روزنامه ابتکار
1398/10/30
علیرضا صدقی راه خروج از «انسداد سیاسی»
در مواجهه و برخورد با موقعیت «بسته» سیاسی دستِکم میتوان دو رویکرد اتخاذ کرد. نخست آنکه به موضع «انفعال سیاسی» رفت. درهای سیاستورزی را بست، کنجی نشست و بیاعتنا یا حتی بااعتنا به رویدادها و حوادث تنها نظارهگر آنها بود.در رویکرد دوم اما، کنشگر سیاسی پای به عرصه «اجتماع» میگذارد و مسیر سیاستپیشگی را از راهروهای «جامعه» دنبال میکند. راهروهایی که مردان سیاست را با امور روزمره جامعه، دغدغههای ریز و درشت مردم و خواستها و خواستههایشان بیش از گذشته آشنا میکند. این مسیر، سیاستمداران را از کنجِ اتاقهای فکرِ برنامهریزی بیرون میکشد، از برج عاجها پایین میآورد و آنها را دغدغهمند مردمان میکند.
در این رهگذر است که میتوان ادعا کرد حیات دوباره جریانهای سیاسی در شکلی از «انسداد» بازنمایی میشود. آنجا که سیاستمداران به چهارراهی همهسو بنبست میرسند؛ مشاهده میکنند امکان و اجازه فعالیت ندارند؛ نهاد قدرت آنها را نمیپذیرد و هیچ نقشی برایشان در هرم قدرت دیده نشده است. این موقعیت به طور طبیعی یک سویه آشکار و اولیه و البته قشری دارد. سویهای که مالامال از «یاس» و «نومیدی» است. موقعیتی که تصویری سرشار از «نوستالژیهای عمومی» و لبریز از «اندوهی سترگ» را بازتاب میدهد. رویکردِ نخست درست در همین نقطه «متوقف» میشود. مینشیند به نظاره آنچه از دست داده و حسرت «آرمانها» و «آرزوها»یش را میخورد.
لیکن رویکرد دوم از این مرحله «لازم» ولی «گذرا» عبور میکند و خود را به دلِ جامعه میزند. جریان و اندیشه سیاسیای که با خروج از ماشین قدرت، رویکرد بازگشت به جامعه را اتخاذ میکند، در دامانِ میزبانِ واقعیاش جای میگیرد؛ چرا که ماهیت قدرت در خوشبینانهترین شکل ممکن، مجال پرداختن به جزئیات امور اجتماعی را از سیاستپیشگان سلب میکند. به آنها فرصت دیدن، شنیدن و پرداختن به لحظهلحظه «تجربههای زیسته» جامعه را نمیدهد. امکان ظهور و بروز «روایتهای غیررسمی» را میگیرد و سیاستمداران را در استراتژیها و راهبردها و برنامهریزیهای کلان، غرق میکند. آنها دیگر فرصتی برای دیدن و شنیدن آحاد جامعه ـ به معنای مشاهده «تجربیات زیسته» مردمان ـ ندارند. این وضعیت موجب دوری هرچه بیشتر آنها از «نهاد جامعه» میشود. با این پیشفرضها، حداقل دستاورد خروج از محیط قدرت، بازگشت به جامعه و شنیدن «قصههای مردم» است. قصههایی که قرار است بازتابدهنده همان «استراتژیها»، «راهبردها» و «برنامهریزیهای کلان» در روزمرگیهای مردم باشند.
با این وصف، سیاستمدارِ راندهشده از نهاد قدرت، فرصتی دوباره در اختیار دارد تا به تقویت بنمایههای اجتماعی در سطوح و ابعاد گوناگون دست یابد. او در این موقعیت میتواند وظیفه سیاستمداری را در «قالب» و «محتوایی» جدید و منفک از «ابزار قدرت» واستاند.
با توجه به شرایط موجود در جامعه و حذف بخش قابلتوجهی از گروههای سیاسی از رقابتهای انتخاباتی، به نظر میرسد این جریان سیاسی که واخورده از نهادهای تصمیمگیر و تصمیمساز در عرصه انتخاباتاند، باید به جامعه بازگردند. آنها باید دستِکم در کوتاهمدت سودای پوشیدن ردای سیاستورزی ـ به مفهوم مصطلح ـ را از سر بیرون کنند و به «کنشگران اجتماعی» تبدیل شوند.
باید به میان مردم بروند؛ با آنها گفتوگو کنند؛ حرفشان را بشنوند و سعی کنند به قدر بضاعت، دردی از آلام بیشمار آنها کم کنند. باید فعالیتهای عمومی و اجتماعی را در دستور کار قرار دهند و مسئله سیاست را از معبر حل معضلات و ناهنجاریهای عمومی دنبال کنند.
تاسیس و راهاندازی «سمن»ها، «NGO»ها، «خیریه»های واقعی و کنش موثر اجتماعی در دستور کار قرار گیرد. این تلاش میتواند بخشی از دردها را تسکین بخشیده و آرامشی ـ هر چند محدود ـ را به جامعه منتقل کند. در این صورت و در یک جامعه به نسبت آرام میتوان از «فرصتها» و «تهدیدها» گفت و به شکلگیری «جامعه مدنی» و گذار از «جامعه تودهای» امیدوار بود. بیگمان روند «توسعه سیاسی» از درون کشوری با یک «جامعه مدنی» پویا و کارآمد ممکن خواهد بود و به نظر میرسد سهلالوصولترین مسیر برای رسیدن به چنین جامعهای از طریق تقویت «بنیان مهرورزی» عمومی ممکن و میسر باشد.
پربازدیدترینهای روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
«ابتکار» نشست بینالمللی صلح لیبی در برلین را بررسی میکند
اما و اگرهای صلح در لیبی
علیرضا صدقی
راه خروج از «انسداد سیاسی»
فراموشی آبخیزداری در مدیریت منابع آب، مقادیر زیادی از بارشها را هدر میدهد
سیلهای هدر رفته!
رضا بهرامی در گفتوگو با «ابتکار» از «کریمولوژی» میگوید
تلخک ناصرالدینشاه و روایت قبر گمشده
«ابتکار» سازوکار جذب نقدینگی توسط بازار سرمایه را بررسی کرد
بورس ناجی تورم؟
آیا تندروها از ائتلاف اصولگرایی انصراف خواهد داد؟
آخرین فرصت جبهه پایداری
فعالیت سامانه بارشی در کشور روزهای آینده هم ادامه دارد
لغو و تاخیر پروازها در «برف» برای حفظ «ایمنی»
کدخدایی در واکنش به سخنان علی لاریجانی:
شورای نگهبان در اعلام جزئیات پروندهها ممنوعیت قانونی دارد
سیدعباس عراقچی:
مکانیزم ماشه برای بازگشت تحریمهای شواری امنیت فعال نشده است
معاون کل وزارت بهداشت:
«شیر» را از سبد غذایی حذف نکنید
حال و هوای انتخابات مجلس یازدهم چگونه است؟
جدالی بر سر «مشارکت»
استاندار:
امدادرسانی به سیلزدگان سیستان و بلوچستان تا برگشت شرایط عادی ادامه دارد