ناتوانی اروپا از اجرای برجام

علی بیگدلی‪-‬ بیانیه سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان به عنوان اعضای اروپایی برجام درباره آغاز فرایند حل و فصل اختلافات در برجام اقدام جدیدی است که در راستای تضعیف این توافق برداشته شده است. این سازوکار که از آن به عنوان مکانیسم ماشه نام برده می‌شود دارای چند بخش است. ابتدا با تشکیل کمیسیون مشترک طرفین اختلافات راه حل‌های خود را برای دستیابی به یک نتیجه مشترک مورد بحث قرار می‌دهند، اگر نتیجه حاصل نشد جلسه‌ای میان وزرای خارجه اعضای برجام و ایران برگزار خواهد شد که اگر ماحصل این جلسه نیز دستیابی به اجماع بر سر تعهدات
برجامی‌نباشد، پرونده به شورای امنیت خواهد رفت
و در این شرایط شورای امنیت سازمان
ملل یک ماه فرصت به طرفین به عنوان آخرین مرحله یافتن راه حل خواهد داد و اگر در این گام نیز اجماعی برسر ادامه برجام صورت نگیرد، تحریم‌های سازمان ملل که پیش از برجام در سال 2015وضع شده بود بار دیگر باز می‌گردد؛ گامی‌که در واقع به منزله پایان برجام میان همه طرف‌ها خواهد بود. نکته مهم این است که براساس این مکانیسم با بازگشت خودکار تحریم‌های سازمان ملل چین و روسیه نیز ملزم به رعایت تحریم‌ها هستند چرا که قبل از این دو کشور در سال‌های پیش از برجام به قطعنامه‌های تحریمی‌علیه تهران رای مثبت داده بودند. این موضوع از این جهت حائز اهمیت است که در شرایط فعلی مراودات اقتصادی ایران با روسیه و چین کم و بیش در جریان است که بعد از مکانیسم ماشه انجام این تبادلات نیز با چالش مواجه خواهد شد. در این شرایط باید گفت کانال‌های چهارگانه تحریم یعنی شورای امنیت سازمان ملل، اتحادیه اروپا، کنگره امریکا و کاخ سفید فعال خواهند شد در حالی که امروز فعلا تحریم‌های کاخ سفید است که برقرار است و طرف‌های مختلف را به تنبیه درصورت همکاری‌های اقتصادی با ایران تهدید می‌کند. به نظر می‌رسد با صحبت‌هایی که بوریس جانسون داشته و مذاکراتی که


وزیر خارجه فرانسه با همتای روسیه داشتند اتحادیه اروپا به نوعی خستگی در مواجهه با ایران تحت فشارهای آمریکا دچار شده و به همین دلیل تصمیم به مکانیسم ماشه گرفته است.
از سوی دیگر اینکه جوزف بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفته این اتحادیه هنوز خواهان ماندن در برجام است در واقع به عنوان مسئولی است که نمی خواهد از هم اکنون نتیجه را قضاوت کند، اما باید توجه داشت با توجه به پافشاری‌های ایران برسرگام های کاهش تعهدات بعید است دو طرف به مصالحه برسند. به عبارت دیگر تقاضای روحانی مبنی بر خرید نفت و برداشتن موانع شبکه بانکی از اروپا که در واقع همان محور تحریم های آمریکا است و اتحادیه اروپا توانی برای انجام تقاضاهای ایران ندارد، این درحالی است که آنها نمی خواهند شاهد کاهش تعهدات ایران باشند که حاکی از منافع دو طرف است.