روزنامه آفتاب یزد
1398/12/08
عراقچی دیروز در حالی گفت که اینستکس تقریبا به مراحل عملیاتی رسیده است که فدریکا موگرینی بیش از هشت ماه پیش خبرداده بود اولین تراکنشهای اینستکس در حال انجام است
سراب اینستکس!آفتاب یزد – گروه سیاسی: روز گذشته نشست کمیسیون مشترک برجام به سرپرستی هلگا اشمید معاون رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا و سید عباس عراقچی معاون وزیر خارجه ایران در هتل کوبورگ در وین و معاونان و مدیران سیاسی وزیران خارجه ۱+۴ در چارچوب موضوعات از پیش مطرح شده آغاز شد.
به گزارش ایسنا، این اولین نشست کمیسیون برجام بعد از آغاز مسئولیت جوزف بورل به عنوان رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ کننده مذاکرات میان ایران و ۱+۴ است.
همچنین این اولین نشست بعد از گام پنجم و نهایی ایران و از سویی اعلام سران سه کشور اروپایی عضو برجام برای فعال کردن مکانیسم موسوم به
«ساز و کار حل و فصل اختلافات» است.
این در حالی بود که مقامات کشورمان و نیز مقامات چین و روسیه نسبت به فعال شدن این مکانیسم هشدارهای جدی دادند و این اقدام اروپا را در شرایطی که به هیچ یک از تعهدات برجامیاش عمل نکرده است و این توافق یک طرفه از سوی ایران فقط اجرا میشد، سیاسی و غیر قانونی اعلام کردند.
اعلام فعال شدن مکانیسم حل و فصل اختلافات در واکنش به گام پنجم ایران بود که تهران براساس آن اعلام کرد، دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی سازی، درصد غنیسازی، میزان مواد غنی شده، و تحقیق و توسعه) مواجه نیست.
ایران از اردیبهشت سال ۹۸، در واکنش به خروج یک طرفه آمریکا از برجام، تصمیم به کاهش تدریجی تعهدات هستهای گرفت.
کشورهای اروپایی مدعی آن هستند که هدفشان از فعال کردن این ساز و کار رسیدگی به مسائل پیرامون اجرای برجام است و به معنی ارجاع موضوع به شورای امنیت یا بازگشت تحریمها علیه ایران نیست.
محدوده زمانی ۱۵ روزه تعیین شده در روند حل اختلافات میتواند به طور متوالی به تعویق بیفتد، اما به نظر میآید طرف اروپایی با اطمینان از همکاری ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی تصمیم به تعویق نامحدود فعال شدن مکانیسم حل اختلاف گرفته است.
در عین حال با توجه به تعویق نامحدود زمان فعالشدن ساز و کار حل اختلاف از سوی اروپاییها دستور کار نشست کمیسیون مشترک برجام ارتباطی با ساز و کار حل اختلاف بر اساس ماده ۳۶ برجام ندارد و دستور کار این نشست مربوط به موضوعاتی است که تا کنون در این نشستها از سوی طرفهای حاضر در برجام دنبال شده است.
یکی از مهمترین موضوعات مورد بحث، ادامه همکاریهای هستهای در چارچوب برجام و مشکلاتی است که تحریمهای آمریکا در اجرای آنها به وجود آورده است.
کمیسیون مشترک برجام هر سه ماه به طور فصلی باید به طور عادی برگزار میشود. نشست قبلی اوایل دسامبر ۲۰۱۹ در وین برگزار شد.
نشست دیروز بیانیه هم داشت. در بیانیه پایانی نشست اعلام شده است: در این نشست، گامهای ایران در کاهش تعهدات هستهای ذیل برجام ازجمله اعلان مورخ 15 دیماه 1398 و نگرانیهای دیرپای کلیه اعضاء در خصوص آثار خروج آمریکا از برجام در سال 1397 و اعمال مجدد تحریمها، مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
در همین راستا، نگرانی جدی پیرامون گامهای ایران در خصوص تعهدات هستهای ذیل برجام ابراز شد. اعضاء همچنین تصدیق کردند که وضع مجدد تحریمهای آمریکا، مانع بهرهمندی کامل ایران از منافع ناشی از رفع تحریمها شده است.
>بازهم عملیاتی شدن اینستکس
اما در عین حال اعضاء، از تحولات مثبت اخیر در خصوص پردازش اولین تراکنش از طریق اینستکس، اضافه شدن چهار دولت اروپایی به عنوان سهامداران جدید و افق افزایش بیشتر سهامداران استقبال کردند. آنها همچنین به اهمیت تقویت این ابزار اذعان داشتند.
درهمین راستا معاون سیاسی وزیر خارجه هم با بیان اینکه اینستکس تقریبا به مراحل عملیاتی رسیده، گفت: در جلسه کمیسیون مشترک تاکید کردیم که بدون برآورده شدن انتظاراتمان در حوزههای اقتصادی بازگشت کامل ایران به برجام مقدور نیست.
سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران گفت: همه اعضای باقیمانده در برجام در این جلسه مجددا بر اهمیت برجام تاکید کردند و اینکه این توافق مهم بینالمللی است و جنبههای امنیتی و اقتصادی دارد و باید حفظ شود و حمایت خود را مجددا اعلام کردند و به ویژه حمایت خود را از ابتکاراتی که منجر شود ایران از منافع اقتصادی ناشی از برجام بهرهمند شود، اعلام کردند.
عراقچی افزود: در این جلسه ایدههای جدیتر و متمرکزتری که از سوی کشورهای اروپایی برای تقویت سازوکار اینستکس ارائه شد. اینستکس تقریبا به مراحل عملیاتی رسیده است و اینکه چگونه میتوان آن را تقویت کرد، مورد بحث قرار گرفت.
این دیپلمات ارشد کشورمان در عین حال خاطرنشان کرد: انتظارات ما از برجام محدود به این موارد نیست و انتظارات گستردهای طبق خود برجام است. به دلیل برآورده نشدن آن انتظارات، ایران تعهداتش در برجام را در پنج قدم کاهش داد و تعهدات جدی خود در حوزه غنیسازی و هستهای را کاهش داده، ولی اعلام کردیم که حاضریم تعهدات خود را از سر بگیریم، به شرط اینکه انتظارات ما از برجام محقق شود.
وی گفت: به نوعی برجام از نوعی تعادلی برخوردار شده که متاسفانه تعادلی که در سطح پایین است. با بازگشت تحریمها، انتظارات اقتصادی ایران برآورده نشد و در مقابل ایران تعهداتش را کاهش داد. با این حال تلاش کشورهای باقیمانده در برجام برای حفظ برجام ادامه دارد و جمهوری اسلامی ایران هم در هر جلسه و از جمله این جلسه تاکید کرده که بدون برآورده شدن انتظارات ما در حوزههای اقتصادی بازگشت کامل ایران به برجام مقدور نیست.
عراقچی افزود: با این حال ما نیت حفظ برجام را کماکان داریم و در این جهت تلاش میکنیم.
این در حالی است که معاون وزیر امورخارجه روسیه نیز با بیان اینکه فعالیت سازوکار اینستکس آغاز شده است، گفت: معاملاتی نیز از طریق آن در حال انجام است.
سرگئی ریابکوف پس از برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام در وین از آغاز فعالیت سازوکار مالی اینستکس با ایران خبر داد.
بنابر گزارش ریانووستی، ریابکوف در این باره گفت: سازوکار مالی اروپا با ایران، موسوم به اینستکس آغاز به کار کرده و معاملاتی نیز از طریق آن در حال انجام گرفتن است که به زودی نتیجه میدهد.
وی در گفت وگو با خبرنگاران افزود: ما از همکاران خود دعوت کردهایم تا با این سازوکار برای تقویت آن همکاری کنند، ابزاری که سرانجام به نظر میآید کارساز است.
نشست کمیسیون مشترک برجام صبح دیروز در وین با حضور نمایندگان طرفهای توافق برگزار شد. شرکت کنندگان در این نشست بر اهمیت برجام و لزوم حفظ آن و همچنین بهره مندی ایران از منافع اقتصادی مورد انتظار از رفع تحریمها تاکید کردند.
>موضوع تکراری
اما بی تردید اظهارات عراقچی و البته معاون وزیر خارجه روسیه درباره عملیاتی شدن اینستکس تکراری ترین موضوعی است که طی یکی دوسال اخیر شنیده شده است. ادعای دیروز عراقچی درباره عملیاتی شدن اینستکس از این جهت متفاوت جلوه میکند که او این گفتهها را اکنون در شرایطی بیان میکند که از سویی جوزف بورل به جای موگرینی رئیس اتحادیه اروپاست و مهمتر از آن اینکه ایران اکنون در لیست سیاه fatf قرارگرفته است. بسیاری میگویند آن زمان که ایران هنوز در لیست سیاه نبود، اینستکس عملیاتی نشد مگر اکنون با این اتفاق امکانپذیر است و اگر باشد قرار است چه دستاوردی داشته باشد ؟
>وقتی موگرینی از اولین تراکنش اینستکس گفت
زمانی که ایران در حال برداشتن گامهای نخستین کاهش تعهدات برجامیاش بود در اوایل تیرماه خبری با آب و تاب در رسانههاپیچید، خبری که هرچند خیلی دیر شنیده شد اما بسیار مثبت ارزیابی میکردند و نوعی دستاورد و موفقیت مقاومت و مفید بودن گامهای کاهش تعهدات برجامی ایران ارزیابی شد. اینکه سرانجام اولین تراکنشهای اینستکس همان سازو کار مالی که اروپا بعد از ماهها وعده ووعید قول و قرار که به ایران داده بود در حال انجام است. فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا خبر اولین تراکنشهای مالی اینستکس را اوایل تیرماه اعلام کرد یعنی، هشت ماه پیش. آن موقع اگرچه گفته میشد نخستین تراکنشها شکل گرفته است اما کسی فکر نمیکرد منظور از زمان بر بودن اولین تراکنشها آن باشد که هشت ماه بعد از این خبر نه تنها اولین تراکنش انجام نشده باشد، بلکه عراقچی بازهم از این سخن بگوید که اینستکس به زودی عملیاتی میشود یعنی یک گام عقبتر از هشت ماه پیش.
اما این که دیروز معاون وزیر خارجه ایران در حالی مثل همیشه از عملیاتی شدن اینستکس سخن میگوید که ایران در لیست سیاه fatf قرار گرفته است برای بسیاری جای سوال دارد که آیا اساسا اینستکس و عملیاتی شدنش در شرایطی که از سوی fatfتبادلات مالی با ایران غیر شفاف و خطرناک اعلام شده است، معنایی دارد؟!
>تناقضگویی اروپا
حسنهانی زاده کارشناس مسائل بین الملل دراینباره به آفتاب یزد گفت: اتحادیه اروپا در رابطه با ایجاد سازو کار تبادل مالی دچار تناقضگویی شده است. در طول یکسال گذشته درزمان فدریکا موگرینی، امیدواریهای زیادی برای ایجاد اینستکس بود. اما به مرور شاهدبودیم که کشورهای اروپا دچار پارادوکس شدند و عملا گامی برای اجرایی کردن اینستکس برنداشتند. اکنون با خروج انگلیس از اروپا به نظر میرسد، مسئله اینستکس مورد توجه اروپا قرار گرفته است باید دید اگر اروپا این اراده را به خرج بدهد تا تراکنشها از طریق اینستکس صورت بگیرد این کار میتواند فرجامی برای برجام ایجاد کند و روزنه جدیدی برای ایران باشد. اما تا زمانیکه اروپا در راستای تبادلات مالی گام برندارد عملا اتفاقی نمیافتد.
وی افزود: صرفا به اظهارات عراقچی نمیتوان استناد کرد. باید دید آیا اروپا تعامل احترام انگیز و منصفانه با ایران خواهد داشت یا همچنان دچار تناقض هستند. به هر حال طرح این موضوع میتواند امیدوار کننده باشد به ویژه اینکه ایران در لیست سیاه قرار گرفته است و سخن از اینستکس در شرایط فعلی معنادار است.
هانی زاده گفت: اتحادیه اروپا با ارسال سیگنالهای مثبت به ایران آخرین مهلت را به ایران میدهد که fatfرا پذیرش کند. اروپا میخواهد با طرح دوباره اینستکس ایران fatf را بپذیرد و به جایش اروپا هم اینستکس را عملی کند، اما کشور ما باید اصل fatf را بپذیرد تا تراکنشها صورت بگیرد. اروپا میخواهد به صورت شفاف به ایران فرصت دهد و بگوید اتحادیه اروپا حاضر به همکاری با ایران است مشروط به قبول fatf.
هانی زاده گفت: به نظر میرسد که اروپا در آینده پیش شرطی قرار خواهد داد که راه اندازی اینستکس مشروط به fatf است اما عملا گامی برای عملی کردن اینتسکس برنداشته است.
>تقاضاهای مالی
علی بیگدلی دیگر کارشناس مسائل بین الملل اما امیدی به اظهارات عراقچی ندارد و به آفتاب یزد میگوید: حقیقت این است که درنهایت، این صحبتها به نتیجه نمیرسد.پیشتر دیدگاههایکو مس وزیر خارجه آلمان این بود که ایران برای اینستکس باید تعهداتی را در نظر داشته باشد. مس میخواست در واقع برای عملیاتی شدن اینستکس نظرات آمریکا را نیز جلب کند این موضوعی است که قاعدتا ایران آن را نمیپذیرد.
این کارشناس اظهار کرد: این مذاکرات هیچ نتیجهای ندارد، مگر اینکه ایران لا اقل fatfرا بپذیرد.
این درحالی است که راههای بازگشت از لیست سیاه برای ایران باز است. در آخرین بیانیهای که fatfصادر کرد راه برای ایران باز نگه داشته شد.
وی گفت: واکنشهای اخیر بازار مانند افزایش قیمت طلا و دلار یکی از دلایلش این است که به دلیل قرارگرفتن ایران در لیست سیاه، صادرکننده و وارد کننده دچار مشکل شدهاند و اگر در پوسته خود باقی مانده و گشایشی در سیاستهای خارجه و داخلی ایجاد نشود وضعیت همین است.
سایر اخبار این روزنامه
موانع موجود بر سر راه تصویب لوایح CFT و پالرمو را بردارید
به رغم اظهارات مقامات روس در حمایت از ایران و برجام راه آهن دولتی این کشور از بیم تحریمهای آمریکا از پروژه 1.2 میلیارد یورویی گرمسار اینچه برون خارج شد
توسعه بومیسازی نفتی و گازی به شیوهای جدید
ادغام یارانههای نقدی و معیشتی ظلم در حق فقرا و نیازمندان است
فرار مالیاتی عباس ایروانی بیش از ۴۱۸ میلیارد تومان!
شنبه عادی آقای رئیس جمهور چه شکلی است؟
عراقچی دیروز در حالی گفت که اینستکس تقریبا به مراحل عملیاتی رسیده است که فدریکا موگرینی بیش از هشت ماه پیش خبرداده بود اولین تراکنشهای اینستکس در حال انجام است
پرستاران جان بر کف
دعای یک ملت بدرقه کادرهای درمانی
دو پیشنهاد کرونایی!
وعده دوباره اینستکس
نگاه روسیه به توسعه اقتصادی ایران
با ترس خطر را افزایش ندهید
به خودمان رحم کنیم