روزنامه شهروند
1398/08/12
بخشش سرخ
عطیه کریمی| انسانهای خیّر و نیکوکار که همواره دغدغه کمک به همنوعان خود را دارند، هیچ فرصتی را برای یاریرساندن به نیازمندان از دست نمیدهند و در هر شرایطی، از تمام توان خود برای انجام کارهای انساندوستانه بهره میگیرند. این حس نوعدوستی در موقعیتهای متنوع، از حوادث طبیعی و انسانی گرفته تا شرایط آرامتر، متبلور میشود و انسانهای بسیاری را متاثر میکند. در این میان، اهدای خون یکی از شاخصههای مهم پیوند با همنوعان، احساس مسئولیت اجتماعی و نجات زندگی انسانها به شمار میرود. با اهدای خون سالم میتوان جان انسانهای بسیاری را نجات داد و امکان حیات طولانیتری را برای بیماران نیازمند فراهم کرد. بیمارانی که برای هر لحظه نفس کشیدن نیازمند این مایه حیات سرخرنگ هستند تا جانی دوباره به آنها ببخشد. این امر تنها با مشارکت انسانهای نیکوکار و اهدای داوطلبانه خون محقق میشود؛ انسانهایی با روح بزرگ که دریافتهاند اهدای خون سالم از باارزشترین انواع انفاق است. تاکنون هیچ جایگزین مناسبی برای این ماده حیاتی یافت نشده است و هر روز افراد نیازمند به آن، از مبتلایان به بیماریهای خونی گرفته تا آسیبدیدگان سوانح و بلایا، در حال افزایش است. تأمین خون سالم از چالشهای مهم جوامع پزشکی است. اهداکنندگان خون انسانهای ایثارگری هستند که با اهدای بخشی از وجودشان به انسانهای نیازمند، امید به ادامه حیات را در آنها زنده میکنند. مهمتر آنکه همبستگی گروههای خونی فراتر از تفاوتهای فرهنگی، قومی و نژادی باعث پیوند بشریت میشود و دو همخون با نژادهای متفاوت میتوانند زندگی دوباره به یکدیگر اهدا کنند.مهمترین نکته در امر اهدای خون، داوطلبانه بودن آن است که مناسبترین روش تأمین خون سالم است. اهداکنندگان داوطلب افرادی هستند که بیچشمداشت و کاملا داوطلبانه اقدام به اهدای خون میکنند. در ایران نیز مانند برخی کشورهای پیشرفته و صنعتی جهان این امر بهصورت داوطلبانه و بیچشمداشت مادی انجام میشود و سازمانها و نهادهای مردمی همچون انتقال خون و جمعیت هلالاحمر وظیفه اصلی را در ترویج و گسترش فرهنگ داوطلبانه اهدای خون دارند و زمینههای آن را در جامعه فراهم میکنند. جمعیت هلالاحمر براساس وظیفه ذاتی خود و سابقه دیرینه در ارایه خدمات بشردوستانه و نیکوکارانه، همکاری مشترکی با سازمان انتقال خون دارد و مانند همیشه در تلاش است تا از هر طریقی به افرادی که دچار مشکل میشوند، خدمترسانی کند. در حقیقت ترویج فرهنگ صلح و دوستی و کمک به سلامت انسانها که از اهداف اصلی جمعیت هلالاحمر است، نهتنها در زمان حوادث بلکه در مواقع غیر بحران نیز دنبال میشود و نقش اول را در شکلگیری فرهنگ داوطلبانه دارد.
اهدای خون، داوطلبانهترین کار دنیا
از آنجا که هلالاحمر بهعنوان نهادی بشردوستانه، اتکا بر خدمات داوطلبانه را از اصول اساسی و هفتگانه خود به شمار میآورد و اهدای خون نیز کاری صددرصد داوطلبانه است، دکتر علیاصغر پیوندی، رئیس جمعیت هلالاحمر در مردادماه امسال همزمان با روز جهانی اهدای خون، از افزایش مشارکت داوطلبان این جمعیت در حمایت از برنامههای ملی اهدای خون برای حصول اطمینان از ارایه خون سالم به بیماران نیازمند و مصدومان حوادث خبر داد. بر همین اساس، نهم مرداد نخستین مرکز خدمات دریافت و اهدای خون داوطلبانه با کمک خیرین و کانون اهداکنندگان و سازمان انتقال خون بهصورت آزمایشی کار خود را با اتکا به داوطلبان هلالاحمر آغاز کرد. جمعیت هلالاحمر ایران در راستای اهداف والای فدراسیون بینالمللی صلیبسرخ و هلالاحمر توجه ویژهای به اهدای خون داوطلبانه دارد و در این راه فعالیتهای گستردهای برای یاریرساندن به بیماران نیازمند به خون انجام میدهد. محمد نصیری، رئیس سازمان داوطلبان جمعیت هلالاحمر در اینباره به «شهروند» میگوید: «اهدای خون یکی از داوطلبانهترین کارها در دنیاست که فدراسیون بینالمللی صلیبسرخ و هلالاحمر هرساله آن را به صورت جدی پیگیری میکنند. تبلیغ برای دریافت خون سالم و ترویج فرهنگ اهدای داوطلبانه از موضوعهای مورد تأکید فدراسیون بینالمللی است و هرساله از جمعیتهای ملی هر کشور گزارش سالیانه دریافت میکند. گرچه داوطلبان ایرانی در زمینه اهدای خون سهم قابلتوجهی دارند اما نگاه ما این است که در سالهای پیش رو، رتبه نخست را در دنیا کسب کنیم.»
ایران در زمینه اهدای خون پیشرو است
بحث اهدای خون از برنامههای مهم جمعیت هلالاحمر است و در مراکز و خانههای هلال با همکاری سازمان انتقال خون انجام میشود. از آنجا که داوطلبان جمعیت هلالاحمر علاوه بر شرایط بحران، در شرایط عادی نیز به اجرای برنامههای مختلف عامالمنفعه میپردازند و اهدای خون نیز مصداقی از کارهای انساندوستانه است، به همین دلیل هلالاحمر در این امر نیز ورود کرده است.» نصیری معتقد است: «کشور ما در زمینه اهدای خون نسبت به دیگر کشورها پیشرو است. زمانی ما صرفا اهداکننده خون داشتیم، اما امروزه با همکاری سازمان انتقال خون مدیریت تأمین پرسنل مراکز اهدای خون را نیز برعهده گرفتهایم.» نکته حایز اهمیت آن است که در سالهای اخیر و در شهرهای بزرگ اهداکنندگان ثابت و داوطلب وجود دارند و هر زمان که فراخوانی داده میشود در طرح اهدای خون مشارکت میکنند. صرف نظر از آمار اهداکنندگان، گاهی اوقات در شرایط خاص و اضطراری به دلیل شمار زیاد اهداکنندگان، مسئولان با کمبود نیروی انسانی در پایگاههای انتقال خون مواجه هستند. به همین دلیل جمعیت هلالاحمر در پی امضای تفاهمنامه همکاری با سازمان انتقال خون، نیروهای داوطلب خود را برای اداره مراکز انتقال خون به کار گرفته است. «طبق اعلام این سازمان، پایگاههای انتقال خون و اهداکنندگان با کمبود پرسنل مواجه هستند، از طرف دیگر نیز هلالاحمر داوطلبانی دارد که مشتاق هستند در این زمینه کار کنند. پایگاه انتقال خون صدر را به صورت کامل براساس ظرفیت داوطلبانه راهاندازی کردیم و درصدد هستیم در تمام استانها چنین مرکزی را احداث کنیم. مهمترین شعار ما این است به جایی برسیم که 10درصد اهدای خون سالیانه توسط داوطلبان هلالاحمر انجام شود.»
به گفته رئیس سازمان داوطلبان هلالاحمر، فرآیندهای خدمات داوطلبانه به صورت جریانی مشترک میان سازمان داوطلبان و سازمان جوانان انجام میشود و تفکیکی میان فعالیتهای آنها وجود ندارد.
راهاندازی مرکزی با ظرفیت کار داوطلبانه
مرکز جامع انتقال خون صدر در راستای عملکردن به شعارهای سازمان بهداشت جهانی و سیاستهای طرح تحول سلامت در کشور و براساس تفاهمنامه جمعیت هلالاحمر و سازمان انتقال خون در تابستان امسال راهاندازی شد. یکی از اهداف این تفاهمنامه تبدیل داوطلبان و جوانان هلالاحمر از اهداکنندگان معمولی به اهداکنندگان مستمر است. همچنین براساس این تفاهمنامه داوطلبان هلالاحمر دورههای آموزشی خونگیری، مراقبت و سلامت خون را زیر نظر سازمان انتقال خون گذرانده و در این مرکز مشغول به فعالیت شدند. مرکز جامع اهدا نخستین مرکزی است که اغلب کارکنان آن را داوطلبان هلالاحمر تشکیل میدهند. زهرا نادریان، مسئول کلینیک اهدای خون صدر به «شهروند» از نحوه راهاندازی این مرکز میگوید: «از یکم تیرماه امسال در پایگاه انتقال خون صدر مستقر شدیم و داوطلبانی که شرایط مورد نظر سازمان انتقال خون را داشتند، گروهبندی کردیم. آنها داوطلبان رشتههای پزشکی و پیراپزشکی شامل علومآزمایشگاهی، پرستاری و مامایی بودند. پس از آنکه آنها را دستهبندی کردیم، در مرکز سازمان انتقال خون آموزشهای لازم را گذرانده، از آنها آزمون گرفته شد و افرادی که تایید شدند، در این مرکز شروع به کار داوطلبانه در کارگاه خونگیری کردند.» نادریان درخصوص استقبال داوطلبان توضیح میدهد: «استقبال داوطلبان بسیار خوب بود، خصوصا از رشتههای پزشکی تعداد بیشتری در این طرح شرکت کردند که دور از انتظار ما بود و توقع داشتیم دانشآموختههای علوم آزمایشگاهی حضور فعالتری داشته باشند. افرادی که در این مرکز مشغول هستند برخی از قبل داوطلب هلالاحمر بودند، اما برخی دیگر فعالیت داوطلبانه خود را از این مرکز شروع کردند. همچنین علاوه بر آنکه در امر خونگیری مشغولند، در بعضی از مناسبتها نیز خودشان جزو افراد اهداکننده هستند.» به گفته این مسئول، مرکز جامع اهدا تا حدودی توانسته است خود را در میان مردم و داوطلبان معرفی کند، اما بازهم کارهایی را برای جذب هر چه بیشتر داوطلبان که آشنایی کامل با این مرکز ندارند، انجام میدهد. «این مرکز با هدف ترویج کار داوطلبانه در حوزه اهدای خون راهاندازی شده است و بهطور ثابت در هر روز حداقل سه نفر از داوطلبان در مرکز حضور دارند، اما در اغلب روزها تعداد آنها بیشتر است.»
نیروهای جوان پیشرو در کارهای عامالمنفعه
جوانان هلالاحمری که اصول انسانیت و بشردوستی را از سنین پایین فراگرفتهاند، همواره در صف نخست کارهای خیر قرار دارند و در تمام شرایطی که نیاز به حضور آنها باشد، ثابت قدم بوده و با تمام توان برای رسیدگی به نیازمندان و کاهش آلام انسانها فعالیت میکنند. طرح اهدای خون نیز یکی از اقداماتی است که به منظور توسعه مشارکت جوانان فعال در فعالیتهای عامالمنفعه و رسیدن به اهداف بشردوستانه هلالاحمر از سوی سازمان جوانان پیگیری میشود. نیروهای جوان هلالاحمری با حضور گرم خود سازمان انتقال خون را برای تامین خون و فرآوردههای آن یاری میرسانند. محمدرضا منصوری معاون دانشجویی و جوانان سازمان جوانان هلالاحمر از همکاریهای مشترک با سازمان انتقال خون میگوید: «براساس تفاهمنامهای که سال 1380 با سازمان انتقال خون به امضا رسید، سازمان جوانان فعالیتهای خود را به صورت رسمی در این حوزه آغاز کرد، هر چند پیش از آن نیز سازمان جوانان در بحث انتقال خون مشارکت داشت.» به گفته منصوری جوانان داوطلب در این سازمان در مناسبتهای مختلف مانند هفته هلال، سالروز تاسیس سازمان انتقال خون، سالروز تاسیس سازمان جوانان، بازگشایی دانشگاهها و ماه رمضان، بنابر فراخوان سازمان برای تامین خون سالم، با سازمان انتقال خون همکاری میکنند و این کار هرساله با حضور حدود 5هزار نفر انجام میشود. او در رابطه با فعالیت کانونها در طرح انتقال خون میگوید: «با توجه به آنکه رده سنی که میتواند در این طرح شرکت داشته باشد، بالای 18سال است، بنابراین، این کار را کانونهای طلاب، کانون دانشجویی و جوانان انجام میدهند.» هدف اصلی سازمان جوانان مشارکت در فعالیتهای بشردوستانه است. منصوری میگوید: «در این طرح اهداف جانبی دیگری را نیز دنبال میکنیم. اعضای جوان سازمان در مواقعی مانند ماه رمضان که اهدای خون با اقبال کمتری مواجه است، براساس فراخوانی برای تامین خون سالم به یاری سازمان انتقال خون میشتابند.» منصوری تاکید میکند: «راهاندازی این مرکز کار مشترکی بود میان سازمان داوطلبان، سازمان جوانان جمعیت هلالاحمر و افرادی که در مرکز انتقال خون به صورت داوطلبانه کار خونگیری از متقاضیان را انجام میدهند، همگی از کانونهای دانشجویی انتخاب شدهاند و با رشتههای مرتبط در این مرکز مشغول به کار هستند. این طرح پایلوت کشوری بود که به صورت نمونه در تهران اجرا شد و در صورت موفقیت کامل در سطح کشور نیز اجرا خواهد شد.» روزجهانی اهداکنندگان خون
نیاز به خون و فرآوردههای خونی، همیشگی بوده و محدود به زمان خاصی نیست. میلیونها تن در سراسر جهان جان خود را مدیون انسانهایی میدانند كه هرگز آنها را ندیدهاند. افرادی که داوطلبانه و بدون هیچگونه چشمداشتی خون خود را برای کمک به نیازمندان اهدا میکنند. با این حال در بسیاری از كشورها به علت كمبود خون و محصولات آن انسانهایی از دنیا میروند. به همین دلیل نقش والای اهداكنندگان خون در تأمین خون مورد نیاز بیماران و نیازمندان در جامعه حایز اهمیت است. در همین راستا و برای ترویج فرهنگ داوطلبانه اهدای خون، سازمان بهداشت جهانی، فدراسیون بینالمللی جمعیتهای صلیبسرخ و هلالاحمر، انجمن بینالمللی انتقال خون و فدراسیون بینالمللی سازمان اهدای خون از سال 2004 تصمیم گرفتند که 14 ژوئن (24 خرداد) را بهعنوان روزجهانی اهداکننده خون نامگذاری کنند. در این روز از همت والا و فعالیت انساندوستانه تمام کسانی که در زمینه اهدا و انتقال خون و نجات جان انسانها تلاش میکنند، قدردانی میشود. در حقیقت تعیین چنین روزی میتواند باعث توسعه و ترویج فرهنگ داوطلبانه در میان مردم کشورها شود.
سایر اخبار این روزنامه