سفر گروسی و گام‌های مثبت مذاکرات

حسن هانی‌زاده تحلیلگر مسائل بین‌الملل سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران در چارچوب یک سلسله نگرانی‌هایی است که طرف‌های مذاکره‌کننده با ایران پیرامون توقف مذاکرات ایران و 1+4 دارند و از این‌رو قابل تجزیه و تحلیل است. در جریان سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران مذاکراتی با مقامات جمهوری اسلامی ایران پیرامون از سرگیری مذاکرات ایران در وین و همچنین از سرگیری نقش نظارتی بازرسان آژانس بر تاسیسات هسته‌ای ایران یک سلسله توافقاتی صورت گرفت. در جریان دیدار گروسی و محمد اسلامی، رئیس جدید سازمان انرژی اتمی ایران یکسری شرط‌هایی از سوی ایران مطرح شد و آن اینکه قبل از بازگشت ایران به میز مذاکره وین، کشورهای 1+4 باید سریعا آمریکا را تحت فشار قرار دهند که تحریم‌های اعمال شده علیه ایران را لغو کند. طبیعی است که این شرط کاملا منطقی به نظر می‌رسد زیرا در گذشته ایران شش دور مذاکره نفسگیر و طولانی با کشورهای 1+4 شامل روسیه، چین، انگلیس، فرانسه و آلمان داشت اما به‌رغم طولانی شدن روند مذاکرات تحریم‌ها همچنان علیه ایران اعمال می‌شد که با روح توافقنامه برجام کاملا مغایرت داشت. لذا به نظر می‌رسد که سفر مدیرکل آژانس بین المللی انرژی هسته‌ای به تهران صرفا برای ارزیابی حسن نیت ایران برای همکاری با جامعه جهانی در چارچوب توافقنامه برجام صورت گرفته است. از سوی دیگر ایران به مدیرکل آژانس بین‌المللی اعلام کرد که ایران صرفا در چارچوب توافقنامه سابق برجام حاضر به مذاکره خواهد بود و هیچگونه برجام جدیدی برای ایران قابل قبول نخواهد بود. بنابراین به نظر می‌رسد که سفر آقای رافائل گروسی به تهران یک سفر موفقیت‌آمیزی بوده که تاثیر مثبت آن در دور جدید مذاکره بین ایران و کشورهای 1+4 منعکس خواهد شد و جامعه جهانی به این نتیجه خواهد رسید که ایران و به‌ویژه دولت سیزدهم همانند دولت‌های سابق این آمادگی را برای شفاف‌سازی فعالیت‌های هسته‌ای خود دارد. دولت سیزدهم در صورت لغو تحریم‌ها آماده بازگشت به تعهدات خود است کمااینکه در جریان سفر مدیرکل آژانس به تهران بار دیگر دوربین‌های مداربسته در تاسیسات هسته‌ای ایران بازگشایی شد و این نشانه مثبتی از سوی ایران به آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای تلقی می‌شود. امری که به هر حال با اینکه با مصوبه مجلس مغایرت دارد اما برای ابراز حسن نیت سازمان انرژی اتمی ایران این اقدام انجام شد تا اطمینان لازم را به جامعه جهانی بدهد که ایران هیچگونه پرده‌پوشی در رابطه با فعالیت هسته‌ای خود ندارد و آماده شفاف‌سازی فعالیت‌های هسته‌ای خود می‌باشد. لذا این امر می‌تواند اطمینان لازم را به شورای حکام آژانس بدهد که ایران به‌رغم تغییراتی که در درون حاکمیت به‌وجود آمده، آماده همکاری با جامعه جهانی است. درخصوص اظهارات نسبتا تهدیدآمیز آمریکا در مورد طولانی شدن توقف مذاکرات طبیعی است که این اظهارنظرها برای تحت فشار قرار دادن ایران و بازگشت بدون قید و شرط ایران به میز مذاکرات صورت می‌گیرد. با توجه به اینکه اکنون ایران درصدد تشکیل تیم جدید مذاکره‌کننده قرار دارد، توقف مذاکرات در یک فرآیند زمانی مشخصی کاملا طبیعی است زیرا تیم مذاکره‌کننده جدید باید با اشراف و تسلط کامل بر محتویات توافقنامه برجام مذاکرات را از سر بگیرد و هرگونه شتابزدگی از سوی ایران برای بازگشت به مذاکرات نتیجه مثبتی برای جمهوری اسلامی نخواهد داشت. لذا اظهارنظر مقامات آمریکایی در مورد ایران پس از دیدار اخیر نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسرائیل از آمریکا و تحت فشار لابی صهیونیستی صورت گرفته است. این تهدیدات ایران را مجبور نخواهد کرد که به صورتی شتابزده و بدون برنامه‌ریزی به میز مذاکرات بازگردد زیرا بازگشت ایران به مذاکرات وین بدون گرفتن تضمین لازم برای لغو تحریم‌ها نتیجه مثبتی برای ایران نخواهد داشت.