روزنامه ابتکار
1399/11/29
چرا دفتر هنرهای تجسمی هیچ اثری را از جشنواره هنرهای تجسمی فجر خریداری نمی‌کند؟ حمایت مالی از هنر در گرداب کاغذبازی
گروه فرهنگ و هنر – موضوع به فروش رسیدن برخی از آثار گنجینه موزه هنرهای معاصر از آن دست شایعاتی است که چندین سال است کم و بیش مطرح میشود. بیشتر کسانی که چنین ادعاهایی می‌کنند، کسانی هستند که آثارشان توسط دفتر هنرهای تجسمی در بی‌ینال‌ها و جشنواره هنرهای تجسمی فجر در دوره‌های گوناگون خریداری شده و حالا در برخی حراج‌ها و کلکسیون‌های خصوصی به چشم می‌خورد. شاید همین شایعات که بارها و بارها باعث شده تا دفترکل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد درباره آنها توضیح دهد، سبب شده تا دیگر معاونت هنری عطای خرید آثار جوان‌ترها در جشنواره را به لغایش ببخشد.گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران، یکی از مهم‌ترین گنجینه‌های آثار هنرهای مدرن در سراسر دنیا است. آثاری در این گنجینه پیدا میشود که برای بیان ارزش آنها باید صفرهای بسیاری را کنار هم قرار داد. بعد از آنکه در همان اوایل ساخت موزه، آثار بسیار ارزشمندی از آثار هنرمندان سرشناس دنیا برای این موزه خریداری و جمع‌آوری شد تقریبا به ندرت آثار هنرمندان مطرح دیگری به گنجینه اضافه شد. گرچه در این سال‌ها آثاری از هنرمندانی خریداری شد اما از آنجایی که هرگز لیستی از آثار گنجینه در اختیار عموم نبود، همیشه شایعات بسیاری پیرامون گنجینه و ورود و خروج آثار گوناگون به آن مطرح بود.
یکی از مهم‌ترین مواردی که در چند سال گذشته در این خصوص مطرح شد به سال 97 و اثری از رکنی حائری‌زاده برمی‌گردد که در حراج تهران به فروش رسید. او مدعی شد فروش اثر «ان ول آب» او در حراج تهران غیرقانونی بوده است. او در بیانیه تصویری که منتشر کرد گفت: «در سال ۱۳۸۲ اثر «ان ول آب» شماره ۲ در داخل دفتر موزه برای مجموعه موزه هنرهای معاصر تهران توسط غلامرضا نامی از من خریداری شد. این نقاشی، برنده جایزه بینال ششم بود و من به نیت موزه آن را فروختم. متاسفم که سرنوشت کار به دست دلال‌های هنر و حراجی‌ها افتاده که این غیرقانونی است. به‌نظرم نقاشی باید به مجموعه موزه بازگردد که متعلق به مردم است و اگر موزه آن را خریداری نکرده، خواهان بازگشت آن هستم».
اما پس از این اظهار نظر احسان آقایی، رئیس موزه هنرهای معاصر درباره ادعاهای مطرح‌‌شده درباره اثر «ان ول آب» به «ابتکار» گفته بود: این کار قطعا متعلق به موزه هنرهای معاصر نبوده و مالک آن «موسسه توسعه هنرهای تجسمی معاصر» بوده است. خرید آثار هنری توسط موزه هنرهای معاصر عملا غیرممکن است چون موزه مجوز این کار را ندارد. موزه، بخشی از دولت است و دولت باید برای خرید آثار مجوز‌های لازم را تهیه کند که نیازمند پروسه‌ای طولانی است. در کنار موزه و مرکز هنرهای تجسمی، موسسه حمایت‌کننده‌ای وجود دارد به نام «موسسه توسعه هنرهای تجسمی معاصر». وقتی اثری توسط مدیرکل یا معاون وزیر یا هر شخص دیگر خریداری شود، در واقع این موسسه است که اثر را خریده.
آقایی با بیان اینکه بخش عمده خرید آثار توسط «موسسه توسعه هنرهای تجسمی معاصر»، جنبه حمایتی دارد، افزود: بخش عمده خرید آثار توسط این موسسه بیشتر جنبه حمایتی دارد، خصوصا در مورد آثاری که از بی‌ینال‌ها و جشنواره‌ها خریداری میشود. وقتی بی‌ینال هنری برگزار میشود، معمولا از مدیرکل، معاون وزیر یا شخص وزیر دعوت میشود تا برای حمایت از این جریان برخی آثار را خریداری کنند. این اتفاق به این معنی نیست که چون مدیر کل هنرهای تجسمی آن را خریده، اثر مذکور وارد گنجینه موزه هنرهای معاصر خواهد شد. مدیر کل تنها درباره اینکه تعدادی از آثار خریداری شود، نظر داده است. اما خرید توسط «موسسه توسعه هنرهای تجسمی معاصر» صورت می‌گیرد و مالکیت آثار متعلق به این موسسه است. اگر این موسسه بعدا تشخیص بدهد که اثر مناسب موزه است، این اثر را به موزه اهدا می‌کند.
او افزود: سالیانه افراد بسیاری برای اهدای اثر به موزه هنرهای معاصر مراجعه می‌کنند اما موزه نمی‌پذیرد. در واقع ورود اثری به گنجینه موزه، شرایط خاصی دارد، اینگونه نیست که هر کسی خواست به راحتی بتواند اثری را وارد گنجینه کند.
این روزها جشنواره هنرهای تجسمی در حال برگزاری است اما حالا دو سال است که دفتر هنرهای تجسمی وزارت ارشاد دیگر اثری را از این جشنواره خریداری نمی‌کند. هادی مظفری، مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی در این زمینه توضیح داد: این موضوع چندین بار در جلسات شورای سیاست‌گذاری مطرح شد و اعضا اعتقاد داشتند که جشنواره باید مسیر خود را مشخص کند و بداند که اکسپو است یا جشنواره؛ چراکه مختصات و مشخصات هر کدام از این دو متفاوت است. در نهایت به این نتیجه رسیدیم که اگر ما جشنواره‌ای باشیم که آثار خودش را خریداری می‌کند شاید چندان منطقی نباشد و از رفتار تخصصی نیز فاصله داشته باشد.
او در پاسخ به این پرسش که چرا سال گذشته و در جشنواره دوازدهم تجسمی فجر چنین تصمیمی گرفته شده بود، گفت: سال گذشته شرایطی پیش آمده بود که انتخاب رشته‌ها سخت شده بود و ما نمی‌توانستیم به هنرمندان برخی رشته‌ها جایزه بدهیم و به همین خاطر هم خرید اثر را جایگزین کردیم. اما امسال حجم تقاضا و کمیت و کیفیت آثار به‌گونه‌ای بود که داوران به‌راحتی می‌توانستند آثار برتر را انتخاب کنند.
مظفری در پاسخ به این پرسش که آیا در طول سال برنامه‌ای برای خرید آثار برای گنجینه دفتر هنرهای تجسمی وجود دارد، خاطرنشان کرد: به طور کلی با توجه به میزان اعتباری که سالانه در اختیار داریم، میزان خرید آثار نیز متفاوت است. همیشه یک ردیف اعتباری برای خرید اثر هنری داشته و سعی کرده‌ایم از این ردیف برای کمک به رشد و معرفی هنرمندان جوان و از سوی دیگر به منظور خرید آثار اساتید استفاده کنیم؛ اما در سال‌های اخیر با توجه به شرایط مالی و فشارها و افزایش هزینه‌ها، نمی‌توان گفت خرید آثار هنری صورت نگرفته، اما به مبلغ محدودی انجام شده است.
مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی درباره امکان نمایش گنجینه این دفتر نیز با بیان اینکه «تاکنون در این زمینه برنامه‌ریزی صورت نگرفته است»، گفت: بیشتر ترجیح می‌دهیم که با توجه به بازگشایی موزه هنرهای معاصر تهران، در یک فرآیند طولانی مدت آثار موجود در گنیجنه موزه را به نمایش بگذاریم. به هر حال باید این نکته را در نظر داشت که برخی از آثاری که برای گنجینه دفتر تجسمی خریداری میشود، بیشتر با هدف حمایت از هنرمند است و شاید از این نظر نیز نمایش آنها از جذابیت کمتری نسبت به آثار موزه هنرهای معاصر تهران برخوردار باشد.
حالا که پس از 40 سال موزه هنرهای معاصر دارای فهرستی مصوب و کاملا شفاف از تمامی آثار موجود در گنجینه دارد، شائبه‌ها و شایعاتی مانند آنچه همیشه درباره این موزه بیان می‌شده کمرنگ خواهد شد اما آیا همچنان این دفتر مدیریت در پی حمایت مالی از جوان‌ترها برخواهد آمد و آثاری را از آنها خریداری خواهد کرد؟
سایر اخبار این روزنامه
پیمان مولوی
رمز ارزها، تغییر پارادایم اقتصاد جهانی یا یک هیجان زودگذر؟
یک کارشناس مطرح کرد
راه کاهش قیمت مسکن، افزایش تولید
چرا دفتر هنرهای تجسمی هیچ اثری را از جشنواره هنرهای تجسمی فجر خریداری نمی‌کند؟
حمایت مالی از هنر در گرداب کاغذبازی
وزیر بهداشت:
تشکیل معاونت بهره وری در ریاست جمهوری ضروری است
توافق هسته‌ای هنوز بلاتکلیف است
دیپلماسی خاموش راه نجات برجام؟
«ابتکار» اثر سندمالی اصلاح‌شده بودجه 1400 بر اقتصاد را بررسی کرد
ایستگاه آخر بودجه جنجالی
روحانی در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت:
اهداف دشمن برای ایجاد قحطی کالاهای ضروری ناکام ماند
رئیس سازمان برنامه و بودجه:
از بازگشت بودجه به دولت کراهت داشتیم اما اصلاحیه آثار مثبتی دارد
تخت روانچی:
ایران از برجام خارج نشده که بخواهد به آن بازگردد
دوران بازآفرینی امید با طعم تدبیر در دقیقه نود
در نشست خبری سخنگوی قوه قضائیه طرح موضوع و پاسخ داده شد
از نامزدی رئیسی در انتخابات تا پرونده سیلی به سرباز
