میلگرد بستر در کنار وادار قائم، وادار افقی، نبشی منقطع، ناودانی منقطع  از اجزای اصلی نشکیل دهنده وال پست می باشد. همانطور که در مقاله "وال پست چیست؟" اشاره شد در صورتیکه پس از اجرای وال پست تقاضاي خمشی افقی در دیوار بیشتر از ظرفیت آن شده باشد با استفاده از میلگرد بستر دیوار تسلیح میگردد. این نوع میلگرد می تواند در سه مدل نردبانی، خرپایی و شاخک دار در دیوار نصب گردد و باعث انتقال نیروهای وارد شده به دیوار به سمت ستون و اجزای سازه ای گردد. میلگردهای بستر باید مطابق با ضوابط پیوست 6 استاندارد 2800 اجرا شوند. از این رو توجه به جزئیات آن ها برای اجرا، خرید و همچنین استعلام قیمت مهم است.

میلگرد بستر چیست؟

میلگرد بستر یک المان فولادی است که از ترکیب مفتول ساده و آجدار ساخته می شود. این نوع میلگرد می تواند در میان دیوار و ملات مدفون شود و ایمنی دیوارها را در هنگام وارد آمدن بار جانبی چندین برابر کند. به لطف میلگردهای بستر، میتوان شاهد عملکرد بهتر دیوارها در هنگام زلزله و بادهای شدید بود.

چرا باید از میلگرد بستر در هنگام دیوارچینی استفاده کنیم؟

برای طراحی وال پست فلزی لازم است که نیروی وارده بر دیوار از مقاومت خمشی که در راستای قائم وارد میشود، بیشتر باشد. با اجرای وادار قائم، می توان طول آزاد دیوارها را محدود کرد و بخشی از بارهای عمودی وارد شده به دیوار را در راستای افقی توزیع نمود. از این رو با توجه به اینکه ظرفیت تقاضای خمشی افقی دیوار افزایش  پیدا می کند، می توان دیوار را با میلگرد بستر مسلح نمود. از این رو برای افزایش ایمنی دیوار و همچنین بهبود روند اجرای وال پست، اجرای میلگرد بستر نیز ضروری است.

مهمترین مزایای میلگرد بستر کدام است؟

اجرای میلگرد بستر می تواند باعث افزایش شکل پذیری دیوار شود و میزان مقاومت دیوار را در برابر زلزله و بارهای جانبی افزایش دهد. میلگردهای بستر بدون نیاز به دوغاب، فقط در هنگام دیوارچینی در دیوار مورد استفاده قرار می گیرند و گیرایی خوبی را با ملات ایجاد خواهند کرد. این میلگردها میتوانند عرض و فاصله ترک های ناشی از جمع شدگی حرارتی و تغییر شکل ها در اثر گرما را خنثی کنند و باعث کنترل آن ها شوند. علاوه بر این، این میلگردها می توانند با افزایش مقاومت دیوار، میزان مقاومت ساختمان را نیز افزایش دهند.

انواع میلگرد بستر کدام است؟

میلگردهای بستر از ترکیب مفتول آجدار و مفتول ساده فولادی ساخته میشوند و میتوانند از نظر طرح و نحوه چیدمان 3 مفتول در کنار یکدیگر، به سه دسته زیر تقسیم بندی شوند:

1.    میلگرد بستر خرپایی

2.    میلگرد بستر نردبانی

3.    میلگرد بستر ریلی شاخک دار

میلگرد بستر خرپایی چیست؟

میلگرد بستر خرپایی، یکی از انواع میلگردهای بستر موجود در بازار است که میتواند به صورت هفتی و هشتی ساخته و در چیدمان دیوار مورد استفاده قرار گیرد. این میلگرد بستر قادر به تحمل بار و فشار زیادی است و جزء پرفروش ترین میلگردهای بستر موجود در بازار شناخته میشود.

میلگرد بستر نردبانی چیست؟

میلگرد بستر نردبانی در گروه انواع میلگردهای بستر قرار میگیرد که در آن مفتول های ساده و آجدار عمود بر یکدیگر قرار گرفته اند و میتوانند به شکل یک نردبان ساخته شوند. این میلگردها نیز کارکرد خوبی در افزایش مقاومت دیوارها در برابر زلزله و بارهای وارده دارند.

میلگرد بستر ریلی شاخک دار چیست؟

میلگرد بستر ریلی شاخک دار، مشابه با میلگرد بستر نردبانی دارای سیم مفتول‌های عمود بر یکدیگر است که در فواصل معین از یکدیگر قرار گرفته اند. این میلگردهای بستر دارای شاخک های انتهایی بیرون زده نیز هستند و ساختار آن ها مشابه با ریل های قرار می باشد. در صورت نیاز به گیرایی بیشتر، این میلگردهای بستر ریلی شاخک دار گزینه بهتری محسوب می شوند.

میلگرد بستر و الزام آن در پیوست 6 استاندارد 2800

مطابق پیوست 6 استاندارد 2800، دیوارهای بلوکی دارای عملکرد دو طرفه هستند و باید حتما برای داشتن عملکرد مناسب با مصالح مورد نیاز مسلح شوند تا بتوانند عملکرد خوبی را از خود نشان دهند. دیوارهای بلوکی که نیاز به ملات برای اجرا دارند، میتوانند با کمک میلگرد بستر خرپایی یا نردبانی مسلح شوند. میلگرد بستر می تواند از جنس فولاد ضد زنگ و یا گالوانیزه باشد که از ترکیب مفتول آجدار و ساده ساخته میشود. حداقل سطح مقطع میلگرد بستر که مسلح کننده دیوارها در خارج از صفحه است، باید 0.003 از سطح مقطع موثر دیوار در برش خارج از صفحه باشد.

سایز بندی استاندارد میلگرد بستر چگونه است؟

میلگرد بستر معمولا با طول 3 متر و سیم مفتول های قطر 4 میلی متر ساخته و تولید میشود. عرض میلگرد بستر باید با توجه به بلوک های استفاده شده در دیوارچینی انتخاب شوند که دارای سه سایز 5.5، 11 و 15 سانتی متر هستند. در صورت نیاز مشتری و اجرای این میلگردها در ساختمان های خاص، می توان آن ها را با سایز اختصاصی و مفتول های 6 میلی متری نیز طراحی و ساخت. 

جنس میلگرد بستر: استنلس استیل و فولاد گالوانیزه

میلگرد بستر استفاده شده در فرآیند اجرای وال پست، باید مقاومت بالایی در برابر رطوبت، خوردگی و مواد شیمیایی داشته باشد. چرا که این محصولات در داخل ملات سیمانی مدفون میشوند و اگر مقاومت بالایی در برابر شرایط محیطی نداشته باشند، به راحتی آسیب خواهند دید. توجه به جنس میلگرد بستر، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و باید توجه داشته باشید که هر چقدر جنس این میلگردها مرغوب تر و باکیفیت تر باشد، مقاومت بالاتری نیز خواهند داشت. از این رو معمولا جنس میلگرد بستر از فولاد گالوانیزه یا استنلس استیل در نظر گرفته میشود که هم مقاومت بالایی در برابر زنگ زدگی داشته باشند، هم اینکه بتوانند در برابر خوردگی با مواد شیمیایی عملکرد خوبی از خود نشان دهند.

مشخصات فنی میلگرد بستر مطابق ضابطه 729

بر اساس ضابطه 729 راهنمای طراحی لرزه ای دیوارهای بنایی و غیر سازه ای مسلح به میلگرد بستر، لازم است که حتما میلگردهای بستر دارای مشخصات فنی زیر باشند. در غیر این صورت مورد تایید سازمان نظام فنی و مهندسی نخواهند بود.

1.    برای پیوستگی بیشتر میلگرد بستر و ملات، می توان از مفتول های طولی میلگرد بستر که دارای سطح آجدار هستند، استفاده کرد. با این حال باید توجه داشت که مفتول میانی که دو مفتول طولی را به یکدیگر متصل میکند، باید به صورت ساده و دارای سطح صاف ساخته شود.

2.    برای جلوگیری از خوردگی، میتوان از مفتول های گالوانیزه یا دارای پوشش اپوکسی استفاده کرد. در غیر این صورت، حتما باید سیم مفتول میلگرد بستر از جنس فولاد ضد زنگ باشند.

3.    حداقل قطر مفتول باید 4 میلی متر باشد و حداکثر قطر آن نیز برابر با نصف ضخامت ملات بستر در نظر گرفته خواهد شد. حداکثر قطر مفتول استفاده شده در میلگرد نباید از 8 میلی متر بیشتر باشد.

4.    در صورتی که ضخامت ملات بستر استفاده شده 10 میلی متر در نظر گرفته شود، میتوان مفتول‌ها را با قطر 4 و 4.5 میلی متر مورد استفاده قرار داد.

5.    بلوک های AAC با بند بستر نازک (کمتر از 3 میلی‌متر)، مقطع مفتول‌های استفاده شده برای میلگردهای بستر می تواند به صورت مستطیلی یا کتابی باشد. از این رو مفتول‌ها به طور کامل در بستر نازک مدفون می‌شوند.

6.    فولاد مصرفی که برای ساخت مفتول‌های مختلف استفاده می‌شود، باید حداقل تنش تسلیم 450 مگاپاسکال و حداقل تنش نهایی 550 مگاپاسکال باشد. نسبت تنش نهایی به تنش تسلیم نباید کمتر از 1.2 در نظر گرفته شود. از این رو اگر تنش تسلیم از مقدار فوق کمتر باشد، میتوان با در نظر گرفتن این نسبت و تایید مهندس محاسب، از آن استفاده کرد.

میلگرد بستر چگونه اجرا می شود؟

برای اجرای میلگرد بستر ابتدا لازم است که میلگرد با توجه به عرض بلوک تهیه شود. سپس مهندس محاسب، میلگرد بستر مورد نیاز را بر اساس رج های دیوار تعیین میکند. پس از رج چینی دیوار، میتوان میلگرد بستر را در میان بلوک ها قرار داد و روی آن‌ها را به طور کامل با ملات پوشاند.

اصول و ضوابط آیین نامه ای مسلح کردن دیوار با میلگرد بستر  

برای مسلح کردن دیوار با میلگرد بستر حتما باید به اصول و ضوابط آیین نامه زیر توجه داشته باشید:

1.    میلگردهای بستر باید از نوع گالوانیزه باشند. اگر دیوار تحت سیکل‌های رطوبتی باشد، حداقل پوشش روی آن ها باید 15 میلی متر و در غیر این صورت حداقل پوشش باید 10 میلی متر باشد که این پوشش توسط ملات تامین میشود.

2.    حداقل پوشش مورد نیاز برای میلگرد بستر در شرایطی که دیوار در معرض خاک یا هوا نیست، 10 میلی متر بوده و اگر این شرایط وجود داشت، حداقل پوشش باید 15 میلی متر در نظر گرفته شود.

3.    در محل وصل شدن دو میلگرد بستر، برش مفتول میانی یعنی همان مفتول 7 و 8 بلامانع است.

4.    برای اینکه برای قرار دادن میلگرد بستر سهولت وجود داشته باشد، لازم است که عرض میلگرد بستر حداقل 30 میلی متر کمتر از ضخامت دیوار در نظر گرفته شود.

5.    میلگرد بستر باید در محل درزهای دیوار یعنی درزهای جداکننده، حرارتی و انقطاع قطع گردد. به طوری که دیوار بتواند آزادانه در محل درز تغییر شکل بدهد و عملکرد مناسبی داشته باشد.

6.    حداکثر فاصله میان میلگردهای بستر باید 450 میلی متر یا یک ردیف در میان (بر اساس حداکثر) تعیین شود. حداکثر فاصله میان میلگردهای بستر نباید از 500 میلی متر بیشتر باشد.

7.    میلگردهای بستر باید تمیز و عاری از هر گونه گرد و خاک، روغن و پوشش‌های مضر باشند.

تفاوت محاسبه مقدار میلگرد بستر مورد نیاز به روش تجویزی و محاسباتی

با توجه به اینکه میزان میلگرد بستر مورد نیاز برای اجرا بسیار مهم است و روی هزینه و قیمت وال پست تاثیرگذار میباشد، باید حتما مقدار میلگردهای بستر مورد نیاز محاسبه شود. دو روش تجویزی و محاسباتی برای تعیین مقدار میلگرد بستر مورد نیاز هستند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

1.    محاسبه میلگرد بستر به روش روش تجویزی

روش تجویزی یکی از روش‌های قدیمی برای محاسبه مقدار میلگرد بستر مصرفی است. در این روش دیگر نیازی به محاسبات دقیق نیست و میتوان به ازای هر 40 سانتی متر از ارتفاع دیوار از یک ردیف مفتول بستر استفاده کرد. این روش اصلا دقیق نبوده و شاید باعث افزایش یا تعداد میلگردهای بستر شود.

2.    محاسبه میلگرد بستر به روش محاسباتی

مقدار مورد نیاز میلگردهای بستر به روش محاسباتی نیز تعیین میشود. این میلگردها میتوانند با کمک مقررات ملی ساختمان و مطابق با دستورالعمل شهرداری محاسبه شوند. به طوری که میزان میلگرد بستر باید معادل 0.0007 از سطح مقطع دیوار در نظر گرفته شود.

مهمترین نکات قبل از خرید میلگرد بستر که باید بدانید

مهمترین نکات قبل از خرید میلگرد بستر که باید بدانید عبارتند از:

1.    حتما به قوانین و آیین نامه‌های اجرایی میلگرد بستر توجه داشته باشید.

2.    جنس میلگرد بستر یا باید از فولاد ضد زنگ، یا از گالوانیزه و یا از فولاد پوشش داده با اپوکسی باشد.

3.    عرض میلگردهای بستر بر اساس عرض بلوک تعیین می شود و حتما بر این اساس سفارش خود را ثبت کنید.

4.    در حالت معمول نیازی به خرید میلگردهای بستر با قطر 6 میلی متر و یا بیشتر نیست. میلگردهای بستر 4 میلی متری انتخاب خوبی هستند.

قیمت فروش هر کیلو میلگرد بستر در بازار  چقدر است؟

قیمت فروش هر کیلو میلگرد بستر در بازار وابسته به جنس مفتول‌های به کار رفته، اندازه و عرض این میلگردهای بستر، ضخامت مفتول‌های استفاده شده و ... میباشد. تولید کنندگان مختلف میلگردهای بستر به دلیل اینکه از مفتول های متفاوتی برای ساخت این میلگردها استفاده میکنند، قیمت متفاوتی را نیز برای هر کیلو از میلگرد بستر در نظر میگیرند.

حذف میلگرد بستر در وال پست به روش وال مش  

مسلح کردن دیوار با شبکه الیاف یا به اصطلاح وال مش یکی از روش‌های نوین مهار دیوار میباشد که امروزه بعنوان جایگزین وال پست شناخته میشود. سیستم وال مش میتواند در برابر زلزله و بارهای جانبی عملکرد خوبی را نشان دهند، بدون اینکه نیاز به میلگرد بستر داشته باشد. وال مش بدون هیچ وادار قائم یا افقی و میلگرد بستر قابل اجرا بوده و همین موضوع هزینه اجرای آن را به حداقل رسانده است. جهت آشنایی بیشتر با سیستم وال مش مقاله "وال مش چیست؟" شرکت مقاوم سازی افزیر را مطالعه کنید.