روزنامه فرهیختگان
1398/05/05
تغییر بودجه نویسی در دانشگاه آزاد؛ عملیاتی و واقعی
قطعا «اصلاح بودجه» یکی از ملزومات اصلی برای همه دستگاههای مختلف محسوب میشود؛ اقدامی که با توجه به شرایط اقتصادی امروز کشور جزء مطالبات مردمی به شمار میرود و نمیتوان بهراحتی از آن چشمپوشی کرد. البته شاید اینطور تصور شود که پیگیری این مقوله تنها مربوط به دستگاههای دولتی است، در حالی که دانشگاهها نیز از آن مستثنی نیستند و باید منابع درآمدی و همچنین هزینهکرد خود را اصلاح و شفاف کنند؛ موضوعی که در دوران مدیریت جدید دانشگاه آزاد اسلامی تاکید ویژهای بر آن شده و از همان ابتدای حضور دکتر محمدمهدی طهرانچی در مسند ریاست بزرگترین دانشگاه حضوری دنیا، زمزمههای طی شدن مسیر جدید دانشگاه درخصوص بودجه این دانشگاه به گوش میرسید؛ مسالهای که دکتر طهرانچی در آبانماه سال گذشته آن را تایید و دربارهاش اینطور گفته بود: « دانشگاه آزاد اسلامی یک مسیر جدی را در علمی کردن، اصلاح امور، شفافیت مالی و اداری و استانداردهای علمی طی میکند.» تنها سه ماه از مطرح شدن این صحبتها گذشته بود که اولین گام برای شفاف کردن بودجه دانشگاه آزاد اسلامی آن هم با انتشار خبر تغییر سال مالی این دانشگاه برداشته شد. دانشگاه آزاد اسلامی که بودجه سالانهاش بالغ بر 6 هزار میلیارد تومان است و حالا مسئولانش عزم جدی برای قرار گرفتن در اتاق شیشهای برای امور مالی دارند، قرار است از سال جاری اول شهریورماه را بهعنوان سال مالی انتخاب کند؛ همین مساله باعث شده از هفته پایانی تیرماه تا 10 مردادماه جلسات بررسی برنامه و بودجه واحدهای دانشگاهی به ریاست دکتر محمدمهدی طهرانچی برگزار شود و تا امروز تکلیف بودجه استانهای مرکزی، کهگیلویه و بویراحمد، کرمان، لرستان، بوشهر و البرز مشخص شده است. رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، در اولین جلسه بررسی بودجه۹۹-۹۸ که اخیرا برگزار شده، گفته است: «در گذشته بودجه در این دانشگاه از اهمیت زیادی برخوردار نبود و بیشتر فرم نمایشی داشت، اما در دوره جدید مدیریتی همه برنامههای دانشگاه در قالب بودجه سالانه تدوین و اجرایی خواهد شد.» و همین موضوع میطلبد تا واحدهای دانشگاهی تفسیر درستی از عملکرد هزینهای خود داشته باشند تا بتوان بودجه واقعی برای آنها در نظر گرفت؛ مسالهای که باعث ارائه برنامه سالیانه مشخصی از سوی واحدها میشود؛ موضوعی که شاید پیشتر جزء اولویتها محسوب نمیشد. البته نکته قابلتوجه درباره بودجه مالی دانشگاه آزاد اسلامی در دوران جدید این است که بعد از این بودجه هر واحد دانشگاهی براساس برنامههای ارائهشده ازسوی واحدها تنظیم میشود. به عبارت دیگر، جهتگیری سالانه واحدها در فعالیتهایشان در این مساله بسیار تاثیرگذار است؛ مسالهای که باعث ایجاد انضباط مالی در واحدها و در کل در دانشگاه آزاد اسلامی میشود و از بروز بیانضباطی مالی در دانشگاه بهطور جدی جلوگیری میکند. تغییر سال مالی باعث برنامهریزی دقیق در فعالیت واحدها میشود سیف فضلاللهی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم درباره تغییر وضعیت دانشگاه در حوزه برنامه و بودجه به «فرهیختگان» گفت: «در طول سنوات گذشته همیشه با این مشکل مواجه بودیم که چگونه نیمه دوم سال یعنی از بهمن تا شهریورماه را تامین اعتبار کنیم و این کار نیز هرساله با بحران و سختی در تامین منابع همراه میشد. در اصل همیشه 30درصد از منابعی که در اختیارمان قرار میگرفت، برای سال قبل و 80 درصد برای سال آینده اختصاص میدادیم و این روال همیشگی بود.»او با تاکید بر اینکه هر سال برای مدیریت منابع مالی از بهمن تا مهرماه سال بعد دچار نگرانی بودیم، ادامه داد: «درحالیکه امروزه با شفافیت مالی واحدها از همان ابتدای سال میدانند چه میزان اعتبار در اختیار دارند و این روند کار را برای انجام و پیگیری امور مختلف آسانتر میکند؛ موضوعی که امسال برای اولین بار انجام میشود و واحدها در جریان صد درصد منابع اعتباری و هزینهایشان هستند، این مساله باعث میشود دقت در برنامهریزی بسیار بالا برود.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان قم تصریح کرد: «بودجه جدید دانشگاه آزاد اسلامی به واحدها این اجازه را میدهد تا از همان ابتدای نیمسال اول تحصیلی بدانند که باید چطور منابع خود را مدیریت کنند و این بسیار ارزشمند است. از سوی دیگر، در گذشته آنچه در کاغذ بهعنوان برنامه و بودجه دانشگاه مشخص میشد، تحقق پیدا نمیکرد و این موضوع باعث میشد واحدها در انجام بسیاری از فعالیتهایشان با مشکل مواجه شوند.»
فضلاللهی اظهار داشت: «قطعا با توجه به وضعیت جدید بودجهای، واحدها میتوانند برای امور مختلف خود بهخصوص مسائل پژوهشی برنامهریزی دقیقی انجام دهند و علاوهبر آن بازه زمانیای که برای تعیین بودجه دانشگاه در نظر گرفته شده، در اوج فعالیت دانشگاهها است و این مساله به برنامهریزی دقیق و همچنین تامین اعتبار برای امور مختلف دانشگاهها کمک ویژهای میکند.»
او در پایان گفت: «با توجه به اینکه برخی واحدهای دانشگاهی ما زیانده هستند، به نظر میرسد بهتر است امتیازی برای واحدهای غیرزیانده در نظر گرفته شود تا این واحدها در فعالیتهای مختلف بهویژه امور پژوهشیشان ورود جدیتری داشته باشند.» شرایط جدید باعث ارائه برنامه عملیاتی میشود عبدالله خالصیدوست، رئیس دانشگاه آزاد واحد سمنان گفت: «در گذشته از آنجاکه بودجه تجمیع نبوده، بسیاری از واحدها به خاطر کاهش شهریه حتی قادر به پرداخت حقوق و دستمزدها نبودند و سازمان مرکزی نیز هیچگونه اطلاعی از وضعیت مالی واحدها نداشته و همین مساله باعث میشود امکان برخی سوءاستفادهها وجود داشته باشد.»
او ادامه داد: «امروزه با تجمیع شدن بودجه نهتنها شفافیت و بلکه اعتماد و انگیزه در واحدها ایجاد خواهد شد. همچنین با این کار واحدها از ظرفیت استانهای خود بهرهمند میشوند و در حقیقت شاهد تجمیع توانمندیها خواهیم بود؛ موضوعی که پیشتر اصلا توجهی به آن نمیشد.»
رئیس دانشگاه واحد سمنان بیان داشت: «قطعا بودجه بهعنوان ابزار در خدمت اهداف قرار خواهد گرفت، چراکه در شرایط جدید دانشگاه، واحدها باید برنامههای عملیاتی ارائه دهند، در حالیکه قبلا واحدها اصلا برنامه عملیاتی مدونی نداشتهاند و این باعث میشد بسیاری از کارها یا روی زمین بماند یا نیمهکاره رها شود.»
خالصیدوست با تاکید بر اینکه امروزه واحدها براساس برنامه عملیاتی خود مورد ارزیابی قرار خواهند گرفت، اظهار داشت: «امسال برای اولین بار است که شاهد بودجه واقعی هستیم و بالطبع واقعی بودن بودجه باعث میشود تصمیمگیریها نیز براساس واقعیت صورت بگیرد، در حالیکه قبلا نهتنها تصمیمگیریها چندان واقعی نبود، بلکه بودجه نیز جنبه شعاری داشت.»
او تصریح کرد: «حوزههای مختلف یعنی آموزشی، پژوهشی، فرهنگی، دانشجویی و... در تمامی واحدها با توجه به شفاف بودن بودجه موظف به ارائه برنامه عملیاتی برای مدت یک سال هستند و به نوعی نقشه راه هر حوزه بهطور دقیق مشخص شده است، همین مساله باعث خواهد شد دیگر شاهد مشکلات گذشته نباشیم.» رئیس دانشگاه واحد سمنان گفت: «بودجه دانشگاه آزاد اسلامی باعث شده واحدها دو مقوله صرفهجویی و درآمدهای غیرشهریهای را سرلوحه کارهای خود قرار دهند و از طرف دیگر برنامهریزی خود را براساس نیازهای استان خود تنظیم کنند. قطعا چنین روندی باعث میشود به مرور مشکلات هر منطقه نیز از سوی واحدها حل شود. قطعا این مساله پیشتر نیز مورد تاکید بوده، اما امروزه با توجه به وضعیت بودجهای برنامهریزیها برای این مساله جنبه واقعیتری به خود گرفته است.» نگاه مسئولان دانشگاه آزاد به مسائل مالی به عدالت نزدیکتر است سیدجواد ساداتینژاد، عضو کمیسیون آموزش مجلس نیز گفت: «قطعا دانشگاه آزاد اسلامی یک کلیت بههم پیوسته است و باید توسط مدیریت مرکزی آن اداره شود و در همین راستا نیز سایر اجزا باید در این پیوستگی به یکدیگر کمک کنند. از سوی دیگر شرایط اقتصادی و تعداد دانشجویان که باعث شده برخی واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی ضررده شوند، تا جایی که حتی در حقوق پرسنلشان نیز با مشکل مواجه باشند، نظمبخشی به مسائل مالی دانشگاه آزاد اسلامی مساله بسیار مهمی به شمار میرود.» او ادامه داد: «امروزه مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی در بحث مالی نظمبخشی را دنبال میکنند و با توجه به اینکه تمام واحدهای دانشگاه درنهایت مجموعه دانشگاه آزاد اسلامی را شکل میدهند، این نگاه در مسائل مالی به عدالت نزدیکتر بوده و کمک زیادی خواهد کرد.» عضو کمیسیون آموزش مجلس با تشبیه مسائل مالی دانشگاه آزاد اسلامی به نظام مالیاتی کشور تصریح کرد: «در کشور از همه استانها مالیات گرفته میشود و در مقابل در همه استانها نیز توزیع میشود. حال ممکن است در این میان استانی مانند اصفهان پنج برابر استانهای دیگر مالیات بدهد؛ مسالهای که در دانشگاه آزاد اسلامی نیز وجود دارد و شاید یک واحد ضررده باشد و واحدهای دیگر اینگونه نباشند، اما در مجموع نظام مالی همه آنها یکی است. از این رو باید بگوییم نگاه فعلی مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی به حوزه مالی و نظمبخشی به آن نگاه بسیار درستی است.» پاسخ شفاف دانشگاه آزاد به سوالات نمایندگان میرحمایت میرزاده، سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی نیز در اینباره گفت: «نباید فراموش کنیم که دانشگاه آزاد اسلامی بهرغم اینکه از اعتبارات دولتی استفاده نمیکند و بهعنوان بخش خصوصی غیردولتی تلقی میشود، اما قطعا شفافیت مالی در این دانشگاه از اهمیت بالایی برخوردار است.» او ادامه داد: «دانشگاه آزاد اسلامی اعتبارات خود را از محل شهریه دانشجویان تامین میکند و بهعنوان تشکیلات عامالمنفعه محسوب میشود و اگر بحث شفافیت مالی آن مطرح میشود، به خاطر عامالمنفعه بودن آن است نه اینکه دولت بخواهد کمبود بودجهای آن را تامین کند.»
میرزاده تصریح کرد: «البته بخش نظارتی مجلس موظف است در این حوزه ورود کرده و تحلیل هزینه و فایده را انجام دهد که خوشبختانه در دوره مدیریت جدید دانشگاه، رئیس هیات امنا و سایر مسئولان این دانشگاه هرگاه وارد کمیسیون آموزش شدهاند، به سوالات نمایندگان پاسخ شفاف دادهاند و این مساله مهمی است.»
سایر اخبار این روزنامه
چرا ایده بیشتر در برابر بیشتر عقبگرد است
داستان سلمان شدن
مسکن کم است یا حباب دارد؟
سایه، نرمافزاری که به کمک نیازمندانآمده است
تغییر بودجه نویسی در دانشگاه آزاد؛ عملیاتی و واقعی
امارات فهمید حضور در جنگ یمن سودی ندارد
روایت دکتر ولایتی از پنجم مرداد ۱۳۶۷
چرا ایده بیشتر در برابر بیشتر عقبگرد است