روزنامه جمهوری اسلامی
1397/06/31
روزنامه جمهوری اسلامی گزارش میدهد؛ طغیان سپردههای بانکی، اقتصاد ایران را تهدید میکند
دوره یک ماهه تمدید سپردههای بانکی افتتاح شده در شهریور ماه سال 96 نیز رو به پایان است ولی هنوز خبری از تصمیم بانکمرکزی در مورد نرخ سود سپردهها نیست درحالی که بررسی ترکیب نقدینگی در پایان تیر ماه امسال، نشانههای روشنی از افزایش خطر طغیان دوباره نقدینگی با امواج سپردههای کوتاهمدت بانکی را به نمایش میگذارد.به گزارش جمهوریاسلامی، نظام بانکی در ایران شامل بانکمرکزی و بانکها و موسسات اعتباری برخلاف بسیاری از کشورهای جهان، تنها منبع بوجود آورنده و ناشر نقدینگی در ایران هستند و طبعا وضعیت ترازنامه و قدرت خلق نقدینگی توسط این نظام، تاثیر مستقیمی بر مقدار و سرعت نشر نقدینگی در اقتصاد کشور دارد. هستند.
براساس ترازنامه نظام بانکی، نقدینگی در واقع مجموع پول و شبهپول موجود در کشور است که شامل شامل اسکناس و مسکوک در دست اشخاص و سپردههای دیداری بخش غیردولتی نزد بانکها و موسسات اعتباری غیر بانکی(پول) و نیز شامل سپردههای غیردیداری بخش غیر دولتی نزد بانکها و موسسات اعتباری غیر بانکی(شبهپول) میشود. به عبارت دگیر نقدینگی همان مجموع اسکناس و مسکوک در دست اشخاص و مانده سپردهها نزد بانکهاست.
با چنین توضیحی، ترکیب نقدینگی حال حاضر کشور که میتوان آن را در ترازنامه شبکه بانکی و بانکمرکزی مشاهده کرد، تصویر روشنی از وضعیت اقتصاد، توانمندی یا ضعف نظام بانکی در تامین مالی بخش واقعی اقتصاد، قدرت خلق اعتبار و… ارائه میدهد.
سپردههایی که پیشخور شدهاند
بررسی ترازنامه بانکها و موسسات اعتباری غیربانکی کشور نشانمیدهد توان خلق پول و اعتباردهی بانکها تا حد زیادی تحت تاثیر ترکیب فعلی نقدینگی کشور قرار دارد. اگرچه نقدینگی در پایان تیر 97 حدود 1602 هزار میلیارد تومان بوده اما تقریباً 65 درصد از این مقدار، سپردههایی است که یا قبلاً در قالب تسهیلات به بخشهای تولیدی و غیرتولیدی پرداخت شده یا نزد بانک مرکزی تحت عنوان سپرده قانونی و ذخایر احتیاطی نگهداری میشود بنابراین امکان تخصیص مجدد آنها به بنگاهها وجود ندارد. از منظر دیگر نیز نگاهی به ترکیب سپردههای بانکی نشانمیدهد روند کاهشی سپردههای بلندمدت بانکها در چهار ماه نخست 97 سرعت گرفته است؛ روندی که ادامه آن قدرت خلق پول بانکها را کاهش میدهد و تبعات آن در تامین مالی سایر بخشها بروز خواهد کرد.
در پایان تیر 97، نقدینگی کشور حدود 1062 هزار میلیارد تومان اعلام شده که بیش از 97 درصد از آن معادل 1561 هزار میلیارد تومان، مانده سپردههای بانکی است. این درست است که در نگاه نخست چنین مقدار هنگفتی از سپردههای بانکی میتواند منبع قابل اتکایی برای پرداخت تسهیلات یا همان خلق اعتبار تلقی شود ولی درحال حاضر در مقابل هر واحد پساندازی که در بانکها انجام شده، یک واحد وام در سمت دیگر ترازنامه بانکها پرداخت یا به عبارتی بدهی جدیدی خلق شدهاست. به عبارت روشنتر، از آنجایی که نقدینگی یک تعریف حسابداری و یک تصویر از آخرین وضعیت اعتبارات صادرشدهای است که هنوز بازپرداخت نشدهاند و جزو سپردههای آزاد بانکها محسوب نمیشوند، 1561 هزار میلیارد تومان سپرده نزد بانکها درحال حاضر نمیتواند منبعی برای خلق اعتبار تازه باشد.
ازسوی دیگر نگاهی به ترازنامه بانکها در پایان تیر 97 نشانمیدهد بیش از 86 درصد سپردههای بانکها معادل 1348 هزار میلیارد تومان، اعتباراتی است که به بخشهای دولتی و غیردولتی تخصیص یافته است. 10٫5 درصد از آن معادل 186 هزار میلیارد تومان نیز مربوط به سپردههای قانونی بانکها و ذخایر اضافی آنها نزد بانکمرکزی است بنابراین میتوان گفت تقریباً 95 درصد از نقدینگی کشور مربوط به سپردههایی است که یا قبلاً به بخشهای تولیدی و غیرتولیدی پرداخت شده یا نزد بانکمرکزی نگهداری میشود. بر این اساس تا زمانی که بخش قابل توجهی از نقدینگی کشور مربوط به بدهی بخشهای دولتی و غیردولتی است، امکان تخصیص منابع مالی مجدد به بنگاهها وجود نخواهد داشت.
تغییر ترکیب سپردههای به ضرر بلندمدتها
از منظری دیگر، مانده سپردههای بانکی عمدتا شامل سپردههای دیداری و غیردیداری است. سپردههای دیداری که شامل حسابهای جاری اشخاص، بستانکاران موقت، خالص چکهای صادر شده توسط بانکها، حوالههای عهده بانکمرکزی و ماندههای مطالبه نشده نزد بانکها و موسسات اعتباری غیر بانکی است، سهم نسبتاً کوچکی از مانده سپردههای بانکی دارد و بخش عمده این سپردهها را سپردههای غیردیداری تشکیل میدهد. سپردههای غیردیداری نیز عمدتاً شامل سرمایهگذاریهای مدتدار میشود.
با این توضیح بررسی ترکیب سپردهها نزد بانکها براساس آمار منتشرشده توسط بانکمرکزی در پایان تیر ماه 97 حاوی پیام کاهش قدرت خلق اعتبار بانکها به علت کاهش سهم سپردههای غیردیداری بلندمدت نسبت به کوتاهمدت است؛ در پایان تیر ماه 97 سپردههای بلندمدت با 1٫1 درصد کاهش نسبت به اسفند 96 به حدود 831 هزار میلیارد تومان رسیده است درحالی که سپردههای کوتاهمدت بانکها در مدت مذکور، رشد 14٫5 درصدی داشته و به حدود 451 هزار میلیارد تومان رسیدهاند. اگرچه از اسفند 96 تاکنون، سهم سپردههای بلندمدت از مانده سپردههای بانکها کاهش یافته اما همچنان بخش اعظم سپردههای بانکی، سپردههای بلندمدت هستند اما اگر این روند ادامه یابد، احتمال اینکه در آینده، مانده سپردههای کوتاهمدت بیش از بلندمدت شود، وجود دارد؛ اتفاقی که قدرت خلق پول بانکها را کاهش خواهد داد و تبعات آن در تامین مالی سایر بخشها نیز بروز خواهد کرد.
از فروردین تا تیر 97 سپردههای بلندمدت بانکها روبه کاهش و سپردههای کوتاهمدت روبه افزایش بوده است، به عبارت دیگر، جذابیت سود بانکی تا حدی پایین بوده که افراد نگهداری وجوه با نقدشوندگی بالا را ارجح دانستهاند و نکته قابل توجه این است که رشد ماهانه سپردههای بلندمدت نشانمیدهد هر ماه به سرعت کاهش این سپردهها افزوده شده است و ادامه این روند تا پایان سال جاری تغییر قابل توجهی را در ترکیب سپردههای بانکی به همراه خواهد داشت.
در چنین شرایطی که بخش عمده سپردههای بانکی مربوط به بدهیهای بازپرداخت نشده بخش دولتی و غیردولتی است و روند کاهشی سپردههای بلندمدت بانکها سرعت گرفته است، انتظارمیرود توان خلق پول و اعتباردهی بانکها کاهش یافته و به دنبال آن چالش جدیدی برای بخش بانکی و به تبع آن سایر بخشهای اقتصاد ایجاد خواهد شد. ضمن اینکه با پایان یافتن مهلت قرارداد سپردههایی که از شهریور سال قبل ایجاد شده بودند، احتمال میرود این شرایط تشدید شود.
در چنین شرایطی است که همه نگاهها به طبقه شانزدهم ساختمان بانکمرکزی دوخته شده تا معاونت اقتصادی و رئیسکل بانکمرکزی چه پیشنهادی را به شورای پول و اعتبار ببرند و خروجی تصمیم این شورا چه باشد؟
سایر اخبار این روزنامه
روزنامه جمهوری اسلامی گزارش میدهد؛
طغیان سپردههای بانکی، اقتصاد ایران را تهدید میکند
نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی و دفاع مقدس
زنگنه:
اوپک قربانی جریان خزنده همکاری با آمریکا و ترس از قانون ضد اوپکی شده است
سوداگری جدید نمایندگیهای فروش لوازم خانگی
کلاهبرداری از اعتماد مردم با فروش اینترنتی سکه
درس مقاومت
خشم مسکو از رژیم صهیونیستی؛ پوتین فرمانده نیروی هوایی اسرائیل را نپذیرفت
سخنگوی وزارت خارجه چین:
فریب و نیرنگ به یک روال عادی برای آمریکا تبدیل شده است
روسیه: توسعه برنامه موشکی حق حاکمیتی ایران است
نصرالله: در برخی کشورهای عربی، سفیر آمریکا حاکم اصلی است
برگزاری مراسم عظیم عاشورای حسینی در یمن
فریاد «یاحسین» 3 میلیون زائر در کربلا
دکتر ظریف: کل ادعای آمریکا غلط است
سخنگوی وزارت امور خارجه:
درخواستی برای ملاقات با ترامپ مطرح نشده است
اینجا صف خرید دلار و سکه نیست!