روزنامه مردم سالاری
1399/02/28
راهبرد «فروش امنیت» مقابل عربستان
خبر خروج سامانههای موشکی آمریکا موسوم به پاتریوت و همچنین خروج تعدادی از نیروهای آن کشور از خاک عربستان در رسانههای مختلف با بازتابهای مختلفی روبرو بوده است.برای درک بیشتر این موضوع این اقدام را باید در ابتدا از دو رویکرد مهم بررسی کرد:
1 – رویکردی که میتواند ناشی از توافق دو کشور در خصوص غیرضروری بودن تعداد نیروها و تجهیزات باشد.
2- رویکردی که میتواند ناشی از وجود تعارض دیدگاه بین دو کشور باشد.
با در نظر گرفتن این دو رویکرد میتوان عوامل دیگر را نیز بررسی کرد. از جمله عوامل دیگر را شاید بتوان در نوع نگاه و رویکرد ترامپ در روابط با کشورهای متحد آمریکا جستجو کرد. رئیس جمهور آمریکا معتقد است که از گذشتههای دور تا کنون بسیاری از کشورها از آمریکا سواری رایگان دریافت کردهاند. بنابراین ایالات متحده آمریکا بابت خدمتش در راستای تأمین امنیت عربستان سعودی از آنها انتظار دارد که بابتش هزینه بپردازند. چنین رویهای در ادبیات سیاسی، روابط بینالملل و مطالعات امنیتی به تئوری «فروش امنیت» معروف است.
در نتیجه دونالد ترامپ نیز به این باور رسیده که عربستان باید هزینههای بیشتری بپردازد که برای آنها بسیار سنگین و دشوار به نظر میرسد و همین امر سبب شده تا آمریکا به فکر خروج تجهیزات و نیروهایش از عربستان باشد.
نکته دیگری که باید در نظر داشت این است که در سالهای اخیر عربستان سعی بر این داشته است تا منابع تأمین امنیت و همچنین متحدین استراتژیک خود را متنوع کند. از همینرو شاهد هستیم که این کشور به سمت روسیه و چین نیز گرایش پیدا کرده است و به نظر میرسد که واشنگتن از این رویکرد ریاض ناراضی است؛ چرا که باز شدن پای چین و روسیه در عربستان به معنای تنگتر شدن پای آمریکا در عربستان و در بُعد کلان در منطقه خواهد بود.
ضمن اینکه باید در نظر داشته باشیم دونالد ترامپ فردی تاجر مسلک بوده و فاقد رویکردهای استراتژیک است؛ بدین معنا که در نوع روابط ایالات متحده آمریکا با سایر کشورها تنها ملاحظات اقتصادی و تجاری مطرح است و از ملاحظات استراتژیک خبری نیست.
ترامپ به این موضوع واقف نیست که خروج تجهیزات و نیروهایش از عربستان سعودی، عملاً یک منطقه از کنترلش خارج میشود که در نهایت آسیب را برای هژمونی ایالات متحده آمریکا به همراه خواهد داشت. در مثالی دیگر مانند پیمان آب و هوایی، او به این مسأله توجه ندارد که خروج از این توافق به اعتبار استراتژیک ایالات متحده آمریکا لطمه شدید وارد میکند و از دید افکار عمومی این به معنای نادیده گرفتن هنجارهای بینالمللی خواهد بود. بنابراین میتوان دریافت که ترامپ روابط آمریکا و عربستان را بر مبنای عقلانیت محدود؛ به معنای هزینه – فایدهای که در چارچوب اقتصاد معنا و مفهوم پیدا میکند میسنجد. وی همچنین با افزایش نیروها در مناطق مختلف و گسترش پایگاههای نظامی اعتقادی ندارد و در این راستا حس میکند حضور نیروها و تجهیزاتش در عربستان هزینهبردار است.
علاوه بر این موارد و تنشهای نفتی موضوع دیگری که در خصوص خروج نیروها و تجهیزات آمریکا از عربستان مطرح میشود و در کانون توجهات قرار گرفته چراغ سبز آمریکا به ایران در راستای تنشزدایی است که البته بعید به نظر میرسد که چنین باشد، چرا که استراتژیهای مختلفی میتواند برای انجام یک رفتار در دستور کار کشورها باشد. از همین رو ایالات متحده آمریکا میتواند با رفتارهایی که هزینههایش بسیار پایینتر از این اقدامات باشد حسن نیت خود را نشان دهد و سیاست تشنجزدایی را در رویکرد و رفتارشان نسبت به ایران داشته به پیش ببرند. برای مثال بازگشت به توافق هستهای و یا رفع تحریمهای ایران میتوانست نشانهای از حسن نیت باشد. اینکه ایالات متحده آمریکا نیروهایش در عربستان سعودی را کاهش دهد اما همچنان در آنجا حضور داشته باشد، خیلی برای جمهوری اسلامی ایران معنا ندارد. استقرار نیرو به سرعت امکانپذیر است؛ به لحاظ تاکتیکی نیروها میتوانند در برههای به سرعت خارج شوند اما در شرایط بحرانی نیز حجم وسیعی از نیروها میتوانند مجددا وارد شوند.
البته نباید فراموش کرد که اگر این خروج اقدامی استراتژیک، یعنی پایدار، ماندگار و بر اساس محاسبه دقیق باشد میتواند فضای آرامتری را در منطقه خلیج فارس از لحاظ امنیتی ایجاد کند. اما اگر این اقدام به لحاظ تاکتیکی صورت گرفته باشد و آمریکا نیروهای خود را از پایگاههایی که در تیررس ایران هستند خارج کنند نمیتواند پیام خوبی برای ایران باشد.
برای جمع بندی میتوان گفت اقدام آمریکا یک تصمیم بوروکراتیک بوده که بیشتر در چارچوب روابط عربستان با آمریکا و یا در چارچوب سیاستهای کلان دونالد ترامپ قابل مطالعه است و چندان ارتباط خاصی با مسأله ایران ندارد.
منبع: خبر آنلاین
پربازدیدترینهای روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
معضل بیکاری دانشگاهیان
کرونا و تقسیم کارهای خانه
روایت وزیر بهداشت از روزهای اول شیوع کرونا در ایران
راهبرد «فروش امنیت» مقابل عربستان
ایران در آستانه خودکفایی تعمیر نیروگاههای اتمی
پیشبینی افزایش شدت کرونا در پاییز و زمستان
بازگشت داعش در سایه کرونا
مشکلات مدعی ریاست برای پایان دادن به حسرت 15 ساله
خیز ترامپ برای دوشیدن بیشتر گاو شیرده
چگونگی برگزاری راهپیمایی روز قدس و نماز عید فطر
یک میلیون کارگاه تسهیلات کرونا میگیرند
خداحافظ دیپلمات چیره دست