روزنامه ایران
1398/10/25
ما از صلح میگوییم
آیدا آزاد
خبرنگار
این روزها که عصبانیت حرف اول را میزند و فضای ملتهبی ایجاد شده است، یکی از روشهای واکنشی برخی هنرمندان به بیخبریهایشان در این مدت، کنارهگیری از جشنوارههای هنری بوده است. جشنوارههایی که در تمام این سالها تلاش کردهاند تا خود را به محفلی مطمئن برای هنرمندان تبدیل کنند و علاوه بر نمایش آثار، فرصت بحث و گفتوگو را برای هنرمندان هر حوزهای فراهم کنند. اما در روزهای پیش و پس از بهت عجیبی که تمام جامعه را فراگرفت، هنرمندان راه کنارهگیری را انتخاب کردند. اغلب این هنرمندان و گروههای نمایشی تصمیم گرفتند از صفحات شخصیشان برای این اطلاعرسانی استفاده کنند و در نتیجه خبر کنارهگیری هنرمندان از جشنوارههای مختلف به سرعت در میان مخاطبان دست به دست میشد. البته برخی هنرمندان هم بودند که بدون آنکه در جشنوارهای حاضر باشند، از کنارهگیریشان خبر دادند که پدیدهای عجیب در نوع خود به حساب میآمد و میتوان موجسواریشان را در این میان دید. در این گزارش، نه فقط روایت این کنارهگیریها را میخوانید، بلکه واکنشهایی که نسبت به این شکل از اعتراض از سوی دبیرهای جشنواره، وزارت فرهنگ و ارشاد و دیگر نهادهای مسئول را هم بررسی کردهایم.
جشنواره فیلم؛ سکوت برقرار است
روند کنارهگیری از جشنواره فیلم با پیام احساسی مسعود کیمیایی آغاز شد، زمانی که کارگردان «خون شد» تصمیم گرفت فیلمش را از بخش مسابقه جشنواره خارج کند. این پیام بلافاصله با صحبتهای تهیهکننده شکل دیگری به خود گرفت. تهیهکننده اعلام کرد فیلم را از بخش مسابقه بیرون نمیکشد اما به درخواست مسعود کیمیایی احترام میگذارند و «خون شد» در بخش کارگردانی رقابت نخواهد کرد. مسعود دهنمکی بدون اسم آوردن از کیمیایی، انگهای عجیبی به او زد که با عکسالعمل سریع ابراهیم داروغهزاده روبهرو شد. اما روند کنارهگیری از جشنواره متوقف نشد. پس از آنکه کیمیایی از همراهی با مردم صحبت کرد، هنرمندان پرتعداد دیگری نیز به او پیوستند که نمیخواهند در این جشنواره به عنوان میهمان حضور داشته باشند. با این وجود، از آنجایی که تا امروز هیچ تهیهکنندهای فیلمش را از جشنواره خارج نکرده است، به نظر میرسد موقعیت جشنواره فیلم از جشنوارههای دیگر ثبات بیشتری داشته باشد. شنیدهها حاکی از آن است که رایزنی با اهالی این حوزه ادامه دارد و این امید میرود که تصمیم هنرمندان در این زمینه را تغییر دهند و داورانی آبرومند و مسلط برای جشنواره سی و هشتم فیلم فجر معرفی کنند.
جشنواره تئاتر؛ ما از صلح میگوییم
در شرایطی که هفته گذشته فهرست اجراهای صحنهای جشنواره تئاتر فجر اعلام شده بود، گروهی از هنرمندان این حوزه نیز اعتراضشان را با کنارهگیری از جشنواره نشان دادند. این گروه هم درخواست پاسخگویی از مسئولان داشتند و علت عدم حضورشان را همراهی با مردم اعلام کردند. گروهی از نادر برهانی مرند، دبیر این جشنواره عذرخواهی کردهاند و گروهی دیگر فقط خبر از کنارهگیری خود دادهاند. نکته عجیب در میان کنارهگیری تئاتریها، بیرون کشیدن نمایشهایی از جشنواره بود که نامشان در فهرست اجراهای صحنهای دیده نمیشد. با این وجود، روز گذشته نادر برهانی مرند، در یادداشتی مفصل هنرمندان تئاتر را مخاطب قرار داد و برایشان نوشت: «آگاهی شادمانه و اندوهبار، دوسویه معنای بودن آدمی است در حضور تاریخیاش. هنر به ما آموخته «روشنبینی چیزی نیست جز مشارکت شورمندانه در اندوههای جهان «و در سویی دیگر نمایه آگاهی شادمانهای است از اینکه علیرغم وجود تب و تاب و غم و رنج آدمی «انسان» و ارزشهایش تداوم داشته و خواهد داشت. روزهای سختی است برای همه ما مردمی که در سوگ عزیزان نشستهایم و بحق، کیست که از عمق جان لمس نکرده باشد اندوه و التهابی را که بر قلب و جان همگی ما سایه انداخته است؟» برهانی مرند که نامهاش را با این جملات به پایان میرساند: «دیگر بار صمیمانه و همدلانه از شما خواهش میکنم که افتراقهایمان را کناری بگذاریم و در خانه خویش بمانیم، یقین بدانید همه ما یک آرمان مشترک بزرگ داریم: اعتلای فرهنگ و هنر این مرز و بوم و خدمت به مردمان نجیب و رنج دیده کشور عزیزمان.» پیش از رسیدن به این جمله، توضیح میدهد: «در میان فضائل پر شمار هنر، فضیلتی انکارناپذیر هم است که ما را به پرهیز از عصبیت و خشونتهای فیزیکی و نمادین فرا میخواند و فرصت حضور گفت و شنود و مباحثه چند جانبه را فراهم میآورد. در میان بسیاری از کنشهای جمعی، هنر تئاتر و رویدادهایش از بهترین دستاوردهای تمدن بشری برای از دست ندادن فرصت گردهمایی علیرغم تمامی تفاوتها و تمایزهاست؛ جایی که هیجانات منجر به یورشهای ناروشن به امری حاد، به مواجههای روشنگرایانه و زیباشناختی مبدل میشود. ضرورت تئاتر، آنچه که همه دل در گروی آن داریم، فراخوانی برای حضور در فضاهای گشوده و همچنین گشودن عرصههایی است که هنوز ناگشوده ماندهاند؛ دعوتی است به حضور برای پر کردن جایگاهی که غیاب در آن شرایط مشارکت شورمندانه در غمها و شادیها را سخت یا ناممکن میکند. هر رویداد مرتبط با این هنر ارزشمند، چه اجرایی چند روزه برای همگان و چه گردهمایی هنرمندانه در فستیوال تئاتری، جهت کنش آگاهی بخش هنر را به سوی ارتباطی تعاملی با مردمی میبرد که در هنگام غم و شادی حوزه عمومی را میجویند تا همدلانه یکدیگر را برای بروز عواطف و آگاهی خود ملاقات کنند.» به نوشته برهانی مرند: «نگاهداشت حرمت تئاتر و ارزشهایش ما را بر آن میدارد که همه عزیزانی را که در مسیر مفاهمه همراه بودیم بار دیگر برای همگرایی فرابخوانیم. آنچه ساختهایم دستاورد همه هنرمندانی است که نشان درخشان خود را با سخاوت به امروز ما سپردهاند و آنچه که خواهیم ساخت آیندهای است که باید مطلوب ما باشد.»
جشنواره تجسمی؛ استعفا پذیرفته نشد
داوران و دبیرهای بخشهای مختلف جشنواره تجسمی نیز گروهی از هنرمندانی بودند که سعی کردند صدای اعتراضشان را از راه کنارهگیری نشان دهند. این مسئله اما با ارجاع شورای سیاستگذاری به یکی از بندهای آییننامه جشنواره مرتفع شد: «بر اساس آییننامه جشنواره هنرهای تجسمی فجر، تصمیمگیری در موارد ویژه به عهده شورای سیاستگذاری است و با توجه به شرایط پیش آمده، در روزهای آتی، این شورا جلسهای را برای تصمیمگیری زمان و مکان دقیق این رویداد، تشکیل خواهد داد.» همین شورای سیاستگذاری نیز تشخیص داد که استعفای دبیر جشنواره هنرهای تجسمی را نپذیرد. هادی مظفری رئیس شورای سیاستگذاری دوازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر با استعفای ابراهیم حقیقی، دبیر جشنواره موافقت نکرد و گفت: «با درک شرایط و دغدغه ایشان به سبب همراهی با جان باختن ِهموطنان عزیز درسانحه هوایی، باید بگویم که این روزها همه ما عزادار و سوگواریم. وقتی مصیبتی حادث میشود، حضور بزرگان یک قوم، التیامی است بر مصیبت وارده و امروز به حضور استاد حقیقی و بزرگان هنر این کشور اعم از دبیران و داوران عزیز، بیش از همیشه نیازمندیم تا مرهمی باشند بر داغ سترگ و اندوه همگیمان.»
پربازدیدترینهای روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
در اکران بر همان پاشنه میچرخد
داستان اختراع خودکار
کاوش با بیل در کشتی قاجاری!
به مردم توضیح دهید
دست اروپا روی ماشه برجام
آثار سیل در سرزمین پروژههای ناتمام
گفتوگوی اجتماعی التهاب جامعه را کم میکند
بازار متشکل ارزی آماده راه اندازی
ما از صلح میگوییم
کاربردی شدن هوش مصنوعی؛ تضمین سرعت پیشرفت
جیب خالی، دل پر
نحوه مواجهه حقوقی مصداق صداقت با مردم
آفات بخشینگری
بنزین به این آتش نریزید
سلام ایران