روزنامه ابتکار
1400/08/04
اخراج سفرای خارجی ۱۰ کشور غربی حواس مردم را از بحران اقتصادی ترکیه منحرف می‌کند؟ اردوغان در مخمصه
اردوغان این روزها به مرد جنجالی عرصه بین‌المللی بدل شده است. پیش از این تحلیلگران او را مردی در سودای احیای امپراتوری عثمانی می‌دانستند اما او امروز با اقدامات اش سبب کاهش ارزش پول ملی کشور ترکیه و اعتراضات عمومی نیز شده است.
مردم ترکیه با ترند کردن هشتگ «اردوغان استعفا» نارضایتی خود را نسبت به وضع فعلی این کشور اعلام کردند.
در پی افزایش نارضایتی مردم ترکیه در واکنش به سقوط شدید ارزش لیر در برابر دلار و همچنین افزایش قیمت سوخت در این کشور و کمبود مواد غذایی ضروری، در توئیتر هشتگ «اردوغان استعفا» (ERDOĞANİSTİFA ) در ترکیه ترند اول شد.
لیر امسال ۲۰ درصد از ارزش خود را در مقابل دلار از دست داد و نیمی از این کاهش ارزش تنها در ماه گذشته اتفاق افتاده است. اوایل هفته نیز در ترکیه پس از آنکه اعلام شد قیمت بنزین گران‌تر خواهد شد، مردم با تشکیل صف‌های طولانی برای پر کردن باک خودرویشان به جایگاه‌های عرضه سوخت هجوم آوردند.
قیمت سوخت در ترکیه به دلیل مالیات‌های سنگین (۷۰درصد) بالاست و اکنون با افزایش ۴۰ قوروشی، قیمت هر لیتر بنزین و گازوئیل به مرز ۸ لیر و هر لیتر گاز ال پی جی به مرز ۶ لیر رسیده است.
همزمان با افزایش تنش‌ها بین ترکیه و اعضای اتحادیه اروپا، وضعیت بحرانی اقتصاد ترکیه پررنگ‌تر و بر دامنه آن افزوده میشود. سفیران ده کشور خارجی، مقیم در آنکارا به تازگی و در بیانیه‌ای خواستار آزادی «عثمان کاوالا» یک زندانی سیاسی شدند. این موضوع به مذاق اردوغان اصلا خوش نیامده و واکنش تند او را در پی داشته است.
اردوغان روز شنبه در بیانیه‌ای سفرای آمریکا، کانادا، فرانسه، فنلاند، دانمارک، آلمان، هلند، نیوزلند، نروژ و سوئد را عناصر نامطلوب خواند و گفت که به وزارت خارجه دستور داده تا مقدمات اخراج دیپلمات‌های ارشد خارجی را فراهم کند.
هرچند که هنوز و پس از گذشت دو روز از اعلام این تصمیم، ابلاغیه رسمی آن به سفارتخانه‌ها ابلاغ نشده و شائبه نمایشی بودن آن در افکار عمومی متبادر شده، اثرات منفی این تهدید بر اقتصاد ترکیه مشهود است. تا آنجا که رسانه‌های ترکیه از سقوط ارزش پول ملی، طی چندین ساعت گذشته خبر می‌دهند.
در امتداد تنش‌های مابین آنکارا و بروکسل، پارلمان اروپا هشدار داده که اگر این زندانی سیاسی آزاد نشود، عضویت ترکیه در این شورا به خطر خواهد افتاد.
محرک اصلی اردوغان در اخراج سفرای خارجی چیست؟
خبرگزاری رویترز در گزارشی به اقدام اخیر رئیس جمهور ترکیه رجب طیب اردوغان در صدور دستور اخراج سفرای ۱۰ کشور غربی از این کشور پرداخته و سعی کرده محرک‌های اصلی این اقدامِ اردوغان را مورد بررسی و شناسایی قرار دهد.
رویترز در این رابطه می‌نویسد: «مخالفان رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه بر این باورند که اقدام اخیر او در اخراج سفرای خارجی ۱۰ کشور غربی، تلاشی با هدفِ منحرف کردنِ توجهات از مشکلات و بحران‌های اقتصادی ترکیه بوده است. این در حالی است که دیپلمات‌های ترکیه امید دارند که اردوغان از این تصمیمِ خود منصرف شود.
شنبه گذشته، اردوغان سفرای ۱۰ کشور غربی را به عنوان عناصر نامطلوب اعلام کرد. وی دلیل اصلی این مساله را نیز اقدام این افراد در طرح درخواست‌های مختلف از دولت ترکیه جهت آزادسازی یک زندانی سیاسی ترکیه به نام عثمان کاوالا عنوان کرده است. با این این همه، وزارت خارجه ترکیه تاکنون دستور اردوغان را عملیاتی نکرده است. مساله‌ای که در صورت محقق شدن می‌تواند یکی از عمیق‌ترین شکاف‌ها میان ترکیه و غرب را در دوره ۱۹ ساله حضور اردوغان در قدرت نمایندگی کند.
به گزارش فرارو، این بحران دیپلماتیک در عین حال، با نگرانی‌های روزافزونِ سرمایه گذاران در مورد سقوط تاریخی ارزش لیرِ ترکیه نیز همرا شده است. کمال قلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوریخواه خلق ترکیه که اصلی‌ترین حزب مخالف اردوغان است گفته که اردوغان با سرعتی بالا در حال کشاندن ترکیه به لبه پرتگاه است. وی تاکید کرده که اردوغان با اقداماتی از این نوع سعی دارد تا دلایلی ساختگی برای وضعیت نامساعد اقتصادی ترکیه ایجاد کند و الا، هدفِ وی حراست از منافع ملی ترکیه نیست.
عثمان کاوالا که در شماری از سازمان‌های مردم نهادِ ترکیه عضویت دارد، قریب به چهار سال است که متهم به تامین مالی اعتراضات در ترکیه در سال ۲۰۱۳ و مشارکت در کودتای نافرجام ترکیه در سال ۲۰۱۶ میلادی است. وی قویا این اتهامات را رد کرده با این حال همزمان با برگزاری مراسم محاکمه اش، همچنان در زندان و بازداشت به سر می‌برد.
یاووز آگیرعلی اوغلو معاون رهبری حزب خوبِ ترکیه می‌گوید: ما این فیلم را قبلا هم دیده‌ایم (اشاره به اقدام اخیر اردوغان در اخراج سفرای خارجی از ترکیه). ما باید هر چه سریع‌تر به دستورکار اصلی و همچنین مشکل بنیادین ترکیه یعنی بحران اقتصادی این کشور بازگردیم و راه حلی واقع بینانه را برای آن پیدا کنیم.
اردوغان گفته که سفرای غربی گستاخی کرده‌اند و نباید درخواست آزادیِ کاوالا را مطرح می‌کردند. وی تاکید کرده که نظام قضایی ترکیه کاملا مستقل است. سینان اولگِن از دیپلمات‌های سابق ترکیه می‌گوید که زمان‌بندی اردوغان در اخراج سفرای کشور‌های غربی از ترکیه چندان مناسب به نظر نمی‌رسد، زیرا ترکیه در مدت اخیر قصد داشته تا تا بار دیگر سیاست خارجی خود را تنظیم کند و از تنش‌های چند سال اخیر نیز تا جای ممکن فاصله بگیرد. تحرک اخیر اردوغان، رهاوردی جز تنش و بحران‌های جدیدتر برای ترکیه ندارد. آلگن تاکید کرده که امید دارد اردوغان از تصمیم اخیر خود منصرف شود.
سال ۲۰۱۸، اردوغان گفت که ترکیه کالا‌های الکترونیکی آمریکا را تحریم خواهد کرد. با این حال، ترکیه همچنان به خرید کالا‌های مذکور ادامه می‌داد. سال گذشته نیز اردوغان دستور داد که تا کالا‌های فرانسوی از سوی ترکیه تحریم شوند (در واکنش به آنچه دستورکار ضداسلامی امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه عنوان شد)، با این حال در این مورد هم دولت اردوغان چندان پیگیرِ آنچه گفته بود نشد. از این رو، برخی امید دارند که اردوغان پیگیرِ مسئله اخراج سفرای خارجی از ترکیه نیز نشود.
اردوغان قریب به دو دهه است که بر عرصه سیاسی ترکیه حکومت می‌کند. با این حال در آستانه انتخابات سال ۲۰۲۳ ترکیه، میزان محبوبیت مردمیِ ائتلاف حاکم در ترکیه به رهری اردوغان، به نحو قابل ملاحظه‌ای کاهش یافته که دلیل اصلی آن نیز بالارفتنِ قابل توجه هزینه‌های زندگی در ترکیه است. در شرایطی که صندوق بین‌المللی پول رشد ۹ درصدی را برای ترکیه در سال جاری پیش بینی می‌کند، نرخ تورم بیش از دو برابرِ این میزان است و ارزش لیر ترکیه نیز تا ۵۰ درصد در برابر دلار آمریکا از زمان آخرین پیروزی انتخاباتی اردوغان در ترکیه در سال ۲۰۱۸ میلادی، سقوط کرده است.
امره پِکر از گروه مشاوره اوراسیا که در لندن مستقر است می‌گوید: اقدام اردوغان در صدور دستور اخراج سفرای کشور‌های غربی آن هم در شرایطی که وضعیت اقتصادی ترکیه مساعد نیست، به معنای واقعی کلمه اقدامی بی ملاحظه بود و در نوع خود حرکتی ناشیانه با هدف ارتقا وضعیت محبوبیت مردمی اردوغان نیز است. بدون تردید اگر ترکیه سفرای غربی را اخراج کند، آن‌ها (کشور‌های غربی) نیز مقابله به مثل می‌کنند و در این چارچوب، روابط ترکیه با آمریکا و اتحادیه اروپا به شدت تیره میشود. امری که به هیچ روی در راستای منافع ترکیه قرار ندارد.
در تاریخ ۱۸ اکتبر سال جاری میلادی، سفرای کانادا، دانمارک، فرانسه، آلمان، هلند، نروژ، سوئد، فنلاند، نیوزیلند و آمریکا، در بیانیه مشترکی خواستار روشن شدن وضعیتِ عثمان کاوالا شدند و آزادی فوری وی را از دولت ترکیه طلب کردند. متعاقبا همگی آن‌ها از سوی وزارت خارجه ترکیه احضار شدند. ترکیه اقدام آن‌ها را کاملا غیرمسوولانه ارزیابی کرده است.
دادگاه اروپایی حقوق بشر نیز دو سال قبل، خواستار آزادی فوری عثمان کاوالا شده است و تاکید کرده که هیچ دلیل و سندی وجود ندارد که نشان دهد وی اقدامی مجرمانه را انجام داده است. سونِر کاگاپتای از انستیتو واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک می‌گوید: کشور‌هایی که اخیرا هدفِ تهاجم اردوغان قرار گرفته اند نیمی از ۱۰ شریک تجاری اول این کشور را شامل می‌شوند. امری که می‌تواند تلاش‌های فراوان اردوغان جهت بهبود وضعیت اقتصادی ترکیه قبل از انتخابات سال ۲۰۲۳ ترکیه را با مشکلات و چالش‌های فراوانی روبه‌رو سازد.
وی در پیامی توئیتری می‌نویسد: اردوغان معتقد است که می‌تواند انتخابات آتی ترکیه را با سرزنش کردن غرب به دلیل آنچه حملات آن علیه ترکیه عنوان میشود (بدون توجه به وضعیت اسفبار اقتصادِ ترکیه)، پیروز شود».
سایر اخبار این روزنامه
اخراج سفرای خارجی ۱۰ کشور غربی حواس مردم را از بحران اقتصادی ترکیه منحرف می‌کند؟
اردوغان در مخمصه
جلال خوش چهره
حاشیه و متن ماجرای سیلی خوردن استاندار
اعلام وضعیت ۲۲۴۹ خودرو به وزارت اقتصاد
سرگردانی لوکس‌های خاک خورده!
آیا گردشگران خارجی باز هم به ایران می‌آیند؟
بلیت برنده ریال!
بازداشت نخست وزیر و وزرای کابینه از سوی افراد مسلح
زمزمه های بروز کودتا در سودان
«ابتکار» وضعیت ادامه‌دار بحران در بازار سرمایه را بررسی کرد
وضعیت پیچیده سهامداران در بورس بی‌جان
کابوس اوج‌گیری آلودگی کلان‌شهرها در فصل سرد ادامه دارد
دوباره مازوت
نوری همدانی:
مراجع از گرانی و تحت‌فشار بودن مردم نگران هستند
رئیس قوه قضائیه:
از عملکرد و لغزش یک قاضی دلم به درد آمد
یک مقام ارشد امنیتی سابق سعودی:
«محمد بن سلمان» بیمار روانی و بی رحم است
چرا علی‌اف به فکر کاهش تنش با ایران نیست؟
احزاب معترض به نتایج انتخابات عراق مداخله برهم صالح را خواستار شدند
