روزنامه آفتاب یزد
1398/07/07
امکان تغییر مکان سازمان ملل وجود دارد؟
روسیه شهر سوچی را پیشنهاد داده است اما کارشناسان از مسیر دشوار و تقریبا نشدنی این ایده سخن میگویندآفتاب یزد- گروه سیاسی: مقامات آمریکایی به محمدجواد ظریف اجازه دیدار با مجید تخت روانچی نماینده دائم ایران در سازمان ملل - که در بیمارستان بستری است - را ندادند. یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز با اشاره به ممنوعیت ظریف برای دیدار تخت روانچی مدعی شد که اگر ایران یکی از زندانیان آمریکایی را آزاد کند، به ظریف اجازه دیدار با تخت روانچی داده خواهد شد. درهمین رابطه سیدعباس عراقچی در مطلبی در صفحه اینستاگرام خود، با اشاره به بیماری مجید تخت روانچی - نماینده ایران در سازمان ملل متحد - و بستری شدن او در بیمارستانی در نیویورک نوشت: «انشاءالله مجید بهزودی حالش خوب میشه و برمیگرده سر مسئولیتش، ولی روسیاهی برای دولتی که مسائل انسانی را گروگان اهداف سیاسی قرار میده خواهد موند. قلب و روح و فکر ما پیش مجیده و دعای خیر همه ما همراهش. انشاءالله بهزودی از بیمارستان میاد بیرون، همونطور پرانرژی و همونطور متعهد و پرانگیزه و همونطور دوستداشتنی.»
محدودیت ظریف در رفت وآمد در نیویورک حتی برای عیادت تخت روانچی درحالی صورت میگیرد که کاخ سفید سه روز پیش اعلام کرده بود، ورود مقامات ارشد دولت ایران و خویشاوندان درجه یک آنان به خاک آمریکا ممنوع است.
کاخ سفید در بیانیهای که متعاقب امضای این فرمان اجرایی خصمانه توسط «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا صادر کرد، مدعی شد: «رژیم ایران به بحرانهای بشردوستانه دامن میزند، همسایگان خود را تهدید، دریانوردی بینالمللی را تهدید و حملات سایبری ویرانگری را رهبری و اجرا میکند!»البته پیشتر نیز مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا اعلام داشته بود وقتی دیپلماتهای آمریکایی اجازه ندارند به تهران بروند، بنابراین دلیلی ندارد دیپلماتهای ایرانی در نیویورک «چرخ» بزنند.
اخیرا هم وزارت خارجه آمریکا با نگارش نامهای و ارسال آن به نمایندگی ایران در سازمان ملل گفته است که دیپلماتها و خانوادههای آنها تنها باید در مسیر سازمان ملل، دفتر نمایندگی، اقامتگاه سفیر ایران و فرودگاه جان اف. کندی تردد کنند.محدودیتهای مذکور دقیقا همان محدودیتهایی است که در سفر ظریف به آمریکا بر او اعمال شده بود. این در حالی است که اعلام شده است 13 دیپلمات ایرانی در سازمان ملل حضور دارند. اعمال محدودیتها علیه مقامات ایران در حالی است که حتی صدور ویزابرای حسن روحانی و محمد جواد ظریف برای حضور در مجمع عمومی سازمان ملل نیز با تاخیر صادر شد. همه اینها را در کنار این بگذارید که ظریف تحت تحریمهای دولت آمریکا نیز قرار گرفته است.
اما این تنها کشورما نیست که در ماجرای سازمان ملل و رفتاری که آمریکا در باره صدور روادید یا رفت و آمدهای مقامات داشتند لطمه دیده است، بلکه در اتفاقی نادر، این محدودیتها گریبان مقامات روسی را هم گرفت. برخی مقامات روسیه که تصمیم به حضور در آمریکا داشتند، با عدم صدور ویزا توسط آمریکا برای آنان، نتوانستند به نیویورک سفر کنند. این اشخاص قرار بود در قالب هیئت روسیه، سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه را در سفر به نیویورک برای شرکت در هفتاد و چهارمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل همراهی کنند. رئیس کمیسیون امور بینالملل شورای فدراسیون (مجلس سنای روسیه) به همراه تعدادی دیگر از چهرههای روس از جمله این افراد بودند. اقدامی که با خشم روسیه مواجه و اعلام شد که پاسخی سخت در انتظار آمریکا به واسطه این اقدام است.
تا اینکه لاوروف وزیر خارجه روسیه در گفتوگویی ممانعت آمریکا از ورود تعدادی از دیپلماتهای روس به خاک این کشور برای حضور در نشستهای مجمع عمومی سازمان ملل را "رفتاری بیادبانه" که قابل کنار آمدن نیست، دانست.
لاوروف تصریح کرد: مسکو در چنین حالتی به کمیته روابط با کشور میزبان وابسته به سازمان ملل پیشنهادی رسمی برای امتناع از برگزاری دوره کمیته در خاک آمریکا ارائه کرد زیرا که تضمین کننده حقوق تمام کشورها در تشکیل و اعزام هیئتهایشان به این نشستها نیست تا به دفاع از مواضع و منافع خود بپردازند. از این رو ما اکنون ناگزیر هستیم مساله مقر سازمان ملل را به طور عمومی به بحث بگذاریم.
وزیر خارجه روسیه یادآور شد، جوزف استالین رهبر شوروی سابق در جریان رایزنیها برای تشکیل سازمان ملل پیشنهاد کرده بود مقر سازمان ملل در شهر سوچی روسیه دایر شود.
وی افزود: این طرح در آن زمان درست و آیندهنگرانه بوده است.
لاوروف ابراز اطمینان کرد که سوچی میتواند بدون هیچ عواقبی در این باره ایفای نقش کند.
لاروف به صراحت بیان داشته که او خواستار تغییر مقر سازمان ملل است.
>احمدی نژاد هم گفته بود
اما این نخستین باری نیست که سخن از تغییر مقر سازمان ملل میشود. این پیشنهاد را پیشتر نه یک مقام روسی بلکه یک مقام ایرانی نیز داده بود و آن کسی نبود جز محمود احمدی نژاد رئیس جمهوری وقت ایران که با نامناسب خواندن محل استقرار سازمان ملل در نیویورک، گفت که ایران حاضر است مکان مناسبی برای این سازمان تامین کند. آن اظهارنظر اما از سوی چهرههای داخلی و خارجی مورد انتقاد و بعضا سخره قرار گرفت و کسی این اظهارنظر را نه تنها جدی نگرفت. حال آنکه سالها بعد از آن پیشنهاد، لاوروف از تغییر مقر سازمان ملل میگوید و حتی شهر سوچی را نیز به یاد پیشنهاد استالین به عنوان شهر جایگزین پیشنهاد میدهد.
این یک حقیقت است که آمریکا بدش نمیآید تا از موضوع سازمان ملل به عنوان ابزاری برای فشار به کشورهای رقیب خود یعنی روسیه و ایران استفاده کند.
اما آیا چاره کار تغییر مقر سازمان ملل است و اگر چاره همین است چنین چیزی امکان دارد؟ یاباید پیشنهاد لاوروف را هم یک طنز برشمرد؟
>راه حل حقوقی
علی بیگدلی کارشناس مسائل بینالملل با بیان اینکه کنفرانسهای مختلفی مانند کنفرانس واشنگتن باعث شد تا روزولت و چرچیل به این نتیجه برسند که مرکز سازمان ملل در نیویورک باشد، به آفتاب یزد میگوید: اولا تغییر مقر سازمان ملل باید از طریق رای مجمع عمومی سازمان ملل صورت بگیرد، به این معنا که کشورهایی در مجمع پیشنهاد کنند که ما خواستار تغییر محل سازمان ملل هستیم، سپس این موضوع در کمیسیونهای مختلف مجمع رفته تا درنهایت مجمع آن را تایید کند. اگر مجمع چنین موضوعی را بپذیرد آن موقع شورای امنیت سازمان ملل نقش کلیدی دراین زمینه نخواهد داشت. ولی لازمه این موضوع این است که بیش از 50 درصد مجمع با تغییر محل سازمان ملل موافقت کنند که کار بسیار سختی است.
وی ادامه داد: مشکل دوم موضوع تغییر مقر سازمان ملل، از زمانی شروع میشود که باید کشور جایگزین آمریکا هم معرفی و آن کشورهم مورد تایید مجمع قرار گیرد. اینکه جای کوچکی به نام سوچی از طرف وزیرخارجه روسیه اعلام شود به معنای انتخاب شهر جایگزین نیست.
بیگدلی با بیان اینکه در رابطه با تغییر محل سازمان ملل دیگر موضوع حق وتو کارایی ندارد، میگوید: درباره مقر سازمان ملل همه چیز به مجمع وابسته است و به شورا ارتباط چندانی ندارد. به این کارشناس میگوییم که موضوع تغییر مقر سازمان ملل در زمان احمدی نژاد نیز از سوی او مطرح شده بود که آن موقع چنین پیشنهادی را بسیاری به سخره گرفتند اما اکنون این موضوع را از زبان روسها میشنویم. او گفت: این موضوع نه فقط مربوط به امروز یا دوره احمدی نژاد، بلکه به سالهای قبل تر از آن نیز برمی گردد، هر از گاهی با توجه به شرایطی که پیش میآید موضوع تغییر محل سازمان ملل مطرح میشود. اما با توجه به اینکه بیشترین سهم هزینههای نگهداری سازمان ملل را آمریکاییها پرداخت میکنند، آمریکا در صورت مطرح شدن تغییر مقر سازمان ملل میتواند به نشانه دهن کجی به این تصمیم به کلی از سازمان ملل خارج شود. برای همین تغییر مقر سازمان ملل به این سادگیها نیست.
این کارشناس اضافه میکند: اساسا این نقل و انتقال در مجمع سازمان ملل رای نمیآورد، از جهتی پیدا کردن ساختمانی در شکل و شمایل آنچه در نیویورک است و با آن ویژگیهای روابط و رفت و آمد دیپلماتیک، کار بسیار سختی است. اینکه این ساختمان و این مقر در کدام کشور ساخته شود، چه کشورهایی در ساخت آن مشارکت داشته باشند و چگونه همان روابط دیپلماتیک و امنیت در آن شهر حاکم شود، همگی چالشهای پرهزینهای به شمار میآید.
بیگدلی میگوید: مقر سازمان ملل یک ملک شخصی واگذاری شده و متعلق به آمریکاییهاست.
وی اضافه میکند: معتقدم پیشنهاد لاوروف به جایی نخواهد رسید و با توجه به شرایطی که در حال حاضر وجود دارد،می توان اظهار نظر لاوروف را صرفا سیاسی دانست. آنچه امروز او به عنوان تلاش برای تغییر مقر سازمان ملل مطرح میکند، صرفا یک نوع سیاست آزاررسانی نسبت به آمریکا به ویژه بعد از عدم صدورویزا برای برخی از مسئولین روسی است. از سویی چون در حال حاضر اختلافاتی میان روسیه و آمریکا برسر موشکهای میان برد بهوجود آورده است چنین جنگهای روانی طبیعی است.
بیگدلی میافزاید: سهم بالاتر و پرداخت هزینههایی که در باره سازمان ملل بردوش آمریکا است و این که این کشور صاحب ساختمان این مقر نیز به شمار میآید، احتمال رای آوری پایین موضوع تغییر مقر سازمان ملل در مجمع، چالش انتخاب کشور جایگزین برای استقرار مقر سازمان ملل درآن، همگی از دلایلی است که موضوع خروج سازمان ملل از آمریکا را منتفی میکند.
>آمریکا میتواند از سازمان ملل خارج شود
این کارشناس مسائل بینالملل در پاسخ به این سوال که آمریکا در صورت تصویب تغییر مقر سازمان ملل در مجمع آیا میتواند اعلام کند که از سازمان ملل خارج خواهد شد؟ میگوید: بله. همین الان نیز در مجمع اخیر 40 کشور شرکت نداشتند. آمریکا میتواند از سازمان ملل بیرون رود. البته چنین موضوعی برای باقی کشورها سخت است، چرا که آنها الگوهای حقوق بینالملل را از دست میدهند، اما آمریکا میتواند به عنوان یک لجبازی هم که شده چنین کاری را انجام دهد و مشکلی هم برایش پیش نمیآید.
بیگدلی اضافه میکند: البته قاعدتا اگر آمریکا از سازمان ملل بیرون برود میتواند دیگر به کسی اجازه ندهد تا در ساختمان سازمان ملل در نیویورک حضور یابد، چون این ساختمان برای آمریکاست. اینکه رئیس جمهور آمریکا نخستین سخنران سازمان ملل است به دلیل همین موضوع است که در واقع صاحب ساختمان سازمان ملل آمریکاست و این کشور میزبان است. همان طور که کشور میزبان المپیک بدون بازی مقدماتی میتواند در المپیک باشد.
وی ادامه میدهد: البته به جز آقای ترامپ که خیلی به جهانی شدن اعتقادی ندارد، یکی از دلایل تشکیل سازمان ملل تفکر جهانی شدن آن است. به صورت کلی نه آمریکا قصد خروج از سازمان ملل را دارد و نه روسیه میتواند این کار را بکند. در حال حاضر روسیه چون صرفا با آمریکا اختلاف دارد چنین اظهاراتی را از لاوروف شاهد هستیم.
>انحلال کل سازمان هم امکان پذیر است اما...
فریدون مجلسی دیپلمات سابق هم با بیان اینکه هیچ جایی از دنیا به اندازه نیویورک امکانات دست یابی این همه دیپلمات و ارتباطات را ندارد، به آفتاب یزد میگوید: اشکالاتی مانند آنچه برای محدودیت دیپلماتهای ایرانی و روسی و یا عدمصدورویزا برای آنها رخ داده در دوره ترامپ اتفاق افتاده است و طبیعتا چاره آن تغییر مکان سازمان ملل نیست.
وی درباره اینکه آیا انتقال مقر سازمان ملل از نیویورک به جای دیگر امکانپذیر است، میگوید: اقتصاد آمریکا آنقدر عظیم است که وجود مقر سازمان ملل در آنجا و حقوقهایی که پرداخت میشود و رفت و آمدهایی که صورت میگیرد، تاثیر چندانی در آن ندارد. اما فراموش نکنیم که آمریکا بیست و پنج درصد هزینههای سازمانملل را پرداخت میکند. از سویی مقر سازمان ملل که امروز ارزشش به میلیاردها دلار رسیده است متعلق به سازمان ملل نیست بلکه شبیه به حالت وقف از طریق خاندان راکفلر در اختیار سازمان ملل قرار گرفته است. تا زمانیکه آمریکا مرکز سازمان ملل باشد این روال ادامه دارد وگرنه این مال به اموال خانواده راکفلر برمی گرد. اما این میلیاردها دلار را در کجای دیگر میخواهید از نو هزینه کنید؟ اکنون آقای لاوروف از شهر سوچی به عنوان جایگزین میگوید اما آیا روسیه حاضر است چنین هزینهای را بپذیرد؟ اگر بپذیرد آنگاه سایر کشورها حاضرند به یک کشور با یک حکومت درجه 2 بیایند؟ آیا آن موقع نمایندگان کشورها تضمین بیشتری نسبت به نیویورک در مورد خودشان احساس میکنند؟ و آیا در شرایط دیگری قرار نخواهند گرفت؟
این دیپلمات سابق ضمن تایید اینکه از لحاظ حقوقی تغییر مقر سازمان ملل شدنی است، میگوید: از جهت حقوقی تغییر مقر امکانپذیر است. کافی است این موضوع به تصویب مجمع عمومی وشورای امنیت برسد، حتی انحلال کل سازمان ملل هم امکانپذیر است. اما اینکه به دلیل کج رفتاری و سوءمدیریت یک فرد به نام ترامپ بخواهیم ساختمان سازمان ملل را جابهجا کنیم و تمام ریشهها و امکاناتی که این مقر در نیویورک دارد را نابود کنیم، عملا عقلانی و امکانپذیر نیست.
مجلسی درباره اینکه پس چرا لاوروف موضوع تغییر مقر سازمان ملل را مطرح کرده است؟ اظهار میکند: این موضوعات صرفا در چارچوب همان رقابتهای به جامانده از زمان شوروی با آمریکا است. در شرایطی که جو علیه ترامپ است، روسیه سعی میکند با عنوان چنین مسئلهای شرایط را بیش از گذشته علیه ترامپ و آمریکا کند. این اظهارات جنبه تبلیغاتی دارد. واقعا کشور جایگزین مقر، قرار است کجا باشد؟ آیا مثلا در محل اروپایی سازمان ملل که ژنو است، چنین چیزی امکان دارد؟ هرچند سوییس چون یک کشور بیطرف است و از این اقداماتی که ترامپ میکند را انجام نمیدهد اما آیا شهر کوچک ژنو امکان سرازیرشدن چند هزار دیپلمات در یک زمان خاص را خواهد داشت؟ یا خود روسیه که قصد میزبانی سازمان ملل را دارد در کجا میخواهد این سازمان را بسازد؟ آیا میخواهد آن را به زمستان مسکو ببرد یا آن طور که لاوروف گفت به شهر تفریحی سوچی کنار دریای سیاه که از ژنو هم کوچکتر است؟
>چاره کار چیست؟
از این دیپلمات سابق درباره اینکه خود ترامپ همیشه درباره هزینههای سازمان ملل که بردوش آمریکاست شکایت میکند و خواهان تغییر این شرایط است، میپرسیم. اینکه چنین موضوعی نمیتواند راه تغییر مقر سازمان ملل را تسهیل کند؟ او میگوید: قاعدتا این اظهارنظر وی به معنای تغییر مکان سازمان ملل از نیویورک به جای دیگر نیست. اما در مورد هزینههای سازمان ملل نه تنها ترامپ بلکه هرکس دیگری که بر سر کار بیاید، هم نظر او خواهد بود. آمریکا در زمانی که 25 درصد هزینههای سازمان ملل را برعهده گرفت، هنوز غول اقتصادی به نام چین وجود نداشت که فقط نقدینگیها و مطالبات دلاریاش سه تریلیون دلار است. این درست که چین اکنون نسبت به ایران سهم بیشتری از هزینههای سازمان ملل را میپردازد، اما آیا این مبلغ متناسب با مبلغ بالای اقتصادی است که به دست میآورد؟ آیا ژاپن متناسب با اقتصاد عظیم خودش سهم هزینههای سازمان ملل را میپذیرد؟ فرانسه و آلمان هم همین طور. مگر اقتصادآمریکا 25درصد اقتصاد کل دنیاست که 25 درصد هزینه سازمان ملل را بپذیرد؟ طبیعتا دولتهای بعدی آمریکا که روزبه روز با اقتصادات بزرگتری روبهرو میشوند حتی توقع دارند، هند، مالزی و... که سهم بزرگی از اقتصاد را از آن خود میکنند سهم بیشتری هم در هزینههای سازمان ملل پرداخت کنند. اما این موضوع ارتباطی با تغییر مقر سازمان ملل از نیویورک ندارد.
با این اوصاف و باتوجه به سوء استفاده آمریکا از وجود سازمان ملل در نیویورک و اعمال فشار علیه دیپلماتهای ایرانی یا روسها چاره کار در چیست؟ مجلسی دراینباره پاسخ میدهد: باید در این مورد به آمریکا فشار آورد تا منطقه نیویورک را از لحاظ سیاسی، منطقهای آزاد اعلام کنند که صدور روادید و ورود به آنجا برای سازمان ملل آزاد باشد و روادیدها را خود سازمان ملل صادر کند یا یک کمیتهای برای این کار به جزیره منهتن و شهر نیویورک بفرستند. این درست که آمریکا نمیتواند سازمان ملل را به عنوان ابزاری برای فشار به کشورهای دیگر قرار دهد، اما باید به فکر یک راه حل عملیاتی دراین زمینه بود نه تغییر مکان و انتقال دادن سازمان ملل، بدون اینکه به فکر هزینههایی که این کار دارد باشیم.
سایر اخبار این روزنامه
متهم: نعمتزاده میگفت داروخانهها مانند کیف پول هستند!
باهنر: اگر با پناهیان مناظره کنم حرفهای زیادی برای گفتن دارم
سه قوه موظفند اقداماترا زمانبندی و پیشرفتها را گزارش نمایند
طلسم آزاد راه تهران شمال کی شکسته میشود؟
روزهای رویایی بورس
پاییز گرم!
لایحه نهایی تامین امنیت زنان چه میگوید؟
مجاز نیستیم با نام شهدا بازی کنیم
امکان تغییر مکان سازمان ملل وجود دارد؟
تغییر مکان سازمان ملل عملیاتی است؟
چرا تتلو غافلگیرمان کرد؟
برای سالمندان چه کردید؟
فرق ما با اونا چیه؟
چرا تتلو غافلگیرمان کرد؟
برای سالمندان چه کردید؟
پنج نکته درباره ایران پلاست
اقبال تاریخی بورس