روزنامه شهروند
1398/09/10
روايت زندگي به جاي مرگ
علیاحمد رفیعیراد جامعهشناس یکی از نگرانیهای سیستم بهداشتی- درمانی کشور مسأله گسترش اچآیوی/ ایدز است. این بیماری که از اواسط دهه1360 با واردات خونهای آلوده در بین برخی افراد هموفیلی شیوع پیدا کرد، به تدریج و تا یکدهه بعد گروههایی با رفتارهای پرخطر ازجمله تعداد زیادی از مصرفکنندگان تزریقی مواد را درگیر كرد، در دهه بعد دامنه این بیماری به افراد متعامل با گروههای دارای رفتارهای پرخطر کشیده شد.بیماری در این مدت ناخواسته و ندانسته به برخی همسران و کودکان انتقال داده شده است.
تحلیل روند و ابعاد اپیدمیولوژیک اچآیوی/ ایدز نشان میدهد که در سالیان اخیر ترکیب جمعیتی مبتلایان متنوعتر و جوانتر شده و شیوه انتقال آن به کانالهای جدیدی وارد شده که ممکن است موجب پیچیدهترشدن و مشکلترشدن مسأله شود. با وجود گسترش این بیماری، پیامدها و دورنمای نگرانکننده آن، آگاهی عمومی درباره آن ضعیف و نیازمند توجه جدی است.
یکی از ناآگاهیهای عامه در رابطه با اچآیوی/ ایدز این است که تصور میشود وقتی آزمایش اچآیوی فردی مثبت میشود یعنی آن فرد به ایدز مبتلا شده و زندگی پرمشقت و مرگ قریبالوقوعی در انتظار اوست، درصورتی که مثبتشدن اچآیوی و بیماری ایدز دو مرحله مجزا هستند که از لحاظ پزشکی با هم تفاوتهای اساسی دارند.
در واقع، اچآیوی ویروسِ عامل ایدز است که بهعنوان «ویروس نقص ایمنی انسانی» شناخته میشود. این ویروس پس از ورود به بدن و تظاهرات اولیه، تا مدتها(بین 2 تا 10سال) در بدن میزبان به صورت نهفته و بدون علامت میماند.
درصورتی که ایدز یا همان «نشانگان نقص ایمنی اکتسابی» مرحله نهایی و پس از سالهای ماندن ویروسِ بدون درمان در بدن فرد است که در آن ویروس با تضعیف و از کارانداختن سیستم ایمنی بدن، سلولهای دفاعی بدن را در حد بسیار پایینی تقلیل داده و امکان ابتلای فرد به انواع بیماریها و احتمال مرگ را فراهم میکند.
در این میان اگر اچآیوی زود تشخیص داده شود و وارد مرحله درمان شود، با مصرف داروهای ضدویروسی، فرد میتواند تا پایان عمر زندگی باکیفیتی داشته باشد، کار و روابط اجتماعی خود را حفظ کند، بتواند ازدواج کرده و حتی بچهدار شود و فرزندان سالمی هم داشته باشد. کارآمدبودن داروهای کنترل ویروس باعث شده تا افرادی که زود در فرآیند درمان قرار میگیرند و به صورت منظم آن را پیگیری میکنند، اچآیوی به جای مسیر تبدیل به وضع غالبا مرگبار ایدز صرفا به عارضهای مزمن تبدیل شود که مانند بسیاری از بیماریهای مزمن میتوان با آن
زندگی کرد.
گرچه داروهای کنترل ویروس بسیار خوب عمل میکنند ولی باید دانست که کنترل ایدز تنها با تولید و استفاده از داروها میسر نیست و هم وزن عوامل دارویی و پزشکی، زمینههای اجتماعی و فرهنگی برای روی آوردن و ماندن افراد مبتلا در چرخه درمان
اهمیت دارند.
کشور ما گرچه یک سیستم بهداشتی کارآمد و کاملا گسترشیافته در سراسر کشور دارد که در آن آزمایش و دارودرمانی اچآیوی در دسترس و رایگان است، ولی برآورد میشود که بخشی از مبتلایان تاکنون شناسایی نشدهاند، ضمن اینکه درصد قابل توجهی از افراد شناساییشده بهطور منظم خود را تحت دارودرمانی قرار نمیدهند. دلیل عمده این است که افراد یک اجتماع مبتنی بر زمینههای اجتماعی و فرهنگی خاص آزمایش اچآیوی داده، بیماری را میپذیرند و به درمان آن متعهد میشوند.
در واقع پیشگیری به صورت کلی و تعهد نسبت به غربالگری و آزمایش و درمان متأثر از عوامل اجتماعی و فرهنگی جامعهپذیری سلامت، وضع و نوع آگاهی، نگرش و باورها نسبت به رفتارهای پرخطر و بیماری، شبکه اجتماعی، وضع برخورداری از مزایای اجتماعی (تحصیلات، درآمد، سکونتگاه و...) و نظایر آن است.
علاوه بر موارد پیشگفته بهطور خاص در مورد اچآیوی/ ایدز باید به مانع بزرگی به نام انگ اجتماعی(استیگما) پیرامون این بیماری اشاره کرد. این بیماری با یک انگ سیال و پیچیده مواجه است که به جای مبارزه با بیماری، بیماران را در معرض تحقیر، تخفیف، تبعیض، طرد و انزوا قرار میدهد و آنها را از رویه معمول آزمایش و درمان سایر بیماریها باز میدارد.
با توجه به آنچه گفته شد، برای کاستن از مرگباری ایدز و تعدیل گسترش نگرانکننده آن، همراستا با بهادادن به عوامل پزشکی و دارودرمانی، باید به زمینههای اجتماعی و فرهنگی بهویژه کاستن از انگ اجتماعی مرتبط با آن توجه ویژه کرد. در این صورت است که میتوان به جای روایت داستان مرگبار ایدز از زندگی با اچآیوی
سخن گفت.
سایر اخبار این روزنامه
بحران یکمیلیون ساله آلمان
زندگی در سایه ترس
پیشنهاد تشکیل کمیته حقیقتیاب برای اعتراضات اخیر
تنها قدم زدن در خیابان مردانه
پایان فصل دوم نجفی
یحیی، نزدیکتر از همیشه به پرسپولیس
آنچه همه باید درباره آنفلوآنزا بدانند
صفحه شهرونگ
وضعیت بارشها در کشور طی 2 ماه آینده
عنوان «نویسنده سال» برای گرتا تونبرگ
روايت زندگي به جاي مرگ