روزنامه مردم سالاری
1399/07/15
همزیستی ایران و چین با چاشنی نفت
حسن شرافتی*گروه اقتصادی: رشد فزاینده مصرف انرژی در کشور چین سران این کشور را واداشته است تا سیاست‌های بلندمدتی را برای تامین حجم بالای انرژی اتخاذ کنند.بر طبق پیش‌بینی‌ها تقاضای چین برای مصرف روزانه 6 میلیون بشکه نفت در حال حاضر به 13 میلیون بشکه در روز تا سال 2035 افزایش خواهد یافت .از طرف دیگر، ایران چهارمین ذخایر نفتی جهان را در اختیار داشته ولی بدلیل تحریم‌ها نتوانسته است از این ذخایر بهره برداری نماید.ایران و چین هر دو در یک چیز دارای کمبود هستند آن هم فرصت‌های شغلی برای مردم خود هست. تا زمانیکه چین در استان‌های شرقی نیاز به ایجاد میلیون‌ها فرصت شغلی با ارزش افروده بالا در بخش‌های تولیدی و خدماتی به منظور تغییر الگوی مشاغل با درآمد متوسط دارد در استان‌های غربی نیاز به تمرکز بر ایجاد مشاغلی مبتنی بر فرآیندهای پایه‌ای تولیدی مانند خط تولید، تولید مستمر، تولید سفارشی و تولید متمرکز که از آن در تولید هواپیما‌ها و کشتی‌ها استفاده میشود دارد.اما از طرف دیگر ایران به منظور ایجاد فرصت‌های شغلی بیشتر می‌بایست به اصلاحات در بازار کار خود مبادرت ورزد.در نتیجه خروج آمریکا از توافق موسوم به برجام شاهد اضمحلال توافقنامه هسته‌ای بین ایران و کشورهای غربی بوده‌ایم که این مسئله ایران را بیشتر از هر زمان دیگری نیازمند شرکای خارجی کرده و توافق اخیر ایران و چین که منوط به تصویب دولت‌های طرفین است می‌تواند پاسخی به این نیاز باشد. از سوی دیگر، در چهار سال گذشته شاهد وخامت روزافزون روابط اقتصادی و سیاسی بین ایالات متحده آمریکا و چین بوده‌ایم. حتی اگر بعد از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا که قرار است در سیزدهم آبان ماه سال جاری برگزار گردد روابط اقتصادی بین ایالات متحده آمریکا و چین رو به بهبودی گذارد بدلیل اجماع آرای سیاسی در آمریکا مبنی بر جلوگیری از خیزش چین برای تبدیل شدن به قدرت اول جهان هر دو کشور در خطر حرکت به سمت جنگ سرد جدیدی خواهند بود که این امر به نوبه خود نیاز چین را به شرکای جدید سیاسی و تجاری افزایش داده است.
توافقنامه اخیر بین ایران و چین باعث مشارکت بسیار گسترده چین در صنایع گردشگری، بانکداری، مخابرات، حمل و نقل شامل بنادر و کشتیرانی، راه‌آهن و بسیاری از دیگر پروژه‌ها در ایران خواهد شد. اما ایران در قبال این مشارکت و حضور گسترده چین در صنایع خود، تعهد نموده است تا به مدت بیست و پنج سال نفت مورد نیاز چین را با تخفیف بسیار قابل ملاحظه تامین نماید.چین اخیرا اعلام کرده است قصد سرمایه گذاری دویست و هشتاد میلیارد دلار در صنایع نفت ، گاز و پتروشیمی ایران را دارد که توافقنامه اخیر بین ایران و چین می‌تواند به اجرایی شدن این سرمایه گذاری و سرمایه گذاری دیگر چین به میزان 120 میلیارد دلار در توسعه زیر ساخت‌های حمل و نقل و تولید ایران منجر شود.توافقنامه اخیر بین ایران و چین حتی می‌تواند به سرمایه گذاری بیشتر چین در صنایع انرژی و پتروشیمی ایران منجر شود که به دلیل تحریم‌ها به شدت نیاز به سرمایه گذاری دارند.
تشدید تحریم‌های آمریکا باعث محدود شدن هر چه بیشتر توانایی ایران در بهره برداری از ذخایر طبیعی خود گردیده است قابل ذکر است ایران حدود ده درصد ذخایر نفت و گاز جهان را در اختیار داشته و همچنین دارای بزرگترین میدان گازی جهان به نام پارس جنوبی می‌باشد.توافقنامه اخیر بین ایران و چین همچنین در هماهنگی کامل با پروژه عظیم چین موسوم به برنامه کمربند و جاده می‌باشد.ایران داری ذخایر عظیم نفت و گاز و نیروی کار جوان بوده که چین فاقد هر دو اینها می‌باشد که این امر، ایران را به گزینه بسیار مناسبی برای قرار گرفتن در برنامه کمربند و جاده چین تبدیل کرده است. بنابر این گزارش، در زنجیره تولید پلی استر به تشریح چگونگی مستحکم‌تر شدن روابط اقتصادی بین ایران و چین می‌پردازیم: همانطور که ذکر شد ایران نفت خود را با تخفیف بسیار قابل ملاحظه به چین صادر می‌نماید. سپس چین نفت ایران را به پارازایلین و پس از آن به پلی‌اتیلن ترفتالات تبدیل می‌نماید که از آن در ساخت و تولید پلی‌استرها استفاده میشود. الیاف پلی استر تولید شده در چین به ایران جایی که به سبب جمعیت جوان آن هزینه‌های نیروی کار به مراتب پایین‌تر از چین است صادر شده تا در کارخانجات نساجی و پوشاک ایران مورد استفاده قرار گیرد.پس از آن انواع بلوز، پیراهن و منسوجات خانگی مانند ملحفه، روتختی، بالش، فرش و پرده تولید شده توسط ایران به چین و دیگر کشورهای عضو برنامه کمربند و جاده چین که شامل 70 کشور و سازمان بین‌المللی که تقریبا چهل درصد اقتصاد جهان و اغلب کشورهای در حال توسعه را شامل میشود با تعرفه واردات صفر و یا تعرفه ترجیحی بسیار پایین صادر می‌گردد.
ایران رابطه خیلی قوی تجاری با چین در زمینه صادرات پلی اتیلن سنگین، پلی اتیلن سبک و متانول دارد.در سال 2019 میلادی، چین یک و نیم میلیون تن پلی اتیلن سنگین که برابر با 19 درصد از کل واردات این کشور از این محصول می‌باشد را از ایران وارد نموده است که این امر، ایران را به دومین شریک بزرگ تجاری چین در زمینه پلیمر‌ها بعد از عربستان سعودی تبدیل می‌نماید. همچنین در سال میلادی فوق، واردات پلی اتیلن سبک چین از ایران برابر با 2/3 میلیون تن بوده است که این رقم 22 درصد از کل واردات چین از این محصول را شامل میشود که این مسئله ایران را به بزرگترین تامین کننده خارجی چین تبدیل می‌نماید. همچنین در طی سال میلادی ذکر شده، چین با واردات 1/3 میلیون تن متانول از ایران 65 درصد از نیاز خود به این ماده را از ایران وارد نموده است. ایران مدتها در تلاش برای توسعه ظرفیت‌های پتروشیمی خود بوده است که این تلاش‌ها ممکن است با پشتیبانی چین به ثمر نشیند. پیش‌بینی میشود صادرات پلی اتیلن ایران از 6/1 میلیون تن در سال جاری میلادی به 6/5 میلیون تن در سال 2030 میلادی افزایش پبدا نماید.حال اگر رقم تولید پلی اتیلن پتروشیمی‌هایی که در حال حاضر در ایران در حال احداث هستند را به مقدار صادرات حال حاضر ایران از این پلیمر اضافه نماییم رقم صادرات خالص ایران از 8/2 میلیون تن در سال جاری میلادی به 3/10 میلیون تن در سال 2030 میلادی خواهد رسید.میزان صادرات محموله‌های پلی اتیلن ایران به چین بدلیل روابط نزدیک دو کشور و نیاز شدید چین به این پلیمر ظرف ده سال آینده افزایش خواهد یافت. عملی شدن سرمایه گذاری‌های چین در پروژه‌های پتروشیمی تولید متانول در ایران می‌تواند فشار بزرگی بر تجارت جهانی این محصول وارد نماید.حال با توافقنامه اخیر بین ایران و چین و اعلام این کشور مبنی بر سرمایه‌گذاری دویست و هشتاد میلیارد دلاری در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی ایران، وضعیت تولید کنندگان پلی اتیلن در آمریکا به چه صورت خواهد بود؟ براساس این گزارش، با برنامه‌ریزی چین تحت پروژه عظیم موسوم به برنامه کمربند و جاده برای ایجاد بلوکی تجاری که خود کفا بوده و محصولات پتروشیمی مورد نیاز خود را خود تولید می‌کند تولیدکنندگان آمریکایی ممکن است نه تنها بازار چین را از دست بدهند بلکه ممکن است دیگر حتی نتوانند به دیگر کشورهای درحال توسعه عضو برنامه کمربند و جاده پلی اتیلن خود را صادر کنند. در فضای جدید تجارت جهانی، آنالیز ژئوپولیتیکی در مکان یابی ساخت کارخانه‌های پتروشیمی بسیار با اهمیت‌تر از آنالیز استاندارد منحني هزينه خواهد بود.
ژئوپلیتیک یا جغرافیای سیاسی به معنی تأثیر عوامل جغرافیایی بر رفتار دولت‌ها و این که چگونه موقعیت مکانی، اقلیم، منابع طبیعی، جمعیت و یک تکه زمینی که یک دولت روی آن قرار گرفته‌است، گزینه‌های سیاست خارجی آن دولت و جایگاه آن را در سلسله مراتب دولت‌ها تعیین می‌کند بیشتر از هر عامل دیگری تعیین کننده میزان سود آوری کارخانه‌های جدید پتروشیمی زمانی که آنها وارد مدار تولید شوند خواهد بود چنانچه تولید کنندگان محصولات پتروشیمی نتوانند به بزرگترین بازارهای صادراتی جهان که همگی عضو برنامه کمربند و جاده چین هستند محصولات خود را صادر نمایند مواد خام، مزیت‌های لجستیکی و تکنولوژیکی ایندسته از تولیدکنندگان اهمیت چندانی نخواهد داشت.
*صادرکننده و فعال اقتصادی
سایر اخبار این روزنامه
برندگان نوبل پزشکی ۲۰۲۰ معرفی شدند
ناامنی برای فساد، سوء مدیریت و پاسخگو نبودن
تا پایان دولت همه روستاهای کشور برق‌دار می‌شوند
طرح ایران برای حل بحران قره‌باغ
تا پایان دولت همه روستاهای کشور برق‌دار می‌شوند
دور دور رئیس جمهور بیمار
همزیستی ایران و چین با چاشنی نفت
زنگ هشدار برای غیبت مردم در انتخابات 1400
محمود فکری، سرمربی تیم فوتبال استقلال شد
نگرانی و هشدار ناتو درباره جنگ قره باغ
