معاینه فنی برای خودرو فرسوده با استفاده از بند «پ»؟!

آفتاب یزد- گروه اجتماعی: برای رسیدن به مقصد در یک روز سرد پائیزی، سوار یک تاکسی می‌شوم اما به محض سوار شدن متوجه می‌شوم که خودرو تاکسی حتی کف پوش هم ندارد. دستگیره در آن از داخل باز نمی‌شود و راننده برای نگه داشتن آینه بغل از پیچ گوشتی استفاده کرده است! هنگام حرکت به وضوح تکان‌های غیر عادی ماشین احساس می‌شود و چون هوا بارانی است، راننده برای اینکه در ترافیک بتواند ماشین را متوقف کند از چندین متر عقب تر ترمز می‌کند! صندلی آن به صورت محسوسی در هنگام حرکت ماشین تکان می‌خورد! با این اوصاف اولین چیزی که در ماشین نظر‌ها را به خود جلب می‌کند، هیچ یک از موارد ذکر شده نیست! برچسب معاینه فنی سال ۹۶ و ۹۷ است که روی شیشه جلو ماشین چسبانده شده است!

> از بند« پ» استفاده کردم!
راننده تاکسی که برای هر بار توقف کردن خودرو تمام تلاشش را می‌کند که با ماشین رو به رویی برخورد نکند شروع به صحبت می‌کند که «باید توی این هوا با سلام و صلوات ماشینو بیرون آورد آخه ترمز نداره و اینجا که ترمز کنی ده متر اون طرف تر می‌ایسته!» وقتی از او درباره برچسب‌های معاینه فنی که روی شیشه جلو چسبانده شده سوال می‌پرسم نیشخندی روی لبش جا خوش می‌کند و می‌گوید:« کاری نداره که! از بند «پ» استفاده کردم! پول و پارتی» بعد هم می‌خندد و ادامه می‌دهد: « یه آشنا پیدا کردم ماشین رو بردم پیشش ۲۰۰ هزار تومان پول دادم، اونم برگه معاینه فنی برای ماشینم صادر کرد. البته یه مقدار لاستیکای عقب مشکل داشت و گفت باید برم تعمیرگاه درست کنم، گفتم تو پول گرفتی که برگه رو بدی گفت بالاخره امنیتت هم مهمه!» راننده با گفتن این حرف شروع به خندیدن می‌کند و می‌گوید: «خلاصه ۲۸۰ هزار تومان برام آب خورد تا بتونم یه معاینه فنی بگیرم. اونجا یه کارای عجیب و غریبم گفتن انجام بدم مثلا گفتن بپر رو کاپوت ماشین، یا مثلا یه دستمال فرو کردن تو لوله اگزوز و گفتن گاز بده و از این کارا ولی آخر سر برگه معاینه فنی صادر شد.»



> فقط آدم پولدارا راحتن!
راننده تاکسی درباره هزینه‌های سرسام آور تعمیرات خودرو می‌گوید: «من اگه قرار بود قانونی این برگه معاینه فنی رو بگیرم باید اندازه خود ماشین خرجش می‌کردم! آخه این وسط بازم فقط آدم پولدارا راحتن! اونایی که ماشین گرون قیمت و شاسی بلند میخرن تا ۴ سال نیاز به معاینه فنی ندارن ولی ما بد بخت بیچاره‌ها که زورمون نمی‌رسه ماشین گرون قیمت بخریم و تو نون شبمون هم موندیم باید هر سال کلی ام هزینه کنیم بریم همین ماشینای لگنمونو درست کنیم! انصافا شما بگو واقعا این ماشین ارزششو داره من ۱۰ میلیون خرجش کنم؟ من خرج زن و بچه مو به زور از این در میارم از کجا بیارم ۱۰ تومن خرجش کنم؟» به مقصد می‌رسیم و پیاده می‌شوم اما با یک نگاه گذرا به تاکسی‌های دیگری که کنار خیابان ایستاده‌اند می‌توان فهمید هیچ یک از آن‌ها اوضاعی بهتر ندارند اما برچسب معاینه فنی بر شیشه جلوی همه آن‌ها خودنمایی می‌کند!
شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشد که در کوچه و خیابان با خودروهایی مواجه شوید که علی رغم داشتن معاینه فنی، اوضاع خوبی ندارند و حتی شکل ظاهری آن‌ها نیز شباهت زیادی به یک خودرو ندارد و این جای تعجب است که چگونه این خودرو‌ها می‌توانند برگه معاینه فنی دریافت کنند؟! آیا واقعا ساز و کار‌های موجود برای معاینه فنی کافی نبوده که این حجم از خودرو‌ها توانسته‌اند معاینه فنی دریافت کنند؟!

> معاینه فنی کارکرد خود را از دست می‌دهد
از همان ابتدا که مسئولین امر از ناکارآمدی طرح زوج و فرد در کاهش آلودگی هوا سخن گفتند و دلیل این موضوع را هم وجود خودروهای فرسوده دانستند، معاینه فنی از این لحاظ مطرح شد که به واسطه آن بتوانند خودرو‌های فرسوده را تعمیر یا از چرخه خارج کنند تا همه خودرو‌ها به یک استاندارد کافی برسند و آلاینده‌های هوا که توسط این خودرو‌ها افزایش پیدا می‌کند به مرور زمان کم شود؛ اما حالا با گذشت نزدیک به ۲ سال از این موضوع، می‌توان گفت که معاینه فنی کارکرد خود را در برخی موارد به ویژه همان مورد خودرو‌های فرسوده از دست داده است؛ زیرا صاحبان خودرو‌های فرسوده توانایی مالی برای تعمیر خودرو‌های خود ندارند و از همین جهت نیز به کارهای نامتعارف برای دریافت برگه معاینه فنی دست می‌زنند که با هزینه خیلی کمتر بتوانند برچسب معاینه فنی را کسب کنند! خیلی از آن‌ها در این شیوه‌ها موفق بوده‌اند و علیرغم داشتن یک خودرو فرسوده موفق شده اند که برگه معاینه فنی دریافت کنند! با این وجود به نظر می‌رسد خودروهایی که دارای آلایندگی کمتر هستند بیشتر از راه‌های قانونی برای دریافت برگه معاینه فنی اقدام می‌کنند و ماشین‌های هیبریدی و مدل بالا هم که تا چند سال بعد از خرید نیازی به برگه معاینه فنی ندارند! با این اوصاف می‌توان گفت که معاینه فنی به طور کلی کارکرد خود را از دست داده است و حالا تنها به منبع درآمدی برای اقشار خاص تبدیل شده تا با گرفتن مبالغی ریز و درشت برچسب معاینه فنی صادر کنند! مبالغی که از جیب افراد کم درآمد بیرون می‌آید و به نوعی خرج خانواده آن‌ها محسوب می‌شود! این موضوع یکی از دلایلی است که سبب می‌شود تا امسال هم در فصل پاییز و زمستان با آلودگی هوا همراه باشیم و این طور که معلوم است این طرح نیز برای مبارزه با آلودگی هوا کارکرد خوبی نداشته و عملکرد آن تاکنون
نامطلوب بوده است!

> نمی‌توانم بگویم حقه بازی نمی‌کنند!
همه این موارد ذکر شده از جمله اتفاقاتی هستند که پیرامون ما وجود دارند و با کمی‌دقت بیشتر می‌توان به ابهامات موجود در پشت مسئله پی برد. با این وجود مسئولان مربوطه این دست مسائل را به طور کلی تکذیب می‌کنند و معتقدند که معاینه فنی‌ها بر اساس قوانین و ضوابط خاص صورت می‌گیرد که تخطی از آن امکان پذیر نیست. پورسیدآقایی، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران در گفت و گو با آفتاب یزد در این باره می‌گوید:« این موارد کاملا بی مورد و بی سند است، اگر به مراکز معاینه فنی بروید متوجه خواهید شد که اصلا امکان ندارد که کسی به همین منوال معاینه فنی به کسی بدهد. خودرو باید در محیط معاینه فنی قرار بگیرد بعد به او برگه بدهند چون دوربین‌های مستقر در محل باید پلاک‌های خودرو را ثبت کنند. از طرفی سنسور‌هایی که در محل وجود دارد و مقدار گاز
اگزوز را بررسی می‌کند بسیار حساس هستند و به صورت مکانیزه این کار را انجام می‌دهند.»
او در رابطه با حقه‌هایی که ممکن است برای اخذ دریافت معاینه فنی انجام شود، می‌گوید: « من که نمی‌توانم بگویم هیچ کس در کشور حقه بازی نمی‌کند! ممکن است هزاران حقه از این دست در کشور انجام شود و من که نمی‌دانم چه کسی در مراکز معاینه فنی از حقه برای اخذ برگه معاینه فنی استفاده کرده است، ولی این را نمی‌توان گفت که معاینه فنی به طور کلی ساز و کار غلطی دارد و یا به عنوان منبع در آمدی برای شهرداری استفاده می‌شود! شهرداری حتی برای معاینه فنی سوبسید پرداخت می‌کند! یعنی وقتی خودرویی معاینه فنی می‌گیرد هم شهرداری مبلغی را به مرکز معاینه فنی پرداخت می‌کند چون میزان درآمد شرکت مراکز معاینه فنی جبران هزینه کارگران و پرداخت حقوق آن‌ها را نمی‌کند بنابر این ما از شهرداری برای کمک به حقوق آن‌ها کمک می‌کنیم.شهرداری هیچ گونه درآمدی از معاینه فنی ندارد. اگر کسی هم این وسط حقه بازی می‌کند باید مردم هوشیار باشند و اطلاع دهند تا ما با آن‌ها برخورد کنیم! خیلی از مراکز خصوصی هستند و مربوط به شهرداری نیستند اما مجوز دارند و ما فقط روی آن‌ها نظارت می‌کنیم. اگر تخلفی صورت می‌گیرد باید مردم به ما اطلاع بدهند که ما حتما با آن‌ها برخورد کنیم.»
او در رابطه هزینه زیاد تعمیر خودروها می‌گوید: «ما که نمی‌توانیم ماشین مردم را تعمیر کنیم! مردم می‌توانند ماشینشان را خوب نگهداری کنند یا این که بروند خودرویشان را تعمیر کنند! ما نمی‌توانیم در خودرو شخصی مردم دخالت کنیم اما من فکر می‌کنم هزینه سلامتی و جان مردم از هزینه تعمیر خیلی مهم تر است.»
این طور که به نظر می‌رسد طرح معاینه فنی بر روند آلودگی هوا تاثیر بسزایی نداشته و باید
ببینیم معاینه فنی برتر که از همان ابتدا نیز با چالش‌ها و حواشی بسیاری همراه بود آیا می‌تواند تاثیری بر روند کاهش آلودگی هوا داشته باشد
یا خیر؟!