقش رو زنده می‌کنه. Senses of Cinema او رو به‌عنوان یکی از بازیگران مؤثر موج نوی دوم سینمای ایران معرفی کرده.

لیست بهترین بازیگران مرد ایرانی

نوید محمدزاده

نمی‌شه از بازیگری در ایران حرف زد و نامی از نوید محمدزاده نیاورد. در تجربه‌ای که از دیدن «ابد و یک روز» داشتم، واقعاً شوکه شدم؛ از شدت انتقال احساسات و واقعی بودن نقش. به نقل از Variety، محمدزاده یکی از معدود بازیگرانیه که تونسته ترکیبی از روش بازیگری متد اکتینگ و فضای بومی ایران رو ارائه بده.

شهاب حسینی

شهاب حسینی نه‌تنها در ایران که در سطح بین‌المللی هم شناخته شده‌ست. برنده‌ی جایزه بهترین بازیگر مرد جشنواره کن برای «فروشنده»، کسی نیست که راحت بشه نادیده‌اش گرفت. طبق گزارشی از Cannes Official Site، شهاب جزو معدود ایرانی‌هایی بود که با یک بازی متعهدانه، تحسین جهانی رو برانگیخت و به بهترین بازیگر مرد ایرانی تبدیل شد.

پیمان معادی

پیمان معادی رو شاید خیلی‌ها با «جدایی نادر از سیمین» بشناسن، اما حضورش در سینمای هالیوود و سریال‌هایی مثل 13 Reasons Why هم جایگاه بین‌المللی خاصی بهش داده. طبق بررسی Hollywood Reporter، معادی تونسته بدون از دست دادن هویت ایرانی، نقش‌های بین‌المللی متنوعی بازی کنه.

پارسا پیروزفر

به‌نظرم پیروزفر یکی از اون بازیگرهاییه که همیشه زیرپوستی بازی می‌کنه؛ با کمترین دیالوگ، بیشترین تأثیر رو می‌ذاره. حضورش در آثاری مثل در دنیای تو ساعت چند است؟ و شیدا نمونه‌ای از بازیگرانیه که بدون جار و جنجال، همیشه سطح بالا ظاهر می‌شن. Film International در تحلیلی درباره سینمای ایران از پیروزفر به‌عنوان یکی از بازیگران با سبک بازی اروپایی نام برده.

حامد بهداد

به‌گفته‌ی The Film Stage، بهداد از اون دسته بازیگرهاییه که مرز بین جنون و نبوغ رو تو بازی‌هاش محو کرده. بازی‌های آتشین و پرانرژی‌اش، به‌خصوص در جرم یا روز سوم، نمونه‌های خوبی از حضورهای فراموش‌نشدنی‌اش هستن. خودش هم بارها گفته که روش بازیگری‌اش مبتنی بر شهود و در لحظه‌ست.

رضا کیانیان

بازیگری که تجربه‌اش در تئاتر، تلویزیون و سینما کاملاً مشهوده. رضا کیانیان تو هر ژانری که ظاهر شده، تونسته بازی متقاعدکننده‌ای ارائه بده. در فیلم‌هایی مثل خانه‌ای روی آب یا آژانس شیشه‌ای، به‌خوبی می‌شه عمق و ظرافت بازی‌اش رو دید. طبق گزارش Middle East Eye، کیانیان از جمله چهره‌هایی‌ست که به گفتمان سینمای اجتماعی ایران کمک زیادی کرده.

لیست بهترین بازیگران ایرانی دهه هشتادی

حالا برسیم به بخش هیجان‌انگیز و نسل جدید؛ بازیگرانی که شاید تازه درخشش رو شروع کردن اما به‌شدت پتانسیل دارن و حز بهترین بازیگران دهه هشتادی هستند:

سارا حاتمی

در سریال «زخم کاری»، سارا حاتمی تونست همه نگاه‌ها رو به سمت خودش برگردونه. اونجایی که نقش دختری پرچالش و چندلایه رو با قدرت و انسجام بازی کرد، مشخص بود که با یک استعداد جدی روبرو هستیم. در گزارشی از BBC Persian درباره‌ی نسل جدید بازیگران ایرانی، از سارا به عنوان یکی از چهره‌های در حال ظهور یاد شده که احتمالاً در آینده‌ای نزدیک، ستاره‌ی سینمای ایران خواهد بود.

نیما فلاح‌زاده

اگه دنبال بازیگری می‌گردین که در فضای تئاتر و سینمای مستقل ایران فعال باشه، نیما فلاح‌زاده یکی از امیدهای جدیه. هرچند شاید هنوز به سینمای جریان اصلی ورود نکرده، ولی بازخوردهایی که از اجراهاش در جشنواره‌ی تئاتر دانشجویی گرفته نشون می‌ده آینده درخشانی در انتظارشه.

نیکی نصیریان

نیکی نصیریان که از کودکی در تلویزیون ایران دیده می‌شد، حالا با نقش‌های جدی‌تری وارد سینما شده. بازی در فیلم‌هایی مثل «بچه مهندس» و «دختری با کفش‌های کتانی» (نسخه جدید) باعث شده نقدهای مثبتی از منتقدان جوان دریافت کنه.

ریحانه پارسا (متولد ۱۳۷۷ – مرز دهه ۷۰ و ۸۰)

با اینکه با سریال «پدر» شناخته شد و ورودش به فضای هنری همراه با حاشیه‌هایی بود، اما به‌هیچ‌وجه نمی‌شه از قدرت بازیگری‌اش چشم‌پوشی کرد. کاراکتری که در این سریال ساخت، به‌شدت با نسل نوجوان ایرانی ارتباط برقرار کرد. به‌نقل از BBC Persian، حتی با وجود مهاجرت و دوری از سینمای رسمی، تأثیرش بر فضای جوان‌تر سینما باقی مونده.

الناز حبیبی (متولد ۱۳۶۷، اما شروع حرفه‌ای از دهه ۸۰)

گرچه تولدش مرزیه، اما ورودش به عرصه‌ی بازیگری و شناخت عمومی ازش بیشتر به دهه ۸۰ برمی‌گرده. توی سریال‌های تلویزیونی و فیلم‌هایی مثل دختر بازی‌ای ازش دیدیم که پر از ظرافت و انعطافه. به‌نقل از Screen Daily، یکی از چهره‌های آینده‌دار سینمای ایران در ژانر اجتماعی محسوب می‌شه.

یسنا میرطهماسب

با بازی در فیلم‌هایی مثل خورشید مجید مجیدی، واقعاً ثابت کرد می‌تونه نقش‌های جدی و پُرتنشی رو با قدرت مدیریت کنه. به گفته‌ی Variety، یسنا یکی از استعدادهای نادر کودک‌ـ‌نوجوانیه که احتمالاً مثل نوید محمدزاده آینده‌اش در سینمای ایران درخشان خواهد بود.

نیکی نصیریان

از کودکی در آثار زیادی حضور داشته و حالا به‌مرور داره با نقش‌های جدی‌تر خودش رو تثبیت می‌کنه. توی سریال‌هایی مثل بچه مهندس و آثار نمایشی، نشون داده توانایی درک نقش داره، نه صرفاً یک چهره‌ی آشناست. Cineuropa درباره‌ی بازیگران جوان ایرانی نوشته که نصیریان از معدود کسانیه که تونسته انتقال موفق از بازیگر کودک به بازیگر بزرگسال داشته باشه.

سیاوش چراغی‌پور (نوجوان)

پسر بازیگر نام‌آشنای تئاتر و سینما، و خودش در فضای تئاتر نوجوان و سریال‌های شبکه نمایش خانگی چهره شده. گرچه هنوز در مراحل اولیه کارشه، اما کارگردان‌هایی که باهاش کار کردن، از انسجام، تمرکز و قدرت تطبیق بالا تو سن کمش می‌گن.

جدول جمع‌بندی نهایی بهترین بازیگران ایرانی

سؤالات متداول

آیا این فهرست نهایی است؟
خیر، فهرست بهترین بازیگران ایرانی می‌تونه با گذر زمان و عملکرد بازیگران تغییر کنه.

بر چه اساسی این انتخاب‌ها صورت گرفت؟
ترکیبی از تجربه‌ی شخصی، تحلیل آثار، جوایز معتبر و بررسی منابع بین‌المللی.

آیا بازیگران ایرانی در سطح جهانی هم شناخته شده‌اند؟
بله، مثل شهاب حسینی و پیمان معادی که جوایز معتبری کسب کرده‌اند و در پروژه‌های بین‌المللی بازی کرده‌اند.