روزنامه ابتکار
1398/09/13
جنجال نوبل ادبیات ادامه می‌یابد؟ ماجرایی به نام «هاندکه»
گروه فرهنگ و هنر - به نظر می‌رسد جنجال‌های نوبل ادبیات پایان ندارد. پس از غوغا و رسوایی نوبل ادبیات 2018 که باعث لغو آن دوره از این جایزه شد، حالا با استعفای دو نفر از اعضای کمیته نوبل ادبیات، این جایزه جهانی وارد دور تازه‌ای از حاشیه‌ها شد.آلفرد برنهارد نوبل، شیمیدان، مهندس، مبتکر و اسلحه‌ساز سوئدی است که به عنوان مخترع دینامیت شناخته میشود. البته احتمالا شما او را بیشتر با نام جوایزی که هر سال در چندین بخش به دانشمندان یا برترین افراد این حوزه‌ها تعلق می‌گیرد، می‌شناسید. گفته میشود او به دلیل مطلبی که یک روزنامه فرانسوی با موضوع دروغین فوت او در سال 1888 منتشر کرد در حالی که به خاطر اختراع دینامیت گناه کار خوانده شده بود، به فکر ایجاد تصویر بهتری از خود برای آیندگان افتاد.
در تاریخ ۲۷ نوامبر ۱۸۹۵ در باشگاه نروژی‌ها-سوئدی‌ها در پاریس، آلفرد نوبل آخرین وصیت‌نامه خود را امضا کرد و بیشتر دارایی خود را به جایزه‌ای اختصاص داد تا همه ساله بدون توجه به ملیتی خاص، به افراد شایسته اهدا شود. یک سال بعد او بر اثر سکته قلبی درگذشت و مبلغ ۳۱ میلیون کرون سوئد، حدوداً معادل ۴٫۲ میلیون دلار آمریکا به جایزه مذکور تعلق یافت.
جایزه نوبل ادبیات یکی از پنج جایزه نوبل است و هر سال به نویسنده‌ای داده میشود که به گفته نوبل، برجسته‌ترین اثر با گرایش آرمان‌خواهانه را نوشته باشد. منظور از «اثر» معمولاً مجموعه کارهای نویسنده است، اگرچه گاه در متن مربوط به جایزه از آثار مشخص نیز نام برده شده است. بر اساس وصیت‌نامه او، جایزه هر سال باید به کسی اعطا شود که «در حوزه ادبیات، برجسته‌ترین مجموعه آثار را در جهتی آرمانی یا ایدئال» خلق کرده باشد. آکادمی سوئد برنده را تعیین و در اوایل اکتبر هر سال آن را اعلام می‌کند. این جایزه از سال 1901 در این بخش فعال شده است. نوبل ادبیات در عمر 118 ساله خود برندگان زیادی به خود دیده اما همیشه این جایزه به خوبی و خوشی پایان نیافته است. در برخی دوره‌ها جنجال‌های فراوانی گریبانگیر این جایزه جهانی شده تا آنجا که در سال 2018 درپی یک رسوایی اخلاقی و ایجاد بیشترین حواشی، این دوره از نوبل ادبیات برگزار نشد.
اما ماجرا از چه قرار بود؟ در کشاکش برگزاری جایزه نوبل ادبیات 2018 و انتخاب آثار برگزیده، یک رسوایی اخلاقی همه چیز را به حاشیه کشاند. در ماه نوامبر سال گذشته افشاگری‌هایی علیه ژان کلود آرنو، همسر کاترینا فوستنسون، از اعضای آکادمی نوبل ادبیات مطرح شد؛ آرنو یک عکاس است و با همسرش صاحب یک باشگاه فرهنگی در سوئد هستند. این باشگاه فرهنگی رابطه‌ای نزدیک با دیگر اعضای آکادمی دارد. آرنو متهم شده که به خاطر نزدیکی خود به آکادمی از زنان هنرمند در ملک‌های متعلق به آکادمی در استکهلم و پاریس سوء‌استفاده جنسی کرده و به آزار جنسی ۱۸ زن در سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۷ متهم شده است.
برخی گزارش‌ها حاکی است که آکادمی سوئد از سال‌ها پیش از این اتهام‌ها خبر داشته اما به آنها رسیدگی نکرده است.
در ادامه این بحران بی‌سابقه، دبیر دائمی هیئت نوبل ادبیات در این آکادمی به دلیل رسواییهای جنسی از سمت خود استعفا کرد. سارا دانیوس دلیل این کناره‌گیری را انتقادات صورت گرفته به نحوه برخورد آکادمی در موضوع اتهام سوء‌رفتار جنسی همسر یکی از اعضای کمیته نوبل ادبیات اعلام کرد.
او که از سال ۲۰۱۵ در این مقام فعالیت می‌کرد، گفت: «کنار رفتن من از پست دبیر دائمی، خواسته آکادمی بود و من نیز تصمیم خود را گرفتم». اندکی پس از استعفای دانیوس، آکادمی نوبل ادبیات از کناره‌گیری کاترینا فوستنسون خبر داد.
درنهایت تقریبا نیمی از هجده عضو آکادمی سوئد در اعتراض به نحوه رسیدگی به رسوایی اخلاقی همسر یکی از اعضا استعفا دادند.
پس از این بود که آکادمی سوئد که مسئولیت اعطای جایزه نوبل ادبیات را برعهده دارد، با انتشار بیانیه‌ای گفت که جایزه نوبل ادبیات 2018 در سال 2019 اعطا میشود. بدین ترتیب، در سال 2019 دو جایزه اعطا خواهد شد.
سرانجام پس از تمام این حواشی‌ها، روز ۱۰ اکتبر آکادمی نوبل در یک نشست خبری در شهر استکهلم سوئد، «اولگا توکارچوک»، نویسنده لهستانی و «پیتر هاندکه»، نویسنده اتریشی را به عنوان برندگان جایزه نوبل ادبیات در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ معرفی کرد. اما همین انتخاب هم با حواشی بسیاری روبه‌رو شد. بسیاری به برنده شدن هاندکه اعتراض کردند. ماجرا از آن قرار بود که برخی کشورها از این نویسنده به عنوان یکی از طرفداران «اسلوبودان میلوشویچ» رئیس‌جمهوری سابق صربستان یاد می‌کنند و همین موضوع باعث اعتراض مردم این کشورها شده بود. به عنوان مثال ادی راما، نخست‌وزیر آلبانی در واکنش به انتخاب «پیتر هاندکه» به عنوان برنده جایزه نوبل سال ۲۰۱۹ در صفحه توئیتر خود نوشت: «هرگز فکر نمی‌کردم برای یک جایزه نوبل احساس تهوع به من بدهد. اتخاذ این تصمیم ناشایست از سوی یک آکادمی اخلاق‌مدار همچون آکادمی نوبل، شرم را به شکل دیگری معرفی کرد. نه ما نمی‌توانیم تا این حد نسبت به نژادپرستی و نسل‌کشی بی‌تفاوت باشیم.» یا «Sefik Dzaferovic» یکی از سیاستمداران مسلمان کشور بوسنی انتخاب «هاندکه» به عنوان برنده امسال جایزه نوبل ادبیات را «شرم‌آور» توصیف کرد. «نرمین تولیک» بازیگر اهل کشور بوسنی که در جریان محاصره «سارایوو» توسط ارتش جمهوری صرب بوسنی به شدت آسیب دیده بود نیز از این انتخاب انتقاد کرد. همچنین «هاشم تاچی» رئیس‌جمهوری این کشور در حساب توئیتر خود نوشت: «انتخاب آکادمی نوبل درد بسیاری را برای قربانیان بی‌شمار به دنبال داشت». روزنامه «Koha Ditore» هم درباره انتخاب «هاندکه» نوشت: «حامی «میلوشویچ» و کسی که نسل‌کشی صرب‌ها را همواره انکار کرده است، جایزه نوبل ادبیات را دریافت کرد». «انجمن مادران سربرنیتسا»، انجمنی متشکل از خویشاوندان کسانی که در نسل‌کشی «سربرنیتسا» جان خود را از دست داده‌اند، از آکادمی نوبل می‌خواهد جایزه نوبل ادبیات را از «هاندکه» پس بگیرد.
حالا درپی این انتخاب، دوباره کمیته نوبل ادبیات دچار بحران شده است. به گزارش آر‌اف‌آی، «کریستوفر لیندوئر» و «گان بریت سانداستورم» از اعضای کمیته نوبل ادبیات از عضویت در این کمیته استعفا داده‌اند که یکی از آنها اهدای جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۱۹ به «پیتر هاندکه» را دلیل این اقدام خود عنوان کرده است. «سانداستورم» دلیل این اقدامش را مخالفت با طرز فکر «ادبیات فراتر از سیاست است» بیان کرده است. «لیندوئر» درباره استعفای خود بیان کرد که توانایی تحمل اصلاحات داخلی را که این کمیته پس از ماجرای رسوایی اخلاقی سال ۲۰۱۷ متحمل شد نداشته است. با این حال «سانداستورم» فهرستی از دلایل را برای ترک این آکادمی ارائه کرده که در بین آنها اهدای جایزه نوبل ادبیات ۲۰۱۹ به «پیتر هاندکه» نیز دیده میشود. «سانداستورم» گفت از این‌که در انتخاب برنده جایزه نوبل سال ۲۰۱۸ یعنی «اولگا توکارچوک» نقش داشته خوشحال است، اما با انتخاب «هاندکه» به عنوان برنده سال ۲۰۱۹ مخالف بوده است.
استعفای این دو نفر در حالی توسط آکادمی سوئدی تایید شده که کمتر از یک هفته به برگزاری مراسم رسمی اهدای جوایز نوبل در ۱۰ دسامبر باقی مانده است. جوایز نوبل طی مراسمی رسمی در دهم دسامبر یعنی سالروز درگذشت «آلفرد نوبل» اهدا میشود.
آیا نوبل ادبیات دوباره درگیر یک حاشیه بسیار بزرگ خواهد شد؟ باید دید.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) اخبار ویژه (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
نصرت کریمی درگذشت
علیرضا صدقی
جامعه خسته در آستانه انتخابا
«ابتکار» از چالش جدید مدارس گزارش می‌دهد
سایه «اختلال روانی» بر سر دانش‌آموزان
جنجال نوبل ادبیات ادامه می‌یابد؟
ماجرایی به نام «هاندکه»
هفت‌تپه به صورت مشروط به چرخه کار و تولید بازگشت
ظهور ائتلاف‌ها و فراوانی لیست‌های انتخاباتی در جریان اصولگرا بررسی شد
کلاف سردرگم اصولگرایان
«ابتکار» اجلاس سران ناتو در هفتادمین سالگرد تاسیس آن را بررسی می‌کند
جمع مخالفان در لندن
رئیس جمهوری:
علت افزایش قیمت بنزین، ایجاد مانع برای واردات آن در شرایط تحریم است
مذاکرات دیپلماتیک ایران در ژاپن
عراقچی پیام ویژه روحانی را به آبه شینزو تقدیم کرد
علی مطهری در جمع دانشجویان:
تنها نهاد قانونگذار کشور مجلس است
