فروش 12 میلیارد تومانی طی پنج روز

مریم  شهبازی
خبرنگار‌
تنها یک روز دیگر تا پایان بهارانه کتاب باقی‌مانده، هفدهمین دوره از طرح تخفیف فصلی کتاب که حتی باوجود شرایط نامطلوب اقتصادی و از سویی محدودیت‌هایی که کرونا رقم‌زده تا ظهر جمعه فروش تقریبی 12 میلیارد تومانی را پشت سر گذاشت. بهارانه کتاب 1400 با عضویت 884 کتابفروشی و همراهی کتاب‌دوستانی از سراسر کشورمان در حال برگزاری است.
راهکاری کم حاشیه‌تر برای توزیع یارانه


سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی پنجشنبه توئیتی با این مضمون منتشر کرد: «در بهارانه_کتاب در سه روز نخست، حدود ۴۵۰ هزار نسخه کتاب به مبلغ بیش از ۸۵ میلیارد ریال در کتابفروشی‌های کشور خریداری‌ شده است که در روزهای غربت فرهنگ در تریبون‌های سیاست، خبر مسرت بخشی است.» این در شرایطی است که کتابفروشی‌ها طی ماه‌های گذشته تعطیلی چندهفته‌ای را پشت سر گذاشته‌اند و برپایی بهارانه را می‌توان جبران بخشی از خسارت‌های وارد شده به آنان دانست.
محمود آموزگار، رئیس سابق اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران درباره طرح‌های تخفیف فصلی کتاب و میزان اثرگذاری آنها به «ایران» می‌گوید: «با تعطیلی‌های اخیر کتابفروشی‌ها بابت کنترل بیماری کرونا برگزاری بهارانه اقدام خوبی بوده، فرصت مغتنمی تا زیان واردشده به آنها تا حدی زیادی
جبران شود.»
مدیر نشر و کتابفروشی «آمه» ادامه می‌دهد: «برگزاری طرح‌های این‌چنینی فرصت خوبی هم برای مردم هستند. تحت تأثیر شرایط نامطلوب اقتصادی و تبعات تحریم‌ها تعداد عناوین و همچنین تیراژ کتاب‌ها کاهش‌یافته، بااین‌حال همچنان شاهد انتشار کتاب‌های خوبی از سوی ناشران هستیم. با این تخفیف 20 درصدی مردم می‌توانند بخشی از منابع مطالعاتی خود را خریداری کنند.»
نه‌تنها آموزگار، بلکه دیگر اهالی نشر هم معتقدند این شیوه یکی از بهترین راه‌ها در توزیع عادلانه یارانه کتاب است. صحت این گفته را می‌توان میان گلایه‌هایی که تا سال 1386، پیش از حذف یارانه کاغذ شنیده می‌شد بیابیم. پیشتر یارانه‌ای به ناشران برای کاغذ اعطا می‌شد که محل مناقشات بسیاری بود و اغلب خواهان حذف آن بودند. نایب‌رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان می‌گوید: «این شیوه توزیع یارانه حتی در مقایسه با یارانه‌های مصرفی در نمایشگاه کتاب تهران هم حاشیه‌های به‌مراتب کمتری دارد؛ از این طریق تنها آنهایی از این حمایت برخوردار می‌شوند که خواهان تهیه کتاب هستند. اما نکته دیگری که شاید کمتر به آن توجه کنیم کمک به حفظ ارتباط مخاطبان با مجموعه عرضه‌کننده کتاب است.»
این فعال نشر درباره آسیبی که متوجه صنعت نشرمان شده تصریح می‌کند: «در شرایط فعلی برخی ناشران از گردونه فعالیت‌های نشر حذف می‌شوند، بویژه آنهایی که برای بهره‌مندی از برخی رانت‌ها و یارانه‌ها قدم به این عرصه گذاشته بودند. متأسفانه حتی برخی ناشران حرفه‌ای که توان اقتصادی چندانی ندارند هم کنار خواهند رفت. در این شرایط وظیفه دولت است که برای ادامه حیات نشرمان کاری کند. یکی از این اقدامات خوب همین طرح‌های تخفیف فصلی بود، امیدوارم دولت آینده از این تجربه گرانبها استفاده کرده و آن را ادامه بدهد.»
نقش کتابفروشی‌ها در حفظ هویت فرهنگی محله‌ها
محمــــــــد یراقچی، مدیر نشر و کتابفروشی پنجره ضمن تأکید بر ضرورت حمایت از کتابفروشی‌های محلی به «ایران» می‌گوید: «امیدوارم مردم در شرایط فعلی بیش از قبل متوجه ضرورت حمایت از کتابفروشی‌های محله‌های خود شوند؛ حتی تصور حذف این اماکن فرهنگی در محله‌ها هم وحشتناک است.»
او تأکید دارد برپایی طرح‌های تخفیف فصلی می‌تواند بهانه‌ای برای جلب‌توجه مردم به کتابفروشی‌های محل سکونت آنان باشد. یراقچی ادامه می‌دهد: «بسیاری از این کتابفروشی‌ها، بویژه آنهایی که کافه کوچکی هم دارند به‌مرور تبدیل به محل‌های فرهنگی می‌شوند. کارکرد اینها تنها به حفظ نشر محدود نمی‌شود و حفظ حیات فرهنگی محله‌ها را هم به دنبال دارند؛ اینها به‌مرور به محل‌هایی فرهنگی برای برگزاری مراسم‌های رونمایی یا حتی جلسات نقد و معرفی تبدیل می‌شود.»
به گفته این فعال نشر کتابفروشی‌ها به مرور به بخش مهمی از هویت فرهنگی هر محله تبدیل می‌شوند آنچنان که بازدیدکنندگان، سال‌ها بعد خاطرات خود را در مراجعه به آنها جست‌و‌جو می‌کنند. رئیس کارگروه کتابفروشان اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران ادامه می‌دهد: «این تجربه‌ای است که ما در کتابفروشی پنجره، طی سی سالی که از تأسیس آن می‌گذرد کسب کرده‌ایم؛ کتاب‌دوستان بسیاری را می‌شناسم که نوجوانی و جوانی‌شان در جست‌و‌جو میان کتاب‌های این کتابفروشی گذشته و حالا با فرزندان خود به ما مراجعه می‌کنند. در خلال برگزاری این طرح‌های تخفیف‌ فصلی فرصت خوبی برای مراجعه به کتابفروشی‌ها فراهم می‌شود.»
یراقچی ازجمله ناشر-کتابفروشانی است که تأکید دارد شرایط اقتصادی و محدودیت‌های کرونایی در وضعیت نشرمان اثرمنفی ملموسی گذاشته و می‌گوید: «البته فقط بحث اینها نیست، فضای مجازی هم به عرصه کتاب لطمه زده و پای برخی جوان‌ها را از کتابفروشی‌ها بریده است. با این حال طی این‌ یک سال و نیمی که از شیوع کرونا می‌گذرد برخی از نسل جوان به شیوه‌های تازه کتابخوانی همچون آثار الکترونیکی و صوتی روی آورده‌اند که اتفاق خوبی است و امیدوارم ادامه پیدا کند.»
وی با اینکه نقدهایی به طرح‌های تخفیف فصلی دارد، ازجمله اینکه بودجه و زمان برپایی‌اش کم است اما آن را راهکار خوبی برای تزریق یارانه‌های حمایتی به مخاطبان می‌داند و ادامه می‌دهد: «باوجود برخی ضعف‌ها اما ایده کلی طرح‌های تخفیف فصلی خوب بوده و کارکرد مؤثری هم داشته. همین‌که بهانه‌ای برای رفت‌وآمد بیشتر مردم به کتابفروشی‌ها می‌شود اتفاق بسیار مهمی است. بااین‌حال مسئولان نباید فراموش کنند که شرایط اقتصادی سبب شده، نه‌فقط اهالی نشر بلکه خود کتاب درخطر باشد.»
این فعال فرهنگی تأکید دارد در کنار اجرای چنین طرح‌هایی باید برای برچیده شدن فعالیت ناشر نماها که به اقدامات مخربی همچون کتاب‌سازی و قاچاق آثار انجامیده هم کاری جدی انجام شد. او در پایان می‌گوید: «کتابفروشی‌ها جزئی از خاطره جمعی فرهنگ دوستان را تشکیل می‌دهند، به بهانه‌هایی همچون همین طرح‌های تخفیف فصلی به سراغ آنها برویم تا غبار فراموشی آنها را به خاموشی نکشاند. حیف است که این مکان‌های فرهنگی از زندگی و محله‌هایمان حذف شوند.»
گفتنی است که در هفدهمین دوره تخفیف 20 درصدی برای کتاب‌های کودک و نوجوان، عمومی و دانشگاهی درنظر گرفته شده و علاقه مندان تا فردا برای خرید کتاب‌های مورد نظر از کتابفروشی‌های عضو فرصت دارند. علاقه مندان می‌توانند با در دست داشتن کارت ملی خود تا سقف 200 هزار تومان کتاب خریداری کنند.

برش

هفدهمین طرح تخفیف فصلی با عنوان بهارانه کتاب 1400 در حالی یکی- دو روز پایانی‌اش سپری می‌شود که در این دوره 884 کتابفروشی از سراسر کشور عضویت یافته‌اند. از این تعداد 845 کتابفروشی فعال هستند که 206 کتابفروشی در شهرستان‌ها و مابقی آن برابر با 678 کتابفروشی‌ها هم در مراکز استان‌ها هستند. البته دراین‌ بین ۱۳۳ کتابفروشی هم در تهران عضو این طرح هستند. بر اساس آمار «خانه کتاب و ادبیات ایران» تا ظهر جمعه، حدود 12 میلیارد تومان کتاب به فروش رسیده. از این میان سهم استان تهران نزدیک 2 میلیارد تومان است. برای اطلاع از میزان دقیق فروش بهارانه کتاب باید تا شامگاه 23 خردادماه، هفتمین روز این طرح صبر کنیم.