خط‌قرمزهای صداوسیما در قابلمه!

آرمان ملی- مطهره شفیعی: ظاهرا صداوسیما مسیر اصلاح را پیش گرفته است اما نه اصلاح شرایط به نحوی که مدنظر مخاطبان باشد بلکه اصلاح به معنای محدود کردن شرایط به نحوی است که خوشایند مدیران جام‌جم است. روز گذشته برخی سایت‌ها نوشتند:« سمیه سایش از قول امیرحسین شمشادی، مدیر گروه آموزشی روابط‌عمومی دانشکده خبر، در مورد چیز‌های عجیبی که در تلویزیون ایران ممنوع است، در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: در تلویزیون ایران پخش آگهی چای ریختن مرد برای زن، نشان دادن هر نوع نوشیدنی قرمز، دستکش چرم برای زنان، مرغ بریونی، خوردن ساندویچ و پیتزا، پوشیدن لباس آستین‌کوتاه، نشان دادن مرد و زن تنها، نشان دادن دو پسر تنها در منزل» ممنوع است!» با مشاهده این محدودیت‌ها سوالی در ذهن مخاطبان ایجاد شد که بر اساس چه قانون و استدلالی است که مسئولان صداوسیما به راحتی هر روز که از خواب بیدار می‌شوند اقدام به تهیه لیستی به عنوان محدودیت‌های جدید کرده و به زیردستان خود ابلاغ می‌کنند؟ چندی قبل عضو وقت شورای نظارت بر سازمان صداوسیما درخصوص چگونگی تعیین خط‌قرمزهای سازمان صداوسیما توضیحاتی ارائه داد. غلامرضا کاتب در پاسخ به اینکه چه کسی خط‌قرمزهای موجود در سازمان صداوسیما را تعیین می‌کند، گفت: رئیس سازمان صداوسیما خط‌قرمزهای این سازمان را تعیین می‌کند.
 چرخش محدودیت از سیاست به درون خانه
نکته قابل‌توجه تغییر ذائقه سانسورکنندگان از بخش سیاسی به سایر بخش‌ها است بدین معنی که در گذشته فکر آنها قطع کردن برنامه در میانه سخنرانی حسن روحانی یا سید‌حسن خمینی و یا جلوگیری از عنوان شدن نام اصلاح‌طلبان در برنامه‌های اصلاح‌طلبان بود مانند اردیبهشت که صداوسیما اخیرا به بهانه انتخابات، برای رئیس‌جمهوری محدودیت پخش اعمال کرده است. ستاد انتخابات سازمان صداوسیما با ایجاد محدودیت برای پخش زنده رئیس‌جمهوری به دفتر وی اعلام کرده به علت حساسیت فضای انتخابات تنها اجازه پخش زنده سخنان او در سه جلسه هیات دولت، ستاد کرونا و پنج‌شنبه‌های افتتاح را خواهد داد.  اما اکنون که خیالشان راحت شده که رئیس‌جمهور نزدیک به اصلاح‌طلبان در پاستور نیست و تمام ارکان اصولگرا هستند، به دنبال سوژه‌های جدید برای محدود کردن هستند چرا که سانسور برای آنها تبدیل به عادت شده و گویی در پایان هر ماه به ازای ایجاد هر محدودیتی پاداش دریافت می‌کنند! 
 نمود مشکلات شخصی در اعمال محدودیت‌ها


در محدودیت‌های اخیر که برخی سایت‌ها مدعی اعمال آن هستند، شاید موضوعات اقتصادی مدنظر است به‌عنوان نمونه مرغ بریونی در سفره اقشار ضعیف جامعه جایی ندارد و با مشاهده آن در صفحه تلویزیون دچار مشکل می‌شوند اما باید این سوال را داشت که باد زدن کباب یادآور محرومیت بخش‌هایی از جامعه از خوردن غذای خوب نیست؟ تبلیغ برنج چطور؟ آیا مدیران صداوسیما از نرخ برنج اطلاع دارند؟ اگر معیار صداوسیما ملاحظه شرایط قشر مستضعف و محروم جامعه است پس باید دستوری صادر شود که تنها اشگنه به عنوان غذا بر سر سفره در فیلم‌ها و تبلیغات صداوسیما موجود باشد و به اضافه نیمرو و آش! شاید هم هدف سانسورچیان از ممنوعیت پخش مرغ بریونی، ساندویچ و پیتزا، مبارزه با فرهنگ غرب باشد که خنده‌دار است، چرا که ساندویچ امروز همان لقمه دیروز است که مادرها هر روز صبح در کیف بچه‌هایشان می‌گذاشتند تا در مدرسه گشنه نمانند بنابراین ترویج فرهنگ غرب نیست. مرغ بریونی هم که ارتباطی با کشورهای غربی ندارد و بیشتر در کشورهای عربی رواج دارد. تنها پیتزا می‌ماند که الگو گرفته از کشورهای دیگر است و بدون‌شک نمی‌توان پس از سال‌ها مصرف این غذا در ایران تبلیغ منفی درباره آن صورت داد.  ممنوعیت دستکش چرم هم از آن دسته ایرادات است که تنها مدیران صداوسیما می‌توانند به آن گیر دهند. چای ریختن مرد برای زن هم به‌عنوان خط‌قرمز صداوسیما عنوان شده که قابل‌تامل و ترویج فرهنگ مردسالارانه در جامعه است. مدیران صداوسیما درصدد هستند زن را درجه دوم و در خدمت مرد نشان دهند و می‌خواهند فراموش کنند زنان سال‌هاست گوی سبقت در مدیریت موفق را در بسیاری از بخش‌ها از مردم ربوده‌اند و حرف نخست را می‌زنند. شاید آنانی که رای به ممنوعیت ریختن چای از سوی آقایان برای بانوان دارند به این مساله فکر کرده‌اند که با پخش این صحنه‌ها در منزل با مشکل مواجه شده و مجبورند برای همسرانشان چای بریزند! 
 خط‌قرمزها تغییر کند
محمد‌جعفر صافی که اولین مدیر یک شبکه‌ تلویزیونی است، چندی پیش گفت: «خط‌قرمزها نمی‌تواند خط‌قرمزهای ۳۰ سال پیش باشد. ما در آن زمان برای پخش یک مسابقه فوتبال و کشتی هم مورد انتقادهای زیادی قرار می‌گرفتیم که خدا رحمت کند امام (ره) را که در مقطعی واقعاً به داد رادیووتلویزیون رسید. ولی امروز خط‌قرمزها باید تغییر کنند.» محمد‌جعفر صافی اظهار کرد: شرایط رسانه‌ای نسبت به گذشته خیلی فرق کرده است. در دوره‌ ما رسانه‌های مجازی حضور نداشتند. این رسانه‌ها اخیراً نشان دادند که چقدر می‌توانند موثر باشند و حتی در مواقعی نقشی مهم‌تر از رادیو و تلویزیون‌های دنیا را ایفا کنند. او با بیان اینکه «دیگر نمی‌شود بر اساس تفکرات خودمان صداوسیما را اداره کنیم»، سخنانش را این‌گونه ادامه داد: به هر حال امروز باید واقعیت‌ها را بپذیریم و برای آنها برنامه‌ریزی کنیم. باید دید که رقبا چه برنامه‌هایی دارند و ما بر اساس آن برنامه‌ها برای خودمان برنامه‌ریزی کنیم.
 کاهش مخاطب نتیجه سیاست محدودیت 
6 مهر سال‌جاری در نظرسنجی اخیر مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) درخصوص نحوه پیگیری اخبار روز جامعه مشخص شد، صداوسیما مرجعیت خود را به‌عنوان مهم‌ترین منبع کسب اخبار طی سال‌های اخیر از دست داده و رسانه‌های اجتماعی و سایت‌های خبری، رقابت بسیار نزدیکی با این سازمان به عنوان منبع کسب اخبار دارند. نتیجه نظرسنجی مرکز تحقیقات صداوسیما نشان می‌دهد که میزان مخاطبان این رسانه در فصل زمستان ۹۹ نسبت به زمستان ۹۸ حدود ۲.۶ درصد افت داشته است. بر اساس نظرسنجی مرکز تحقیقات این رسانه از مخاطبان سیما در فصل زمستان ۱۳۹۹؛ شبکه‌های سه سیما (۵۲ درصد)، آی‌فیلم معاونت برون‌مرزی (۴۶ درصد) و یک سیما (۴۴.۵ درصد) به ترتیب در رتبه‌های اول تا سوم پرمخاطب‌ترین شبکه‌های تلویزیونی قرار گرفتند و مشخص شد شبکه آی‌فیلم معاونت برون مرزی با ۱۰.۱ درصد، شبکه آموزش سیما با ۶.۲ درصد و شبکه تماشا سیما با ۵.۲ درصد، بیشترین رشد میزان مخاطب را نسبت به زمستان ۱۳۹۸ داشته‌اند. بر اساس این نظرسنجی ۷۷.۲ درصد مردم در فصل زمستان بیننده برنامه‌های مختلف سیما و ۵۴.۱ درصد هم از این برنامه‌ها راضی بوده‌اند و به‌طور میانگین سه ساعت و ۲۱ دقیقه پای برنامه‌های تلویزیون نشسته‌اند.