روزنامه ایران ورزشی
1398/03/28
پول نداری با من حرف نزن!
فرشاد کاسنژادیک ماه پیش بود که مهدی تاج در جلسه کمیسیون فرهنگی مجلس از ممنوعیت استخدام مربی و بازیکن خارجی حرف زد، خبری که میتوانست تمام لیگ برتر را تحت تأثیر قرار دهد اما خیلی زود به یک حرف ساده - و نه یک دستور - تبدیل شد. تاج یکباره شاید به هجمه عجیبی که این خبر میساخت فکر کرد و ایده در نطفه خفه شد. آن روزها هم استقلال مشغول انتخاب مربی جدید خارجی بود و هم پرسپولیس به فکر ادامه راه با برانکو و حرفهای تاج صدای هواداران را بلند میکرد.
اگرچه ایدههایی از این دست اغلب در فوتبال ایران تبدیل به جریانی موثر برای کاهش هزینهها نمیشود اما با توجه به نرخ دلار و بحرانهای مالی باشگاهها شاید لازم بود فوتبال ایران چاره تازهای پیدا کند. پیشتر نیز باشگاهها توان مقابله با افزایش نرخ بازیکنان ایرانی را نداشتند و حالا با قیمتهای چند برابری همان بازیکنان مواجهاند. توجیه بازیکنان از این قرار است که خود را با قیمت بازیکنان خارجی باشگاه خود مقایسه میکنند و به این نتیجه میرسند که چرا باید تفاوتی فاحش با آنها داشته باشند؟ بازیکن خارجی که چند سال پیش با قیمت ۵۰۰ هزار دلار به فوتبال ایران میآمد، ۲ میلیارد تومان قیمت داشت اما حالا همان بازیکن در فوتبال ایران 5/6 تا 7 میلیارد قیمت دارد و بازیکن ایرانی هم خود را با قیمت بازیکن خارجی و با نرخ دلار روز میسنجد. این سنجش حتی اگر منطق فوتبالی داشته باشد اما باشگاههای ایرانی با این سطح درآمدزایی توان پرداخت چنین ارقامی را ندارند. در همین روزهای اخیر بازیکنان پرشماری با استقلال و پرسپولیس به توافق نرسیدهاند. وریا غفوری و حسین حسینی یا مهدی ترابی و دیگران. حتی شنیده میشود کاوه رضایی در مذاکره با سپاهان خواهان قرارداد بر مبنای یورو شده است.باشگاهها با ارقامی حدود 6 یا 9 میلیارد در مذاکرات مواجه میشوند و این ارقام برای آنها قابل پرداخت نیست.
اما کدام باشگاهها توان پرداخت چنین ارقامی را دارند که بازار برای بازیکنان اینچنین داغ و جذاب میشود؟ در فوتبال ایران استقلال و پرسپولیس به دلیل جمعیت پرشمار تماشاگران خود بیشترین درآمد را از اسپانسرها دارند. باشگاههای دیگر این ارقام ۶۰ و ۷۰ میلیارد تومان در سال را هرگز نمیتوانند از اسپانسرها دریافت کنند. کمکهای دولتی هم که ممنوع است اما همچنان لابد باشگاههایی پیدا میشوند که به هر طریق معجزهواری متمولترند و به افزایش قیمتها دامن میزنند. استقلال و پرسپولیس هم در رواج ولخرجی همیشه نقشی بزرگ داشتهاند اما حالا کار به جایی رسیده که دیگر با مماشات نمیتوان بحرانهای اقتصادی را حل کرد.
افزایش نرخ دلار در بازار نقل و انتقالات وجه ورزشی خود را نشان میدهد و گریزی از این وضعیت نیست. بازیکنان ارقام بزرگتری را طلب میکنند و باشگاهها در مقابل تقاضاهای گزاف فقیرتر به نظر میرسند. استقلال و پرسپولیس تا بخواهید بدهیهای معوقه هم دارند و همین دیروز سازمان لیگ این دو تیم را در صدر جدول بدهکاران معرفی کرد. در چنین حال و روزی چگونه میتوان با بازیکنانی که به هر ترفند رقم خود را به ده میلیارد نزدیک میکنند، پای میز مذاکره نشست؟
باورکردنی نیست که هواداران فوتبال در رقابتی جانانه از باشگاه خود طلب میکنند که بیشتر هزینه کند و ستارههای بیشتری بخرد یا مربی گرانقیمت را حفظ یا استخدام کند. هواداران فوتبال اغلب از طبقه ضعیف یا متوسط اقتصادی هستند اما باشگاهها خود را به سمت هزینههای گزاف سوق میدهند، آن هم در شرایطی که خودشان دشواریهای زندگی روزمره را بیشک حس میکنند. البته هیچ جامعه آماری دقیقی وجود ندارد که بدانیم واقعا هواداران این باشگاهها از خاصهخرجیها و ولخرجیها و پرداختهای گزاف در فوتبال رضایت دارند یا نه. معلوم نیست که ملاک باید چند صفحه هواداری در اینستاگرام باشد یا شهروند - هوادارانی که معلوم نیست صدا و حرف واقعیشان چطور شنیده و سنجیده میشود.
باشگاهها حتی اگر در فصل نقل و انتقالات تن به این ارقام بدهند و همسانسازی قیمت ستارههای ایرانی خود با قیمت خریدهای خارجی را بپذیرند، خیلی زود خواهند دید که چه بحران بزرگی سراغشان را خواهد گرفت. باشگاهی مثل استقلال که سرمربی خارجیاش قراردادی به ارزش 6/1 میلیون دلار دارد - با احتساب پاداشها در قرارداد- به راحتی نمیتواند به تقاضاهای چندین و چند میلیاردی بازیکنانش پاسخ بدهد. پرسپولیس هم اگر با برانکو تمدید میکرد، برایش هرگز آسان نبود که بتواند ارقام بزرگ و عجیب را به بازیکنان قدیم و جدید خود پرداخت کند. همین حالا بدون برانکو هم کارش آسان نیست.
اما واقعیت این است که افزایش نرخ دلار در ایران میتواند به زودی بازار کار خوبی را برای بازیکنان ایرانی فراهم کند. تصور کنید بازیکنی که در لیگ ایران حدود یک میلیارد دریافت میکند، بیرون از ایران اگر پیشنهاد ۱۵۰ هزار دلاری هم داشته باشد، شاید حتی یک روز دچار تردید برای جدایی نشود. این پیشنهاد میتواند از لیگهای درجه ۲ و ۳ آسیا باشد و چندان هم دور از دسترس نیست. افزایش نرخ دلار در ایران حتی برای بازیکنان متوسط هم شانس بازی در خارج از کشور را پدید میآورد و این موج شاید در آینده نزدیک راه بیفتد و کار باشگاههای ایرانی را با چالشهای جدی مواجه کند.
ورزشکاران، خوشحال از گرانی دلار
آزاده پیراکوه
مشکلات مالی مختص قشر خاصی نیست و برای همه دلواپسی ایجاد کرده که ورزشیها هم از این دایره بیرون نیستند. علاوه بر فوتبال که بازیکنان و مربیان سعی میکنند با شگردهای خاصی خیالشان را بابت آینده راحت کنند، در سایر رشتهها هم این نگرانی به شکلهای مختلف دیده میشود. در ورزشی مثل هندبال مدتی است که بازیکنان به قاره سبز کوچ کردهاند تا با ماهی 12 - 10 هزار دلار که تبدیلش به پول ایران، رقم قابل توجهی میشوند، اموراتشان را بگذرانند. حتی مدتی قبل وقتی با یکی از بازیکنان هندبال همکلام شدم، میگفت با وجود همه مشکلاتی که برای مردم ایران ایجاد شده اما از نوسانات ارز استقبال میکند چون به دلار حقوق میگیرد و با این پول میتواند در ایران برای خودش شرایط خوبی فراهم کند. این بازیکن که از چهرههای هندبال ایران است، به خاطر همین موضوع به اروپا رفته که البته اتفاق بدی نیست اما در این بین نکتهای وجود دارد. او مثل چند بازیکن دیگر، حاضر است به تیم ملی ملحق نشود اما این حقوق دلاری را از دست ندهد. دغدغههای مالی ورزشکاران فقط در این حد -که اتفاقا خیلی هم قابل نقد نیست- دیده نمیشود و این روزها به بهانه پرداخت پاداش مدالآوران بازیهای آسیایی و پاراآسیایی هم حرف و حدیثهای زیادی دربارهاش شنیده میشود. گران شدن سکه باعث شده تا وزارت ورزش به ازای هر سکهای که قولش را داده بود، به ورزشکاران سه میلیون تومان بدهد که این موضوع صدای اعتراضشان را بلند کرده و باعث شده تا این روزها در هر اردو و تمرینی که حاضر میشویم، دغدغه اول و آخر ورزشکاران این موضوع باشد. حساب و کتاب اینکه چقدر پاداش میگیرند و چقدر از چیزی که انتظارش را داشتند، کمتر است؛ دلواپسی که جای همه نگرانیهای فنی را گرفته است