روزنامه مردم سالاری
1398/12/21
شاهزادههای سعودی در مشت آهنین بنسلمان
نیویورک تایمز در گزارشی با اشاره به اخبار ضد و نقیض بازداشت چهار شاهزاده سعودی نوشت: عطش سیریناپذیر ولیعهد جوان عربستان برای تمرکز قدرت مطلقه، سرانجام پادشاهی را در دام این جنون قدرت فرو خواهد برد.روزنامه نیویورک تایمز در این گزارش افزود که مدتی بود که خبری از آن کینه توزیهای خطرناک ولیعهد عربستان خبری نبود و «محمد بن سلمان» سرش را در لاک خود فرو برده بود. اما تا جمعه گذشته شنیده شد که بن سلمان چهار نفر از اعضاء خاندان سلطنتی را بازداشت کرده و فردای همان روز عربستان را وارد یک جنگ قیمت با روسیه میکند و بازار انرژی و بورس جهان را با یک سقوط آزاد به قعر چاه میاندازد.
سه منبع آگاه به روزنامه گاردین تأیید کردهاند که دستگیری شاهزاده احمد بن عبدالعزیز، تنها برادر تنی باقیمانده ملک سلمان و محمد بن نایف، ولیعهد پیشین روز جمعه پس از آن انجام شد که جزئیات گفتوگوهای ادعایی آنها به گوش سلطنت سعودی رسید.
بازداشت این دو فرد به دست محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی انجام شد که آنها را به تلاش برای کنار گذاشتن شورای بیعت متهم کرد؛ ارگانی که در سال ۲۰۰۷ برای اطمینان از انتقال نرم قدرت در صورت مرگ پادشاه یا ولیعهد تشکیل شد. شاهزاده احمد یکی از منتقدان ولیعهد سعودی جوان است. گمان میرود او و محمد بن نایف با اتهامات مرتبط با خیانت مواجه شوند.
دو منبع مطلع گاردین گفتند، این شاهزادههای ارشد به تلاش برای انتصاب شاهزاده احمد به عنوان رئیس این شورای بیعت متهم هستند، جایگاهی که اکنون خالی است. با این اقدام، او به طور بالقوه میتوانست بر گفتوگوهای قبیلهای، خانوادگی و وابسته به روحانیون که به نامزدی رهبران سعودی جدید منتهی میشود، تسلط یابد.
مشغله جدید بن سلمان
به نوشته نیویورک تایمز، ماجرای دست داشتن بن سلمان در قتل «جمال خاشقچی» روزنامه نگار منتقد و مخالف سعودی و انعکاس وسیع جهانی آن، موجب شده بود ولیعهد ۳۴ ساله بیشتر از یک سال ساکت و آرام و بدون هیچ حاشیه ای سرگرم کار و زندگی باشد. اما او باز هم برای خود مشغله ایجاد کرد. این بار این مشغله، ورود به بازی قدرت است.
این بار اما پایتختهای غربی متوجه شدند این حاکم بالفعل جوان، کله شق تر از آن است که بتوان به عنوان یک شریک بر رویش حساب باز کرد. با وجود اینکه که اقتصاد جهان همین حالا هم در معرض خطر سقوط به ورطه رکود است، بن سلمان میآید و قیمت نفت را پایین میآورد و یک تکان اساسی بر پیکر اقتصاد جهان وارد میکند. او تهدید میکند که همه ذخایر ارزی عربستان را یکجا استفاده میکند و تمامش میکند.
اما اگر او دست به این عمل غیرعقلانی بزند در حقیقت همه آن وعدههای بزرگی که داده بود را باطل کرده است. او گفته بود؛ برای قطع وابستگی پادشاهی به نفت میخواهد سرمایهگذاریهای جدیدی جذب کند.
در این زمینه، «گرک برو» از کارشناسان «دانشگاه مِتُدیست جنوبی» نظرش این است: «با این تصمیم گیری نفتی بن سلمان، تمام اقتصادهای وابسته به صدور نفت به خصوص عربستان و روسیه و شاید هم آمریکا نابود خواهد شد».
او در توصیف شخصیت بن سلمان میگوید: «بن سلمان یک خطرپذیر است و همیشه مستعد آن است که تصمیماتی از سر هوی و هوس بگیرد».
افراد خاندان سلطنتی عربستان میگویند که بن سلمان با سودای جانشینی زودهنگام پدرش بر تخت پادشاهی به فکر آن افتاده است رقبای سیاسی خود را در خاندان به حاشیه براند.
«ملک سلمان» پادشاه عربستان ۸۴ سال دارد و اوضاع جسمانی خیلی مناسبی ندارد.
نیویورک تایمز نوشت که اعضایی از خاندان سلطنتی که مورد غضب قرار گرفته اند همانهایی هستند که لب به انتقاد از بن سلمان باز کرده بودند. شاهزاده «محمد» قیمت نفت را عامدانه پایین آورد تا بدین وسیله روسیه را تنبیه کند. روسیه با کاهش تولید که «اوپک» تصمیم آن را گرفته بود تا قیمت نفت را بالا ببرد، موافقت نکرد.
شیوع کرونا در سطح جهان، سطح تقاضا برای نفت را کاهش داده و قیمت پایین آمده، اما اینک با ارزان شدن نفت، این عربستان است که بازنده اصلی است، نه روسیه. روسیه منابع درآمدی اش متنوع تر از سعودی است. از آخرین باری که قیمت جهانی نفت پایین کشید، روسیه حجم ذخایر ارزی اش را بیشتر کرد. اقتصاد عربستان وابسته به نفت است. ذخایر ارزی او حدود ۴ سال است که حول و حوش ۵۰۰ میلیارد دلار ثابت مانده است. اوج این ذخیره ارزی در سال ۲۰۱۴ بود که بالغ بر ۷۴۰ میلیارد دلار بود.
به گفته صاحب نظران اقتصادی، پادشاهی برای آنکه بودجه اش را ببندد بدون آنکه نیازی داشته باشد دست به ذخایر ارزی اش ببرد و یا سیاست ریاضت اقتصادی را بر کشور تحمیل کند، باید نفت را بشکه ای ۸۰ دلار بفروشد. اما با تصمیمی که عربستان گرفت قیمت نفت در روز دوشنبه به بشکه ای حدود ۳۵ دلار تنزل کرد که کمتر از حتی نصف قیمت خالص آن است.
اگر قیمت نفت همینطور بی محابا پایین بیاید، میزان ذخایر ارزی عربستان خودبخود کاهش و به تبع آن ارزش سهام عربستان بشدت تنزل خواهد کرد، ضمن آنکه تمام طرحها و برنامهها برای متنوع سازی اقتصاد به در بسته خواهد خورد. بن سلمان برای اجرای طرحهای بلندپروازانه اقتصادی تصمیم گرفت بخشی از سهام شرکت نفتی دولتی «آرامکو» را در بازار بورس به بخش خصوصی واگذار کند و درآمد حاصله را برای سرمایه گذاری در سایر طرحهای توسعه ای کشور استفاده کند.
در طول دو روز گذشته ارزش سهام عربستان ۲۰ درصد سقوط کرد و آرامکو ۳۲۰ میلیارد دلار از ارزش خود را از دست داد.
به گفته نیویورک تایمز برخی تحلیلگران بر این باورند که بن سلمان با این ارزیابی دست به بگیر و ببند خویشاوندانش در خاندان سلطنتی زده است؛ زیرا از قبل پیش بینی میکرده که با سقوط قیمت نفت کشور حتما دچار مشکل خواهد شد و به تبع آن رقبای سیاسی بن سلمان قوت خواهند گرفت. برای همین او پیشدستی کرده و پیش از آنکه درد اقتصادی بدن کشور را در بر بگیرد و او از منظر سیاسی آسیب پذیر بشود، بهتر است از همین حالا همه رقبای سیاسی را از میدان به در کند.
«کریستین اسمیت دیوان» از پژوهشگران «موسسه کشورهای حاشیه خلیج فارس» در واشنگتن معتقد است: «آن چیزی که بن سلمان را تهدید میکند رقبایش در خاندان سلطنتی نیست، بلکه فروریختن درآمدهای نفتی است که ضربه محکمی بر طرحهای بلندپروازانه اقتصادی او وارد میکند». اما شخصیتهایی دیگر میگویند که بن سلمان با این اقدام خواسته است پایههای قدرتش را آنقدر محکم کند که دیگر دلیلی برای ترسیدن نداشته باشد.
این همه بیرحمی درون پادشاهی را حافظه تاریخ معاصر عربستان به یاد ندارد.
یک چنین عطشی برای تمرکز قدرت و حاکمیت «قدرت مطلقه»؛ در تاریخ چند دهه گذشته پادشاهی عربستان سابقه نداشته است. سابقه نداشته است حاکمی با زور و ارعاب، اعضاء خاندان خودش که بسیار هم گسترده است را به زور به انقیاد بکشاند. اما مسئله این است که حتی اگر هم تصور کنیم اوضاع اقتصادی عربستان به وخامت بکشد، بازهم این افرادی از خاندان سلطنتی که بازداشت شده اند، هیچ تهدیدی برای بن سلمان به حساب نمیآمدند. بن سلمان آنقدر افراد خاندان سلطنتی را از نزدیک زیر نظر دارد که هیچکس جرأت نقشه کشیدن علیه او را ندارد.
مشهورترین چهره بازداشت شده؛ شاهزاده «احمد بن عبدالعزیز» است که بالای ۷۰ سال سن دارد. او مدتها پیش در اظهاراتی در لندن از سیاستهای ولیعهد انتقاد کرده بود اما بعدا تابع او ظاهر شد، حداقل در ملاء عام که اینطور بود و یا شاهزاده «محمد بن نایف» که او هم از بازداشت شدگان است، از سال ۲۰۱۷ در حصر خانگی بسر میبرد. همین بن سلمان او را از مقام ولایت عهدی و وزارت کشور برکنار کرد.
«امیل هوکییم» کارشناس موسسه بینالمللی مطالعات «استراتژیک» لندن در این محور اظهار نظر میکند:«مقامات غربی از معاشرت کردن با یک چنین رهبر غیرقابل پیش بینی پرهیز میکنند تا مبادا آنها هم مثل او بدنام شوند».
بن سلمان پنج سال است که یک مداخله نظامی را در یمن رهبری میکند و یک فاجعه انسانی در آن کشور ایجاد کرده است. صدها تن از اعضاء خاندان سلطنتی و ثروتمندان سرشناس سعودی را در سال ۲۰۱۷ در برنامهای که آن را مبارزه با فساد میخواند دستگیر کرد و آنها را در هتل «ریتز» ریاض در بازداشت نگهداشت. نخست وزیر لبنان را بطور موقت ربود و وادار کرد اعلام کند که استعفا میدهد. دستگاههای اطلاعاتی آمریکا هم نتیجهگیری کردهاند که به دستور بن سلمان در سال ۲۰۱۸ «جمال خاشقچی» روزنامه نگار منتقد سعودی کشته شد.
سایر اخبار این روزنامه
نامه به وزیر بهداشت درخصوص رسیدگی به وضعیت مرخصی زندانیان سیاسی
عربستان؛ سیستم توتالیتر و بحران قدرت
خبر
خبر
داریم چگونه درنگ کردن را یاد میگیریم
کرونا، قیمت نفت و تصمیمهای شبانه بلای جان بازار سرمایه
باید ارکان حکومت و مردم را ملزم به اجرای تصمیمات ستاد ملی مبارزه با کرونا کرد
«مدافعان سلامت»، «شهید خدمت» محسوب میشوند
حال وخیم فروش کتاب در دوران کرونا
شاهزادههای سعودی در مشت آهنین بنسلمان
خسارتهای سوءمدیریت به فوتبال ایران
بازی تحریمهای آمریکایی با ویروس کرونا