روزنامه ابتکار
1398/07/29
«ابتکار» اهداف آمریکا مبنی بر ابراز نگرانی از لغو تحریمهای تسلیحاتی ایران را بررسی میکند
مانع تراشی جدید در مسیر برجاممحمدرضا ستاری
در حالی که یک سال دیگر طبق توافق هستهای میان ایران و گروه 1+5، تحریمهای تسلیحاتی ایران پایان یافته و از آن پس ایران قادر به خرید و فروش تسلیحات نظامی پیشرفته خواهد بود، مقامات ایالات متحده آمریکا با برجسته کردن این موضوع خواستار تجدید نظر درمورد پایان یافتن تحریمهای تسلیحاتی ایران شدند.
با شکست مذاکرات سعدآباد و از سرگیری فعالیتهای هستهای ایران در زمان دولت نهم و دهم، شورای امنیت سازمان ملل در تاریخ 6 فرودین 1386 با تصویب قطعنامه 1747 صادرات و واردات سلاحهای سنگین به ایران را ممنوع اعلام کرد. پس از این ماجرا و با تصویب قطعنامههای 1803 و 1835، سرانجام قطعنامه 1929 علیه ایران وضع شد که به گفته بسیاری از کارشناسان یکی از پیچیدهترین و در عین حال بیسابقهترین رژیمهای تحریمی علیه یک کشور بود. در بخشی از این قطعنامه علاوه بر اعمال تحریمهای شدید اقتصادی، انتقال هرگونه تانک، خودروهای زرهی، هواپیماهای جنگی، هلیکوپترهای تهاجمی، توپخانه کالیبر بالا، کشتیهای نظامی، موشک، سیستمها و قطعات مرتبط با آنها به ایران ممنوع شد.
در این میان با به نتیجه رسیدن توافق هستهای در سال 2015 (تیرماه 1394)، تمامی شش قطعنامه تحریمی لازمالاجرای شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران با صدور قطعنامه 2231 ملغی شد. در همین راستا در بند 5 و ضمیمه B این قطعنامه درخصوص خرید و فروش تسلیحات نظامی از سوی ایران آمده است که کلیه دولتها قادر خواهند بود در زمینه عرضه، فروش و یا انتقال مستقیم و غیرمستقیم تانک جنگی، خودروهای رزمی زرهی، سامانههای توپخانهای سنگین، هواپیماهای رزمی، هلیکوپترهای تهاجمی، ناوهای جنگی، موشکها و یا سامانههای موشکی آنگونه که در نظام ثبت سلاحهای متعارف ملل متحد تعریف شده است، مشارکت داشته باشند. در ادامه آمده است این بند تا تاریخ 5 سال پس از توافق هستهای یعنی اکتبر 2020 (مهر ماه 1399) و یا گزارش تائیدی آژانس قابل اجرا خواهد بود.
مانور جدید پمپئو و بریان هوک
در همین رابطه طی روزهای اخیر مقامات آمریکایی با انگشت نهادن روی این موضوع، آن را به عنوان دستاویزی در جهت مانورهای سیاسی و رسانهای علیه ایران قرار دادهاند؛ به طوری که مایک پمپئو وزیر خارجه ایالات متحده که روز جمعه به اسرائیل سفر کرده بود طی پیامی توئیتری اعلام کرد: به دلیل توافق هستهای ناقص ایران، تحریم تسلیحاتی سازمان ملل درمورد این کشور سال آینده به پایان میرسد. کشورهایی مانند روسیه و چین میتوانند به ایران تسلیحات پیچیده بفروشند و ایران نیز آزاد خواهد بود تا سلاحهای پیچیده به هرکسی بفروشد. این مسئله رقابت تسلیحاتی جدیدی را در خاورمیانه آغاز میکند.
از سوی دیگر بریان هوک نماینده ویژه ایران در وزارت خارجه آمریکا نیز در پیامی ویدئویی ضمن هشدار به سازمان ملل مدعی شد که یک سال دیگر در چنین روزی تحریمهای تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران پایان مییابد. بنابراین بزرگترین دولت حامی تروریسم قادر خواهد بود تسلیحات پیشرفته را وارد و صادر کرده که این امر به مسابقه تسلیحاتی جدید در خاورمیانه منجر خواهد شد.
آمریکا به دنبال چیست؟
درمورد این مانور جدید آمریکاییها علیه مفاد برجام تحلیلگران چند زاویه را مورد بررسی قرار میدهند. نخست اینکه با توجه به خروج یکجانبه ایالات متحده از توافق هستهای و بازگشت تحریمهای ثانویه علیه ایران، چگونه آمریکا قادر است با استناد به توافقی که رئیسجمهوری این کشور آن را بدترین توافق تاریخ نامیده و از آن خارج شده به سازمان ملل متحد و شورای امنیت هشدار داده و آن را زمینهای جهت افزایش فشارهای بینالمللی علیه ایران قرار دهند؟
دوم اینکه بند 5 ضمیمه B برجام لغو تحریمهای تسلیحاتی ایران را مشروط به این موضوع کرده که شورای امنیت از قبل به صورت مورد به مورد تصمیم به تایید آنها گرفته باشد. یعنی تمامی 15 عضو شورای امنیت سازمان ملل مسئله واردات یا صادرات تسلیحات نظامی ایران را تایید کنند. این امر با توجه به حق وتوی آمریکا عملاً با مانع تراشی گسترده روبهرو خواهد شد.
سومین موضوع که از سوی تحلیلگران مورد تاکید قرار گرفته این است که ایالات متحده مدعی است لغو تحریمهای ایران به مسابقه جدید تسلیحاتی در منطقه منجر خواهد شد. با نگاهی به آمار و ارقام صادرات سلاح به کشورهای خاورمیانه از سوی آمریکا و اروپا مشخص میشود که با توجه به شرایط بحرانی منطقه، فروش این میزان سلاح به کشورهایی نظیر عربستان و امارات، عملاً خاورمیانه را تبدیل به انبار باروت کرده و از همه مهمتر موازنه قوا را نیز دستخوش تغییر ساخته است. زمانی که در تابستان امسال محمدجواد ظریف در سفر خود به نیویورک مذاکره درخصوص برنامه موشکی ایران را منوط به توقف فروش حجم زیادی سلاح به کشورهای منطقه کرد، در واقع اشارهای به مسئله عدم تعادل در موازنه قوا در منطقه داشت.
در همین راستا شاهد بودیم که چند ماه قبل کنگره آمریکا راساً به موضوع صادرات سلاح به عربستان ورود کرده و خواستار توقف فروش آن به مبلغ بیش از 8 میلیارد دلار به سعودیها شد؛ امری که دونالد ترامپ رسماً به این قضیه ورود و آن را وتو کرد. ترامپ در توجیه این اقدام تصریح کرده بود که حاضر نیست با تحریم عربستان، این کشور را برای خرید سلاح به سوی روسیه و چین سوق دهد. همچنین آمار صادرات کشورهای اروپایی به عربستان و امارات نشان میدهد علیرغم فشارهای وارد شده به این کشورها درخصوص صادرات سلاح به عربستان و امارات و پیامدهای آن در جنگ یمن، همچنان شاخص فروش تسلیحات نظامی اروپاییها به ریاض و ابوظبی در سال 2018 و 2019 روندی صعودی داشته است.
در این زمینه آمریکا درمورد بند غروب برجام که در سال 2023 یعنی هشت سال پس از برجام، تحریمهای مربوط به برنامه هستهای و موشکی ایران را لغو میکند نیز انتقادات زیادی را مطرح کرده است. این در حالی است که به گفته ناظران پس از خروج آمریکا از برجام و عدم توانایی سایر شرکای این توافق بینالمللی در انجام تعهداتشان، برجام روی کاغذ وجود داشته و هر لحظه ممکن است به پایان راه خود نزدیک شود. به همین دلیل است که ایالات متحده قصد دارد هزینههای شکست این توافق را بر عهده ایران واگذاشته و حتیالامکان به غیر از مواردی نظیر مسائل پولی و بانکی، ایران را از سایر دستاوردهای این توافق، نظیر خروج از فصل هفتم، بسته شدن پرونده PMD و نیز لغو محدودیتهایی نظیر خرید و فروش تسلیحات نظامی و برنامه هستهای محروم سازد. به گفته کارشناسان این در راستای فشار حداکثری و توامان کردن آن با اجماع جهانی علیه ایران است تا بار دیگر پرونده ایران با ارجاع به شورای امنیت سازمان ملل در اختیار آمریکا به عنوان بازیگر مسلط این شورا قرار بگیرد.
پربازدیدترینهای روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
«ابتکار» از واکنشهای صداوسیما به کنسرت محمدرضا گلزار گزارش میدهد
دوست دیروز، دشمن امروز
ژوبین صفاری
جراحی از سر اجبار
«ابتکار» از واکنشها درباره حدود و اختیارات شورای نگهبان گزارش میدهد
مناقشه بر سر یک نهاد نظارتی
برخی رسانههای خارجی مدعی شدند
هزینه بالای خدمات مشاوره و روانشناسی چه اثری بر جامعه خواهد داشت؟
بیمه روان، بیمه جامعه!
«ابتکار» از گرههای تاریخی صنعت خودروسازی ایران گزارش میدهد
خودروسازهای گروگانگیر
«ابتکار» اهداف آمریکا مبنی بر ابراز نگرانی از لغو تحریمهای تسلیحاتی ایران را بررسی میکند
در پیام قدردانی رئیسجمهور مطرح شد
حماسه بینظیر زائران اربعین حسینی موجب یاس دشمنان شد
سرلشکر پاسدار سلامی:
دستگیری سرشبکه «آمدنیوز» موجب غافلگیری سرویسهای اطلاعاتی استکباری شد
نشنال اینترست:
طرح ایران برای شکست دادن ترامپ؛ ورود به منطقه خاکستری
یک نماینده مجلس مدعی شد
امارات ۷۰۰ میلیون دلار پولهای بلوکه شده ایران را آزاد کرد