روزنامه فرهیختگان
1398/05/08
به سمت احیای هنر ملی
ایران در جهان به هنرهای اسلامی معروف است. بسیاری، کشور ما را با استاد فرشچیان و آثار هنری این هنرمند بلندآوازه میشناسند. طی سالها، بسیاری از هنرمندان جوان پا جای پای این هنرمند و دیگر هنرمندان کشور گذاشتند تا بتوانند از آنها الگوبرداری درستی داشته باشند. برخی دانشگاههای کشور با داشتن رشتههای هنری مختلف، سعی در زنده نگه داشتن هنر اسلامی- ایرانی دارند، اما دانشگاه آزاد اسلامی با تمام آوازهای که دارد، از این رشتهها بیبهره است. اما یک سالی هست که در دانشگاه آزاد اسلامی شاهد تاسیس دانشگاه هنرهای اسلامی- ایرانی به نام استاد فرشچیان هستیم که با رشتههای متمایزی که به تازگی مصوب شدهاند، امید میرود در راستای احیا و زنده نگه داشتن هنر اسلامی- ایرانی قدم بردارد و هنرمندانی را به جامعه هنری ایران تحویل دهد که بتواند کشور را به نقطه اوج خود در سالهای قبل برگرداند.دانشگاه هنرهای اسلامی- ایرانی استاد فرشچیان با طرح فرهنگستان هنر و تصویب شورای انقلاب فرهنگی و حمایت و تحت نظر دانشگاه آزاد اسلامی آغاز به کار کرد و حدود یک سال پیش افتتاح شد. در این مدت مسئولان در تلاش بودند رشتههای موردنظر خود را برای تدریس در این دانشگاه شناسایی کنند و با توجه به شرایط دشواری که برای کارهای راهاندازی رشتهها بهویژه در تهران وجود دارد، در این مدت پیشرفت خوبی در این زمینه ایجاد شد.
نامور مطلق، سرپرست و ریاست دانشگاه هنرهای اسلامی- ایرانی استاد فرشچیان در نشست خبری «روز باز» این دانشگاه که پیرامون صدور مجوز پذیرش دانشجو در سه رشته نگارگری، هنر و صنایع چوبی و سفال و سرامیک بود، گفت: «طرح راهاندازی دانشگاه هنرهای اسلامی- ایرانی بر این اساس انجام شد که احساس میشد هنر ملی و اسلامی- ایرانی ما در خطر انقراض است و این بود که دوستان فرهنگستان هنر در گروههای سنتی پیشنهاد راهاندازی این دانشگاه را مطرح کردند. درواقع، دانشگاه استاد فرشچیان شکل گرفت و نوشدارویی بود از طرف جامعه هنری برای پیکره بیمار هنر کشور و برای حفظ و حراست از هنری بود که همواره به آن میبالیدیم و افتخار میکردیم و جهانیان به وجود این آثار هنری در موزههایشان افتخار میکردند و حالا هر روز شاهد آن هستیم که یکی از رشتهها دچار انقراض و فراموشی میشود. امیدواریم این نوشدارو بتواند هنر کشور ما را به دوران طلایی خود برگرداند.» او فلسفه وجودی و رسالت این دانشگاه را حفظ و بهروزرسانی و گسترش هنرهای اسلامی- ایرانی و نیز تربیت استادان هنری برای خلق آثار هویتی عنوان کرد و ادامه داد: «به این منظور باید رشتههایی را تعریف میکردیم؛ رشتههایی که در حوزه هنرهای سنتی در دانشگاه آزاد اسلامی تعریف شده، اولین رشتههایی است که در دانشگاه آزاد اسلامی مورد استفاده قرار میگیرند. برخی از این رشتهها در دانشگاههای دیگر وجود داشته، اما دانشگاه آزاد اسلامی فاقد آن بوده است. یکی از خواستههای جدی اهالی هنر این بود که دانشگاه بزرگی مانند دانشگاه آزاد اسلامی چرا نباید دارای رشتههای هنرهای ملی، سنتی و ایرانی باشد و راهاندازی این رشتهها برای اولین بار در سطح عالی به خودی خود یک اتفاق بزرگ است؛ دانشگاه استاد فرشچیان هم یک اتفاق و رویداد تازه در عرصه ملی است که امیدواریم در عرصه بینالمللی هم بتواند بدرخشد.» ویژگیهای دانشگاه استاد فرشچیان از جمله ویژگیهای این دانشگاه میتوان به این مورد اشاره کرد که این دانشگاه زیر نظر مستقیم استاد فرشچیان و اساتید این حوزه مدیریت، نظارت و برنامهریزی میشود که از افتخارات این دانشگاه است که اساتید محترم این حوزه در شورای راهبردی نظارت و در فعالیتهای گوناگون شرکت میکنند. سرپرست این دانشگاه به این نکته اشاره کرد که برای رسیدن به اهداف خود، باید رشتههای تازهای را معرفی کنیم که نه در وزارت علوم و نه در دانشگاههای آزاد اسلامی سابقه داشته باشند. یکی از این رشتهها، خوشنویسی است که بهزودی در مقطع تحصیلات تکمیلی راهاندازی میشود. ریاست این دانشگاه افزود: «دانشگاه استاد فرشچیان از مهرماه سالجاری در فاز اول با سه رشته نگارگری، صنایع چوب و سفال و سرامیک آغاز به کار خواهد کرد که در آیندهای نزدیک رشته خوشنویسی هم به جمع این سه رشته اضافه میشود. در فاز دوم هم قرار است رشتههای این دانشگاه گسترش یابد و رشتههایی چون نمایش سنتی، نواهای سنتی و معماری سنتی هم به آنها اضافه شود.»
شرایط جذب دانشجو نامور مطلق، در ادامه نشست با اشاره به شرایط جذب دانشجو در این رشتهها گفت: «تاکنون حدود 3500 متقاضی برای شرکت در کنکور این دانشگاه شرکت کردهاند و ثبتنام آن تا 12 مردادماه سالجاری تمدید شده است. دانشجویان این دانشگاه از طریق برگزاری کنکور انتخاب میشوند و بهطور کلی، ما درحال حاضر تنها ظرفیت پذیرش 60 دانشجو را داریم که در سه رشته پیشبینیشده به ازای هر رشته 20 نفر ظرفیت در نظر گرفتهایم. بخشی دیگر از دانشجویان که جزء استعدادهای درخشان بوده و رتبههای اول تا سوم دارند، میتوانند بدون کنکور وارد این دانشگاه شوند. یکی از مراحلی که به دنبال آن هستیم، برقراری امکان جابهجایی دانشجویان این مقطع تحصیلی است تا آنها بتوانند بهراحتی امکان انتقال خود را فراهم کنند.» او در ادامه به هدف این دانشگاه در شناسایی مخاطب هدف اشاره کرد که در واقع، شناسایی هنرمندانی است که پایههای هنری را کسب کرده و با پذیرش در این دانشگاه، آن را تکمیل کرده و درجه استادی بگیرند. هدف مسئولان این دانشگاه، افزایش کمّی نیست، بلکه تلاش آنها علاوهبر جذب مخاطب هدف، تربیت استادکار یا کمکاساتید است.
وجه تمایز دانشگاه استاد فرشچیان این دانشگاه در مقایسه با دیگر دانشگاههای آزاد اسلامی وجه تمایزاتی دارد که یکی از آنها، شیوه استاد و شاگردی است، بهطوری که با نظارت دقیق استادان، آموزشها کاملا بهصورت کاربردی ارائه میشود. استاد فرشچیان در توصیهای که به مسئولان این دانشگاه داشته، طراحی و خلاقیت را بهعنوان سرلوحه کار معرفی کرده تا خلاقیت و نوآوری را در حوزه هنر به ارمغان آورد. شیوه استاد و شاگردی در دانشگاه استاد فرشچیان در حالی در دستور کار قرار گرفته که برخی از اساتید و بهترین استادان در عرصه هنرهای اسلامی- ایرانی به تدریس و تعلیم دانشجویان اشتغال دارند.
نامور مطلق، رئیس دانشگاه استاد فرشچیان، کاربردی بودن دورهها را یکی دیگر از امتیازهای این دانشگاه عنوان کرد و گفت: «ما سعی میکنیم دروس نظری را هم داشته باشیم، اما هدف ما ساخت هنرمند است نه هنرشناس.» او سومین امتیاز این دانشگاه را تاکید بر طراحی و خلاقیت دانست؛ بهطوری که بهروزرسانی این هنرها، یکی از دلایل در حاشیه قرار گرفتن هنر و خلاقیت است. از نظر او، این رشتهها را باید از هنرستانها شروع کرد و امید است این گام، سرآغازی باشد برای رسیدن به این هدف.
سرپرست این دانشگاه، امتیاز دیگر دانشگاه استاد فرشچیان را صدور اجازهنامه به دانشجویان عنوان کرد؛ در این مورد که یکی از عناصر نظام آموزش سنتی در ایران بوده، علاوهبر مدرکی که به دانشجویان اعطا میشود، اجازهنامه استاد هم به دانشجو داده میشود که اعتبار معنوی و بینالمللی کار دانشجویان را بیشتر میکند.
دانشجویان بورسیه رئیس دانشگاه هنرهای اسلامی- ایرانی استاد فرشچیان بیان کرد: «رشتههای ارائهشده در این دانشگاه در حال حاضر تنها در مقطع کارشناسیارشد ارائه میشوند، اما یکی از کارهایی که به دنبال آن هستیم، راهاندازی هنرستان هنرهای زیبا و دورههای پسادکتری برای این رشتههاست.» او در ادامه افزود: «ما در تلاشیم برای دانشجویان بااستعداد، بورسیه تحصیلی بگیریم. از آنجا که بسیاری از دانشجویان بااستعداد را اقشار محروم جامعه تشکیل میدهند، لزوم وجود بورسیه اهمیت بالایی پیدا میکند و امیدواریم اعطای بورسیه تحصیلی از آغاز فعالیت دانشگاه انجام شود.»
شرط پذیرش در دانشگاه نامور مطلق میگوید: «افراد متقاضی برای پذیرش در دانشگاه استاد فرشچیان و تحصیل در رشتههای هنرهای اسلامی- ایرانی باید دارای مدرک کارشناسی مرتبط با هنر باشند، در غیر اینصورت، درجه هنری در یک رشته هنری داشته باشند؛ وگرنه هر فردی قادر به شرکت در کنکور و پذیرش در این دانشگاه نیست. شهریههای این دانشگاه نیز براساس شهریه معمول دانشگاه آزاد اسلامی مشخص شده، اما باتوجه به هدف ما که تربیت استاد کاربلد است، به فکر شیوههای متمایزی چون گرفتن اثر از دانشجویان بهجای شهریه هستیم تا وادار به خلق اثر شوند.»
دانشگاه استاد فرشچیان، احیاگر هنرهای ملی ایران محمدباقر آقامیری، نگارگر و عضو هیاتعلمی دانشگاه استاد فرشچیان با اشاره به اهمیت جایگاه استاد در نشست خبری «روز باز» این دانشگاه گفت: «شأن و منزلت استاد باید در حوزههای هنری حفظ شود و این دانشگاه با اساتید ارزنده تنها موسسهای است که دانشجویان میتوانند از لحاظ هنری توانمند شوند. این دانشگاه بهترین مکان برای ارزشیابی هنری در رشته نگارگری است که توسط استادان این حرفه انجام میشود.» او در ادامه افزود: «این دانشگاه بهعنوان احیاگر هنرهای ملی ایران بهعنوان الگو و سمبل هنر در منطقه معرفی خواهد شد؛ این دانشگاه مبدا تحولات هنری کشور خواهد بود.» او در ادامه به اهمیت موضوع طراحی در مقایسه با موضوعات دیگر اشاره کرد و گفت: «بسیاری از دانشگاههایی که در حال حاضر دروس نقاشی را ارائه میدهند، در این زمینه بسیار ضعیف عمل میکنند و به همین دلیل سراغ فرمهای دیگر رفتهاند که به خودی خود یک نوع انحراف را ایجاد کردهاند.»
در ادامه، محمدعلی رجبی، هنرمند و عضو هیاتعلمی دانشگاه استاد فرشچیان با تاکید بر اصل استاد و شاگردی گفت: «این دانشگاه علاوهبر اینکه وظیفه احیای هنرهای اصیل ایرانی را برعهده گرفته، بر روش استاد و شاگردی تاکید دارد که طی آن، از استادان صاحب سبک و بنام استفاده میشود.» او در ادامه اظهار کرد: «امید است در فاز اول جذب دانشجو، شاگردان لایقی گزینش شوند تا درنهایت استادان قابل و کاربلدی نیز به عرصه هنر تقدیم شود. نکتهای که در این میان اهمیت دارد، جذب حداکثری دانشجو در این دانشگاه نیست، بلکه ملاک اصلی، شایستگی و شاگردی در جوار اساتید است.»