روزنامه فرهیختگان
1398/05/12
«برکان 3» و روی دیگر از موازنه قوا
تقریبا تمام تحلیلگران نظامی معتقدند جنگ یمن -حداقل در دوره فعلی- چشمانداز روشنی برای رسیدن به نقطه پایان ندارد. آنان معتقدند هر طرف این نبرد که بتواند فشار اثرگذاری بر دیگری وارد کند، سرنوشت جنگ را رقم خواهد زد. سوال اساسی اما این است که کدام طرف توان این اثرگذاری را دارد؟ برای پاسخ به این سوال باید به ظرفیتهای هر طرف این معادله نگاهی کرد. برخلاف امروز، ۲۵ مارس سال ۲۰۱۵ (۶ فروردین ۱۳۹۴) یک ائتلاف نظامی متشکل از امارات، قطر، کویت، بحرین، مراکش، اردن، مصر و سودان به رهبری عربستانسعودی و با پشتیبانی کشورهای غربی به یمن حمله کرد. مهار متجاوزان و کشاندن آنان به یک جنگ فرسایشی در یمن، ائتلاف را دچار فروپاشی کرد تا درنهایت با خروج امارات از یمن، از یک ائتلاف گسترده تنها عربستانسعودی در صحنه باقی بماند.چیزی شبیه معجزه است سعودیها که با یک ائتلاف نتوانستند دشمن را وادار به تسلیم کنند، پس از چهار سال جنگ خود بهتنهایی دارای چنین توانمندیای باشند. در طرف دیگر این جنگ، ارتش یمن و انصارالله قرار دارند. برخلاف ائتلاف سعودی، آنها با یک طراحی هوشمندانه سه جنگ داخلی، نیابتی و منطقهای را مدیریت کردند و تا به حال در هیچ یک از این سه منازعه بازنده نبودند.
انصارالله با درک پیچیدگیهای جنگ فرسایشی، در کنار پاسخگویی به تجاوزات دشمن، توسعه و تنوع ابزارها را نیز در دستورکار خود قرار داد. آنها با استفاده از همین تنوع ابزار، امارات را ناچار به خروج از یمن کردند.
هرچند انصارالله بیش از امارات، عربستان را هدف حملات خود قرار داده اما هدف قرار دادن تاسیسات اتمی براکه با موشک کروز و حمله چندباره پهپادی به فرودگاه بینالمللی دبی آن هم با پهپادهای ارزانقیمتی که 600 دلار (حدود هفتمیلیون تومان) ارزش دارند، امارات را به این نتیجه رساند که باید هرچه زودتر نیروهایش را از جنوب یمن خارج کند. حالا که جنگ در یمن از یک ائتلاف گسترده به یک کشور -البته به شکل رسمی- محدود شده است، انصارالله مسیر سختی را پیشروی خود برای تعیین سرنوشت جنگ نمیبیند. در استراتژی جدید یمن، فشار بیشتر روی عربستانسعودی آن هم با استفاده از تنوع ابزار بهجای تکثر عملیات در دستورکار قرار گرفته است. یمنیها روز پنجشنبه با شلیک یک موشک بالستیک دوربرد، برای نخستینبار یک هدف نظامی را در شرقیترین نقطه عربستان یعنی شهر الدمام هدف قرار دادند.
یک روز پس از این عملیات، ارتش یمن از موشک «برکان 3» که با استفاده از آن پایگاه نظامی سعودی را هدف قرار داده بود، رونمایی کرد. این موشک پیشرفته یمنی، دارای سوخت مایع است و ظاهرش شبیه موشکهای سری اسکاد روسی و هواسونگ 6 کرهشمالی است. اگر محل شلیک موشک را نزدیکترین نقطه در شمال یمن که نیروهای یمن در آن مستقر هستند در نظر بگیریم، «برکان 3» برای رسیدن به الدمام حداقل 1200 کیلومتر را طی کرده است و میتوان گفت بهطور قطع حداقل برد آن تا این لحظه 1200 کیلومتر است. الدمام، شهر محل اصابت موشک انصارالله، مرکز استان الشرقیه است. این استان با وسعتی معادل یکچهارم کل مساحت عربستان، بزرگترین استان این کشور است. این استان حدود 700 کیلومتر ساحل با خلیجفارس دارد و بنادر متعددی برای صادرات و واردات در خود دارد. علاوهبر این، تمامی تاسیسات استخراج، پالایش و پایانههای صادراتی نفت و همچنین تاسیسات پتروشیمی و صنایع وابسته، در استان الشرقیه وجود دارد. به همین دلیل استان الشرقیه بدون هیچ شکی قطب انرژی در عربستان و در سطح منطقه است، چراکه شهر احساء که در این استان واقع شده، یکی از مهمترین مراکز اصلی در حوزههای نفت و گاز در جهان است. در این شهر چاه «الغوار» که با تولید روزانه2/5 میلیون بشکه نفت، بزرگترین چاه نفت جهان است، قرار دارد. نکته قابلتوجه اینکه در مسیر این موشک چندین پایگاه نظامی سعودی که در برخی از آنها تروریستهای نظامی آمریکایی حضور دارند نیز قرار داشته است و نیروهای یمنی میتوانستند این پایگاهها را هدف قرار داده و منهدم کنند.
هدف قرار دادن یک پایگاه نظامی در شهر الدمام، پیام روشنی برای کشورهای کوچک عربی نزدیک به این منطقه بهویژه امارات متحده عربی دارد. انصارالله یمن میگوید هدف قرار دادن عدن و الدمام این پیام روشن را برای امارات بههمراه دارد که ارتش یمن توان درهم کوبیدن اهدافی را فراتر از جغرافیای امارات دارد.
براساس نقشههای گوگل، مسافت میان صنعا، پایتخت یمن و ابوظبی در امارات حدود 1100 کیلومتر و فاصله یمن تا دبی 1200 کیلومتر است. با این حساب میتوان گفت با «برکان 3» بهراحتی میتوان هر نقطهای از امارات را هدف قرار داد. البته یمنیها تنها به این پیام به امارات بسنده نکردند؛ آنان پیش از شلیک موشک بالستیک، با استفاده از یک موشک میانبرد و پهپاد «قاصفk2»، مراسم رژه نیروهای شبهنظامی مستقر در پادگان «الجلا» واقع در منطقه «البریقه» شهر عدن را هدف قرار دادند. در این عملیات ۴۱ نفر ازجمله «منیر الیافعی» از فرماندهان ارشد نیروهای جداییطلب جنوبی تحت حمایت امارات در عدن کشته شدند. انصارالله میگوید نیروهای نظامیای که هدف قرار گرفتند، خود را برای انجام عملیات علیه دو استان «تعز» و «ضالع» آماده میکردند.
این عملیات یمنیها بهخوبی تغییر موازنه در جنگ چهارساله یمن را نشان میدهد. ارتش یمن و انصارالله اکنون به سطحی از توانمندی دست یافتهاند که میتوانند تهدیدات را پیش از شکلگیری از بین ببرند. رونمایی از موشکهای جدید «برکان 3» شاید سعودیها را ناچار کند تماسهایی با پیامهای معقولانهتر و به اندازه توانشان در میدان نبرد برای تهران ارسال کنند. تنها در آن صورت است که تهران برای پایان دادن به یک جنگ بیپایان، میتواند به داد سعودیها برسد.