آفتاب یزد به بررسی جایگاه احراز صلاحیت در کارایی نهایی مجلس می‌پردازد

آفتاب یزد-گروه سیاسی:‌کمتر از یک ماه و نیم به انتخابات مجلس، شورای نگهبان نتایج احراز صلاحیت‌ها را اعلام کرد تا فرآیند انتخابات قدم به قدم به مرحله نهایی نزدیک شود. احراز صلاحیت از نگاه برخی مهمترین بخشی است که اساسا روشن می‌کند چه کسانی می‌توانند در چارچوب انتخابات رقابت با یکدیگر را آغاز کنند و در کارایی مجلس اثرگذار باشند. چهار سال پیش با لیست امید برخی توانستند وارد خانه ملت شوند اما عملکرد آنها طوری بود که بعد از گذشت این سال‌ها حضور در مجلس نه تنها برای مردم که حتی برای اهالی رسانه هم نام و چهره این افراد ناشناخته است! به نظر می‌رسد واقعیت این است که احراز صلاحیت‌ها بخش مهم ماجرا برای داشتن کارایی مجلس نخواهد بود. شاید خبر مهم درباره تایید صلاحیت‌ها مربوط به نمایندگان فعلی باشد که دیگر شانسی برای رقابت بعدی ندارند! بررسی این لیست می‌تواند گام اولی باشد درباره بحث اینکه تایید صلاحیت‌ها در کارایی نهایی مجلس چقدر اثرگذار خواهد بود!؟
شنبه شب عباسعلی کدخدایی در توییتی نوشت: «در ساعات پایانی شنبه ۲۱ دی‌ماه با تلاش شبانه‌روزی اعضای هیئت‌های نظارت بر انتخابات در استان‌ها، کار بررسی صلاحیت‌ داوطلبان پایان یافت. اگر چه زمان بررسی بسیار کم و تعداد پرونده‌ها بسیار زیاد بود اما تلاش شد هیچ پرونده‌ای در این فرصت محدود، بررسی‌نشده باقی نماند.» او دیروز در گفت‌وگویی با شبکه یک سیما به بیان روند احراز صلاحیت نیز پرداخت و گفت:«کارگروه‌هایی هستند که کارشناسان محترم ما پرونده‌ها را رسیدگی می‌کنند و الان ما در مرحله‌ای هستیم که باید پاسخ هیئت‌های استانی با کسب نظر از هیئت مرکزی ارسال شود. در ابتدا درخواست ما و هیئت اجرایی از مراجع چهارگانه است. مراجع چهارگانه عبارت است از وزارت اطلاعات، پلیس بین‌الملل، اداره ثبت احوال، قوه قضاییه و نیز طبق ماده ۵۰، گزارش‌های محلی که اگر گزارش‌های محلی به دست ما برسد ضمیمه پرونده می‌شود.»
> نمایندگان فعلی ردصلاحیت شده
بهرام پارسایی عضو فراکسیون امید مجلس دهم اظهار کرد: من پیش از این از سوی هیئت اجرایی انتخابات رد صلاحیت شده بودم و از روز گذشته که نتایج هیئت‌های نظارت اعلام شده خبری مبنی بر تایید صلاحیت هم دریافت نکردم. او اضافه کرد که موضوع بررسی صلاحیتش را دنبال نمی‌کند. به گفته پارسایی در حال حاضر و با توجه به وقایع اخیر کشور تایید یا رد صلاحیت نمایندگان اولویت مردم نیست. محمد دامادی نماینده ساری، جلیل رحیمی جهان‌آبادی نماینده حوزه انتخابیه تربت جام، تایباد، باخرز و صالح آباد نیز رد صلاحیت شده‌اند. منصور مرادی نماینده قروه و معصومه آقاپور نماینده شبستر نیز از دیگر نمایندگانی بودند که ردصلاحیت شده‌اند. همچنین احمد همتی نماینده سمنان از رد صلاحیت خود در هیئت‌های نظارت در انتخابات خبر داد. سیدحسین نقوی حسینی نماینده نزدیک به جبهه پایداری گفته که علی رغم انتشار اخباری مبنی بر رد صلاحیت وی چنین چیزی به او ابلاغ نشده است. ابوالفضل موسوی نماینده یزد و محمد بیرانوند نماینده خرم آباد از دیگر نمایندگانی بودند که از رد صلاحیت خود خبر دادند. محمد فیضی نماینده مردم اردبیل نیز گفته که با استناد به بند مربوط به عدم التزام به اسلام رد صلاحیت شده است. مسعود رضایی نماینده مردم شیراز هم رد صلاحیت شده است. محمد کاظمی نماینده مردم ملایر و حسین رضا زاده نماینده مردم کازرون نیز سرنوشت مشابهی داشته‌اند. علی مطهری با اشاره به انتشار اخباری مبنی بر رد صلاحیتش در برخی خبرگزاری‌ها گفت که هنوز چیزی در این زمینه به او ابلاغ نشده است. عبدالکریم حسین زاده نماینده نقده و اشنویه اظهار کرد که به استناد بند مربوط به عدم التزام به نظام رد صلاحیت شده است. طیبه سیاوشی نیز گفت: که براساس بند مربوط به عدم التزام به نظام ردصلاحیت شده است. سیده حمیده زرآبادی هم گفته رد صلاحیت من به استناد بند مربوط به عدم التزام به اسلام عنوان شده است. در همین حال غلامرضا حیدری نماینده مردم تهران با اشاره به انتشار اخباری مبنی بر رد صلاحیتش گفت که هنوز چیزی در این باره به او ابلاغ نشده است. فاطمه سعیدی نماینده تهران علت ردصلاحیت خود را بند مربوط‌ به عدم التزام به نظام عنوان کرد. عبدالله حاتمیان نماینده مردم درگز نیز درباره وضعیت احراز صلاحیت خود گفت من در تماس تلفنی با فرماندار اطلاع پیدا کردم که رد صلاحیت شدم و علتش را نپرسیدم زیرا من و بسیاری از دوستان اصلاح‌طلب رد صلاحیت شدیم. او افزود:«من رد قاطع شدم و هرگز اعتراض نمی‌کنم، به خدای مردم از این رد شدن


لذت بردم.»
> فرصتی برای اعتراض
درباره اینکه برخی هنوز از وضعیت صلاحیت خود بی‌اطلاع هستند سخنگوی شورای نگهبان در توییتر نوشت:«بر اساس تبصره ۲ ماده ۵۲ قانون انتخابات، فرمانداران یا بخشداران موظفند نظر هیئت مرکزی نظارت مبنی بر تایید یا رد صلاحیت داوطلبان را که از هیئت نظارت استان دریافت نموده‌اند، به نامبردگان ابلاغ تا در صورت اعتراض به رد صلاحیت خود کتبا به شورای نگهبان شکایت نمایند.» خبرگزاری تسنیم با تیتر «تایید صلاحیت برخی چهره‌های شاخص اصلاح‌طلب برای انتخابات مجلس یازدهم» نوشته که «مجید انصاری، مسعود پزشکیان، مصطفی کواکبیان، سهیلا جلودارزاده، احمد مازنی، علیرضا رحیمی و فریده اولادقباد از جمله این شخصیت‌ها هستند.» اما برای چهره‌هایی که ردصلاحیت شده‌اند هنوز کار تمام نشده است. شورای نگهبان در بیانیه‌ای گفت: «به اطلاع آن دسته از داوطلبان محترم نمایندگی یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی که صلاحیت آنان مورد تایید قرار نگرفته است می‌رساند براساس تبصرهای ۲، ۳ و ۴ ماده ۵۲ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی و ماده ۳۴ آیین نامه اجرایی آن، داوطلبان مزبور می‌توانند جهت ارائه شکایت خود ظرف مدت ۵ روز از تاریخ ۹۸/۱۰/۲۲ الی ۹۸/۱۰/۲۶ از ساعت ۸:۰۰ الی ۱۶:۰۰ به دفاتر نظارت و بازرسی بر انتخابات استان مربوطه و یا در تهران به نشانی بزرگراه بسیج، بلوار هجرت، مجموعه ورزشی جهان پهلوان تختی مراجعه نموده و پس از دریافت و تکمیل فرم شکایت، مدارک خود را تحویل داده و رسید آن را دریافت نمایند.»
> از مجلس چه می‌خواهیم
موضوع رد یا تایید صلاحیت همیشه پرسرو صدا بوده است اما بررسی روند تحولات نشان می‌دهد این پرسش را ایجاد می‌کند که اساسا چه تفاوتی میان عملکرد مجلس‌های مختلف وجود داشته است، چرا مجلسی که به فرموده امام خمینی باید در راس امور باشد نتوانسته حتی در میانه امور باشد! چه تفاوتی میان مجلس نهم با دهم وجود داشت؟ چهار سال پیش زمانی که بسیاری از نمایندگان اصولگرای مجلس نهم از مردم رای نگرفتند و مجلسی اصلاح‌طلب و اعتدال گرا تشکیل شد شاید برخی گمان می‌کردند خانه ملت تحولات بسیاری را خواهد دید اما به راستی چه نکته متمایزی در این مجلس دیده شد که در مجلس قبلی دیده نشد! در همین زمینه گفت‌وگو کردیم با یک فعال سیاسی. عبدالله ناصری به آفتاب یزد گفت: «درواقع بعد از مجلس ششم شاهد فصل جدیدی در پارلمان بودیم به این معنا که دیگر چه جنس مجلس هفتم یا نهم یا دهم باشد تاثیری ندارد. در مجلس دهم با اینکه با نهم بسیار از لحاظ نفرات تفاوت می‌کرد اما در ماجرای قیمت بنزنی دیدیم از مجلس هشتم و نهم نیز ضعیف‌تر عمل کرد.» از او پرسیدیم که در شرایط فعلی برخی چهره‌های اصلاح‌طلب ردصلاحیت شده‌اند اگر فرض کنیم این افراد تایید می‌شدند تفاوتی در خروجی مجلس بعدی داشت که پاسخ داد: «خیر!» ناصری ادامه داد: «با تغییر افراد شاهد اتفاق خاصی نیستیم، به عنوان مثال نمایندگانی آمدند و FATF را تایید کردند اما تصمیم‌گیری نهایی آن در بروکراسی و موازی‌کاری قرار گرفت و این تصمیم بی‌نتیجه ماند و به همین دلیل است که تفاوت افراد نمی‌تواند مثمرثمر باشد! موازی کاری در قانون‌گذاری نیز یک چالش دیگر در برابر مجلس است، در ماجرای مجلس بی‌تاثیری مجلس و عدم کارایی آن
مشاهده شد.»
> چالش منفعت محوری
اما این تنها بروکراسی سیستمی نیست که مجلس را از جایگاه خود خارج کرده است، یکی از مواردی که در سال‌های اخیر دیده شده منفعت محوری فردی، جریانی و استانی از سوی نمایندگان است. به عنوان نمونه در مرداد 98 خبرها حکایت از بازداشت دو نماینده مجلس به دلیل اخلال در بازار خودرو داشت به طوری که حجت الاسلام علیرضا سلیمی عضو هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان گفته بود:«بعد از رویت اسناد و مدارک، بسیار سریع درباره عدول از وظایف نمایندگی را بررسی کرده و درباره آن تصمیم‌گیری می‌کنیم. دو عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس روز گذشته در ارتباط با پرونده مربوط به سایپا بازداشت و به زندان اوین منتقل شدند. قرار وثیقه ۱۰ میلیارد برای این دو نماینده تعیین شده که آن‌ها زمان لازم و توانایی تامین این میزان وثیقه را نداشتند؛ لذا قاضی حکم به انتقال آن‌ها به زندان اوین تا زمان تامین وثیقه را داد.» درباره منفعت محوری جریانی نیز باید گفت در سال‌های اخیر طرح‌هایی یا تصمیماتی همچون استیضاح وزرا براساس منافع جریانی و سیاسی کاملا تغییر کرده است و نتایج چندان با منافع ملی تطابق نداشته است. یکی دیگر از چالش‌ها نیز وعده‌های نمایندگان برای حوزه‌های انتخابی خود است تا بتوانند رای بیشتری جمع کنند؛ وعده‌هایی که با وظایف آنها به عنوان وکلایی برای قانونگذاری نیز تطبیق ندارد.
با دو چالشی که گفته شد به نظر می‌رسد تمرکز روی اینکه چه کسی تایید صلاحیت شد و چه کسی تایید صلاحیت نشد شاید چندان اهمیتی ندارد چرا که رویه فعلی در خانه ملت آنطور که باید و شاید نتیجه بخش نیست! نمی‌توان گفت ابتدا باید چالش سیستمی حل شود و بعد منفعت محوری یا برعکس. اما دست کم یک موضوع مهم است چهره‌هایی که رد شدند در فرصت‌های قبلی شانس ثابت کردن خود را با وجود همان چالش‌های سیستمی داشتند اما بسیاری از آنها موفق نبودند، فارغ از اصلاح‌طلب یا اصولگرا!