گروه اقتصادی – کورش شرفشاهی: گویا قصه پر غصه کسب و کارها تمامی ندارد. هنوز از بحران کرونا و پیک های پی در پی آن رها نشده بودیم که بحران برق مزید بر علت شد. این در حالی است که اکثر فعالان حوزه های اقتصادی امیدوار بودند با درایت مسئولان، از این جو بحرانی عبور و نفسی تازه کنند تا بتوانند صدمات پی در پی ناشی از بحران کرونا را جبران کنند. اما نه تنها شعار پایان دادن به کرونا به سرانجام نرسید و واکسیناسیون نیز سر موقع انجام نشد، بلکه وعده سعید نمکی وزیر بهداشت در کنترل و مهار بیماری کرونا، آنگونه که در شعارها مطرح می‌شد، محقق نشد. نتیجه آنکه امروز در وضعیت قرمز و پیک پنجم کرونا، پیکر نحیف کسب و کارها با شلاق برق رفتگی های طولانی مدت و مکرر نواخته می شود.

بحران های پایان ناپذیر
نگاهی به گذشته نشان می دهد که گویا بحرانها تمامی نداشته و این شبه هولناک، تا تعطیلی قطعی بنگاه‌های اقتصادی، قصد رها کردن فعالان اقتصادی را ندارد. بررسی‌های میدانی تجارت نشان می‌دهد فعالان اقتصادی و صاحبان کسب و کارها تحمل این حجم از مشکلات و بحران را ندارند و در صورتی ‌که تدبیری عاجل در مدیریت همزمان بحران برق و کرونا اتفاق نیفتد، اقتصاد کشور با چالش ها و زیان های غیر قابل جبرانی درگیر خواهد شد. گفت و گوهایی که تجارت با برخی فعالان و کسبه انجام داد، نشان دهنده وضعیت اسفناک و نگران کننده فعالان اقتصادی است. این گزارش تنها گوشه‌ای از مسائل بحران برق در روزهای اخیر را روایت می‌کند و عمق فاجعه بسیار بیشتر از اینهاست.

خطر تعطیلی دائمی کسب و کارها
در این رابطه یک فعال اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار تجارت گفت: ضربه کرونا بر کسب و کارها، شرایط را در وضعیتی قرار داده بود که توان هرگونه واکنش در بحران های دیگر نظیر برق رفتگی را فعالان اقتصادی سلب کرده بود. در یک سال گذشته پیک های مختلف کرونا و قرمز شدن شهرها و تعطیلی های پی در پی، باعث کاهش تولید و ارائه خدمات و کاهش درآمد چشمگیر بنگاهها شد که بسیاری از آنها غیر قابل پیش بینی بود، اما هیچگاه فعالان اقتصادی انتظار نداشتند با برق رفتگی ۸ ساعت بدون اعلام قبلی مواجه شوند. بی شک در این شرایط بنگاههای تولیدی توان فعالیت در این شرایط را ندارند.

قوانین مرتبط با کار و کارگر
قوانین مرتبط با کسب و کار، برق رفتگی، بحران کرونا و بسیاری مشکلات دیگر را نمی شناسد. کارگر در پایان ما حقوقش را میخواهد و تامین اجتماعی ۳۰ درصد حق بیمه خود را مطالبه می‌کند که اگر پرداخت نشود، کارفرمایان باید انتظار جریمه سنگین را بکشند. اگر اقساط تسهیلاتی که از سوی بانک ها داده شده، در موعد مقرر پرداخت نشود، شامل بهره مرکب و حتی مصادره کارگاه می شود که البته تهیه مواد اولیه و هزینه های جاری در جای خود باقی است. این مشکلات به تورم افسار گسیخته و افزایش قیمت کالاهای مرتبط با تولید و کسب و کار اضافه می شود که در چنین شرایطی انتظار تداوم فعالیت منطقی به نظر نمی‌رسد

تعطیلی به جای ادامه فعالیت

فعالیت های خدماتی در بحران
از سوی دیگر یک فعال در حوزه کسب و کارهای مجازی در گفت‌وگو با خبرنگار تجارت گفت: برق و قطعی پی در پی اینترنت، خدمات‌رسانی در فضای مجازی به شهروندان را دچار اختلال کرده است. وی با اعلام اینکه مردم بارها به دفاتر پیشخوان مراجعه می کنند اما برق نیست و دست خالی باز می گردند گفت: مردم از طریق نرم افزارهای نصب شده در گوشی هایشان به دنبال انجام امور روزمره خود هستند، اما به دلیل بحران برق، در عمل انجام این خدمات با وقفه مواجه است و به نظر می‌رسد با توجه به صحبت‌های وزیر ارتباطات که خالی شدن باتری های آنتن ها را دلیل قطع گوشی های اعلام کرده بود، در روزهای آینده شاهد قطع دایمی اینترنت باشیم که در صورت تحقق این امر، تمامی فعالیت های بستر فضای مجازی مختل می شود و تبعات زیانباری متوجه مردم و اقتصاد کشور خواهد شد.

بستنی هایم را رایگان به مردم دادم
اما نکته جالب اظهارات مالک یک سوپر مارکت است که در محله ستارخان فعالیت می کند. وی از قطعی ۹ ساعته برق در یک روز گله کرد و گفت: به دلیل آنکه مواد غذایی فاسد شدنی نظیر بستنی در شرایط قطعی برق با مشکل روبه رو می شود، نیازمند یخچال و دستگاه‌های سرمایشی است، اما با قطع طولانی مدت برق، این مواد در معرض فساد قرار گرفت که ناگزیر شدم بخشی از آنها را به صورت رایگان بین همسایگان و مردم توزیع کنند. این مالک سوپرمارکت با طرح این پرسش که بستنی های آب شده را چگونه می توان نگهداری کرد گفت: بستنی ها نرم شده بود و ناچار بایستی قبل از آنکه به مایع تبدیل شود، فکری برای آن ها می کردم که ناچار به توزیع رایگان آن در بین مردم شدم. این فروشنده که بغض گلویش را گرفته بود به خبرنگار تجارت گفت: مگر ما چه گناهی کرده ایم که به دلیل بی‌تدبیری مسئولان اداره برق، اینگونه تاوان بدهیم؟ مگر سرمایه ما چقدر است که باید با دستهای خودمان اموالمان را دربین مردم به تاراج بگذاریم؟

زیان اداره برق به چاپخانه ها
یکی از مشاغلی که از قطعی برق زیان دیده، صنف چاپخانه دار است و به همین دلیل با یک چاپخانه دار که در جاده قدیم کرج فعالیت می کند، گفت و گو کردیم. وی با انتقاد شدید از قطع مکرر برق گفت: در جدول اعلام شده از سوی اداره برق منطقه، هیچ گونه نظم و انضباطی وجود ندارد. این چاپخانه دار با اعلام اینکه برای استعلام از قطعی ها، به اداره برق منطقه مراجعه کردیم گفت: آنها اعلام کردند ساعت قطعی برق از ۱۳ تا ۱۷ خواهد بود. ضمن پذیرش ناچار این برنامه، شیفت کاری کارگران را بر اساس این جدول تنظیم کردیم، اما متاسفانه هیچ‌گاه برق‌منطقه پایبند به جدولی که خودش اعلام کرده بود، نشد. وی با اعلام اینکه در این چاپخانه به غیر از کتاب و بروشورهای تبلیغاتی و... فقط ۱۲ روزنامه سراسری منتشر می شود گفت: زمان انتشار روزنامه از ساعت ۱۹ شب شروع میشود، اما با کمال تاسف برق چاپخانه از ساعت ۲۱ تا ۲۴ قطع شد. این قطعی و بی برنامگی باعث شد دو روزنامه در آن روز چاپ نشود و روزنامه هایی که چاپ شده بود نیز با مشکل توزیع روبه‌رو شدند. این چاپخانه دار با طرح این پرسش که به راستی پاسخگویی هزینه کاغذ و زیان های ناشی از این بی نظمی را چه کسی می دهد گفت: مردم انتظار دارند حداقل وزارت نیرو به جداولی که خود اعلام می‌کند، پایبند باشد. وی گفت: این بی نظمی ها باعث آسیب به سیستم های الکترونیکی گران قیمت دستگاه های چاپ شده که برای جبران آن باید دهها میلیون تومان هزینه کنم در حالی که اداره برق پاسخگوی این هزینه ها نیست.

رنج مردم از سومدیریت
اگرچه برای تهیه این گزارش مراجعه به صنوف زیادی صورت گرفت و این گزارش تجارت می تواند بسیار طولانی تر از اینها باشد، اما چکیده و عصاره حالات و گلایه های مردم و فعالان اقتصادی بیانگر وضعیت بدتر از اینهاست. بی شک مردم این درک را دارند که کم آبی، تحریم، گرما و مصرف برق امسال بزرگترین مشکل کشور است، اما آنچه آنها را رنج می‌دهد، سومدیریت و بی تفاوتی به سرمایه مردم و کسب و کارهایی است که تعطیل شده یا در معرض تعطیلی قرار دارند. اینکه وزارت نیرو زمان قطعی برق را اعلام نمی کند، بسیار جای تعجب است. گلایه های رئیس مجلس در مراسم تودیع و معارفه قوه قضاییه از خاموشی ها مبنی بر اینکه "برق رفتگی درست، اما بی‌برنامگی قابل قبول نیست" نشان می دهد که سومدیریت چالش اصلی است.

تدبیر دولت زیر سوال
نکته سوال برانگیزی که در این بین وجود دارد، نامگذاری دولت روحانی به نام تدبیر و امید است و قطعی های بی برنامه برق نشان می دهد این دولت حتی به شعار خود پایبند نیست و رفتاری که در پیش گرفته، نه تنها بر اساس تدبیر نیست، بلکه امید را نیز از مردم گرفته است. چه اشکالی دارد که دولت به صراحت همه‌چیز را با مردم در روزهای پایانی عمر خود مطرح کند و بگوید که قرار است ۱۰ ساعت برق برود و دلیل آن هم اوج گرما و مشکلات ناشی از آن است. اما این شرایط می‌تواند برای دولت آینده یک زنگ خطر باشد. دولت آینده باید مدیران شایسته و لایق را برگزیند و مهمتر از آن با مردم صادق باشد. البته اگر به دنبال موفقیت در اداره کشور است.