مهار کرونا با مشارکت همگانی

محمد زینالی اُناری
جامعه‌شناس
همه  ما زمان‌هایی را به یاد می‌آوریم که در دوران جنگ، مردم عادی جامعه چه کرده‌اند. در غالب جنگ‌ها، اغلب نقش داوطلبی اعم از مبارزه و پشتیبانی در میان عموم مردم جامعه توزیع می‌شد. به این صورت در کارزارهای بزرگ، همه مردم مشارکت داشته و این رویداد مخصوص سیاستمداران و کارگزاران دولتی  نبوده است. به همین سیاق در جشن‌ها، مناسبات صمیمانه و حتی میهمانی‌ها هم همین طور بوده است. در مراسمی مانند جشن تولد هم که به ظاهر امری خصوصی است اما در توزیع صمیمیت و همدلی یک جامعه نقش ارزنده‌ای دارد و غالب مردم همکاری و مشارکت دارند. بنابراین امور بهداشتی نیز چنین است. در زمانی که به عنوان یک دانش آموز دوره راهنمایی برای مشارکت در ارتقای سلامت جامعه به دنبال توزیع قطرات واکسن فلج اطفال منزل به منزل راهی می‌شدیم، هر یک از شهروندان نقشی در سالم‌سازی نوزادان کوچک داشتند، چه به عنوان نوجوان و مسئولان مجری محله و چه به عنوان والدینی که مسئول مستقیم رشد فرزندان‌شان بودند. این اتفاق، اینک در کرونا افتاده و ما می‌بینیم که از رئیس ستاد مقابله با کرونا تا پزشک محله تلاش می‌کنند تا به نوبه خود از سهم بیماران کرونایی در ایران روز به روز کمتر کرده و به پایان غائله برسند. اما این کارها مانند خدمات عمومی چون تولید فیلم و بسته‌بندی کالا نیست که مردم فقط مصرف کننده صرف باشند. بلکه در مصرف خدمات بهداشتی ویژه در زمان کرونا، نیاز است که مصرف کننده یا اعضای عادی جامعه مشارکت نسبتاً بیشتری با تیم‌های فعالیت محلی داشته باشند. در این راستا در چندین مورد تمرکز اساسی شهروندان عادی برای حصول به نتیجه مثبت ضروری است. نخستین موضوع، مشارکت حداکثری در امور محلی است، چنانچه اقدامات و برنامه‌هایی از سوی مجریان پروتکل برای ساماندهی امور و قطع زنجیره بیماری هست نیاز به همکاری‌های محلی را مرتفع کنیم. با همین روش، می‌توانیم در کنترل جامعه مؤثر بوده و در برنامه‌های جمعی به عنوان ناظران اجتماعی حضور مؤثر داشته باشیم که البته این بار کمتر به صورت حضور فیزیکی خواهد بود.  مردم عادی مصرف کننده اصلی خدمات بهداشتی هستند، آن هم نه صرفاً مصرف خدمات بیمارستانی، بلکه مصرف کننده پیام‌های مربوط به پروتکل‌های بهداشتی و رعایت آن. در زمان همه‌گیری‌ها یکی از بحران‌های اصلی معضلات تجاری، اقتصادی و حتی ادواری است و به همین خاطر این قبیل مسائل در رعایت پروتکل اهمیت بیشتری دارند. اما نکته  اصلی دقت نظر در مصرف صحیح است، چرا که در این مدت ممکن است هر لحظه ما دچار خستگی و ناراحتی شویم و به علت درگذشت دوستان و نزدیکان مان مقاومت‌مان تقلیل یابد. داشتن این نکته که شرایط بیماری جهان‌گستر، شاید شدیدتر از شرایط جنگی است می‌تواند ما را در تعریف صحیح مقاومت یاری کند. اما نکته آخری که باید به آن به دقت، توجه و تمرکز شود، بهداشت اطلاعات است. دوباره همانند شرایط جنگی که پر از شایعه و جنگ روانی است، نیروی هراسناک بیماری و هذیان‌هایی که ممکن است حتی در ذهن خودمان جاری شود، بزرگترین تهدید اجتماعی، اقتصادی و درمانی است. به همین خاطر باید همان طور که مشارکت همگانی در محله، قطع زنجیره و مصرف خدمات بهداشتی را داریم، در تهیه و توزیع اطلاعات نیز توجه ویژه‌ای به خرج دهیم، چرا که ممکن است تمام برنامه‌های درمانی با همین یک نکته فرو بپاشند.