۲ پدیده انتخابات ۱۴۰۰

2 پدیده انتخابات 1400 زهرا شجاعی* در روزهایی که گمانه‌زنی‌های شخصیت‌های سیاسی و مراکز افکارسنجی، هر ساعت پیش‌بینی جدیدی را در میزان مشارکت سیاسی مردم اعلام می‌کنند و در خوش‌بینانه‌ترین حالت شرکت مردم در انتخابات 1400، رقمی حدود 40 تا60 درصد عنوان می‌شود، ورود برخی چهره‌ها به ماراتن انتخابات 1400 و اعلام صریح یا ضمنی آنان برای حضور به عنوان کاندیدای ریاست‌جمهوری، می‌تواند خونی تازه را در رگ‌های جامعه پیش از انتخابات به جریان بیندازد. جدا از شخصیت‌های اصلاح‌طلب یا اصولگرا، که هنوز برای ورود به عرصه رقابت‌های انتخاباتی مردد هستند، اعلام کاندیداتوری صریح و شفاف مصطفی تاج‌زاده و صدور بیانیه‌ای سرشار از مفاهیم و واژگانی برخاسته از چهار دهه مطالبات مردم اقشار مختلف، علاوه بر هویداکردن ویژگی‌های شخصیتی تاج‌زاده، تقریبا تمامی معادلات و پیش‌بینی‌های آماری را برهم زده است. اصول و مبانی‌ای که تاج‌زاده صراحتا در بیانیه و سخنان رودررو (البته مجازی) با مردم بر آن 
تأکید می‌کند؛
 شامل مواردی نظیر تمرکز بر مشکلات مردم، ناکارآمدی مسئولان، مهار تورم لجام‌گسیخته، انتقاد از سهمیه‌ها، تبعیض‌ها، فسادها و رانت‌های بی‌حساب‌وکتاب، اولویت‌گذاری بر نهادهای مدنی، آزادی‌های سیاسی و اجتماعی به‌خصوص آزادی زنان، آزادی بیان و اندیشه و منع سانسور و فیلترینگ رسانه‌های مجازی و بالاخره اجرای بدون تنازل فصول سوم و پنجم قانون اساسی و البته اصلاح برخی مواد این قانون با حمایت‌های رهبری است. تاج‌زاده اگرچه دست بر نقاطی می‌گذارد که برای ملت، آشناست و همواره در آرمان‌های انقلاب جزء اصول پایه‌ای بوده است، اما تأکید وی بر منع هرگونه تبعیض علیه زنان و گفت‌وگو محوری در ارائه برنامه‌ها، او را به شخصیتی منحصربه‌فرد تبدیل کرده است. کاندیدایی که پس از 42 سال از عمر انقلاب بر تنش‌زدایی، آزادی سبک زندگی ملت و... پافشاری می‌کند، نشان می‌دهد بیش از آنکه خود را منصوب حاکمیت بداند، از میان مردم برخاسته تا پیوند حاکمیت و ملت را احیا کند. به همین دلیل حضور او در شبکه‌های اجتماعی شکلی خارق‌العاده به خود گرفته است. برای اولین بار در تاریخ جمهوری اسلامی، نرم‌افزاری در بزنگاه انتخابات ریاست‌جمهوری، رنگ و بوی دیگری به این فضا بخشیده است. حضور هم‌زمان 12 هزار نفر تا پاسی از شب در سخنرانی مجازی تاج‌زاده آن هم در شرایطی که نرم‌افزار کلاب‌هاوس تا حدودی دچار اختلال شده است، اتفاقی نادر در رویدادهای پیش از انتخابات محسوب می‌شود. اگر تا چهار سال قبل، ملت دست به دامان رسانه انحصاری ملی بود تا مناظراتی هدایت‌شده با شکل و محتوایی شعارگونه به خورد ملت بدهد تا در انتخابات شرکت کنند، این بار تاج‌زاده با سدشکنی و حضور در اتاق‌های کلاب‌هاوس، نه‌تنها طیف وسیعی از مردم ایران را در تمام نقاط جهان و از افکار و عقاید مختلف دور هم جمع کرده است که با پاسخ‌گویی به سؤالات آنان، چهره دیگری از یک کاندیدا در نظام جمهوری اسلامی به نمایش می‌گذارد که حتی مابازای آن در دموکراتیک‌ترین کشورها، کمتر دیده شده است. این امر تأیید می‌کند که راهبرد تاج‌زاده تکیه بر مردم است و خود را زبان گویای صداهای خاموشی می‌داند که تاکنون مجال طرح شبهات و سؤالات خود را نیافته‌اند. بنابراین مصطفی تاج‌زاده (فارغ از اینکه بر پاسخ‌ها و آرمان‌هایش خرده بگیریم یا او را تأیید کنیم) در کنار کلاب‌هاوس، دو پدیده مهم و جدیدالورود به عرصه انتخابات کشور هستند که تجربه جدیدی را برای مردم داخل و خارج کشور به ارمغان آورده‌اند. در این شرایط، به نظر می‌رسد تاج‌زاده، با گفت‌وگوی چندهزارنفری از گروه‌های سیاسی مختلف، بدون آنکه در پی اجماع اجباری میان آنان باشد، به دنبال ترمیم سرمایه اجتماعی یعنی اعتماد مردم برای نیل به منافع ملی است. این گفت‌وگو، همان اصل اساسی گفتمان اصلاحات بوده و هست که می‌تواند نه‌تنها پرده از چهره بدخواهان و سوءاستفاده‌کنندگان از این منافع کنار بزند که ویژگی دلسوزان واقعی مردم و انقلاب را برای جامعه بازتعریف کند. گفتمان تاج‌زاده، مبنایی برای احیای دموکراسی نه‌تنها در ایران که در منطقه است، بنابراین فرصت شگرف پیش از انتخابات را دریابیم.