دستیابی ایران و ۱+۴ به پیش‌نویسی جدید

ایران و ۱+۴ به پیش‌نویس جدیدی که در آن نظرات ایران اعمال شده است، دست یافتند که در صورت نهایی شدن، این متن مبنای رایزنی‌های آتی قرار خواهد گرفت. به گزارش ایسنا، منابع نزدیک به مذاکرات اعلام کردند که گفتگوها پس از وقفه‌ای حدود ۱۰ روزه از سر گرفته می‌شود. با وجود جوسازی برخی مقامات اروپایی و رسانه‌های این کشور در چند هفته گذشته، دو طرف توانسته‌اند به نقاط مشترک قابل توجهی دست یابند. هیئت‌های سه کشور اروپایی در حالی برای مشورت به پایتخت‌های خود بازمی‌گردند که در متون مذاکراتی پیشرفت‌های مهمی به دست آمده است.
باید دید کشورهای اروپایی و آمریکا در بازگشت از پایتخت‌ها رویکردی سازنده در پیش خواهند گرفت تا توافق در زمانی کوتاه قابل دسترس شود یا خیر. به نظر این دور از مذاکرات در تثبیت و به رسمیت شناخته شدن خواسته‌های ایران نتیجه‌ای موفقیت‌آمیز نسبت به مذاکرات ۸ آذر داشته و به پیشرفت‌های قابل قبول در زمینه نگارش متن منتهی شد و چشم‌اندازی نسبتا مثبت برای موفقیت تلاش‌های دیپلماتیک ایجاد کرد.
> ارزیابی باقری از روند مذاکرات
رئیس هیئت مذاکره‌کننده ایران در وین گفت: بعد از یک وقفه چند روزه، مذاکرات را ادامه خواهیم داد. به گزارش ایسنا، علی باقری کنی معاون سیاسی وزارت خارجه در صفحه شخصی خود در توییتر نوشت: «پس از رایزنی‌ها با دیگر هیئت‌ها، بعد از ظهر روز گذشته من و انریکه مورا برای ارزیابی وضعیت و بحث درباره مسیر پیش رو، دیدار کردیم. این هفته پیشرفت خوبی داشتیم. امروز کمیسیون مشترک خواهیم داشت و بعد از یک وقفه چند روزه، مذاکرات را ادامه خواهیم داد.»


> مذاکرات وین؛ تقابل اراده‌ها و جنگ روایت‌ها
معاونت مطالعات سیاسی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی طی گزارشی با عنوان مذاکرات وین؛ تقابل اراده‌ها و جنگ روایت‌ها به بررسی این مذاکرات پرداخت. به گزارش ایسنا، به نقل از مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در این گزارش آمده است: در جریان مذاکرات وین، آمریکا برای تغییر محاسبه جمهوری اسلامی ایران و وادار ساختن آن به عقب نشینی از خواسته لغو تحریم‌ها و ارائه تضمین، به صورت همزمان تلاش دارد تا از تاکتیک دپیلماسی برای «مقصرسازی» ایران، از اعمال تحریم جدید و ابراز آمادگی در جهت اجرای سخت گیرانه‌تر تحریم برای «مایوس کردن» ایران و در نهایت از تهدید به حمله نظامی برای «ایجاد هراس» از توسعه برنامه هسته‌ای استفاده کند. چالش اصلی رویکرد «فشار هوشمند» دولت بایدن و تهدید به اجرای برنامه جایگزین (Pla- B) این است که افزایش فشار به ایران -همانند آنچه بعد از ترور شهید فخری زاده یا اقدام خرابکارانه اخیر در نطنز رخ داد- می‌تواند نتایج معکوسی داشته باشد و بیش از آنکه ایران را وادار به عقب‌نشینی نماید، منجر به واکنش تقابلی آن و تحمیل هزینه به طرف مقابل شود. اگرچه تاکنون در وین توافقی حاصل نشده
ولی الگوی رفتاری جمهوری اسلامی ایران منجر به شکل‌گیری این درک شده است که اعمال فشار علیه ایران بدون هزینه و پاسخ نخواهد بود. ایجاد چنین نگرشی را می‌توان مهمترین دستاورد جمهوری اسلامی ایران در خلال گفتگوهای وین دانست که منجر به تقویت توان بازدارندگی ایران شده است. دستیابی به نتیجه مطلوب در وین در گرو آن است که چه کسی اراده قوی‌تری داشته و در خلق روایت از توانمندی بیشتری برخوردار است.
> سالک: امکان دستیابی به توافق وجود دارد
یک نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه دولت مذاکرات را به مسائل اقتصادی و داخلی گره نزده است، گفت: اگر تیم مذاکره‌کننده ما در مذاکرات قوی برخورد کند، مسائل ما قابل حل بودن و دستیابی به توافق ممکن است. احمد سالک در گفتگو با ایسنا، با بیان اینکه ایران در مذاکرات هسته‌ای چند سیاست را دنبال می‌کند، اظهار کرد: سیاست ایران این است که مذاکره به شرطی انجام شود که همه تحریم‌ها برداشته شود و راستی آزمایی طرف مقابل ثابت شود.
وی در ادامه افزود: دولت مذاکرات را به مسائل اقتصادی و داخلی گره نزده است. در حالیکه در گذشته مذاکرات هسته‌ای به مسائل داخلی گره خورده بود و قرار بود برجام همه مشکلات ما را حل کند، ولی در عمل دیدیم این گونه نشد و مشکلات هم افزایش یافت. این نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: آمریکا کشور دروغگویی است و در عین حالی که مذاکرات در حال انجام است، افرادی از شرکت‌های جدیدی را تحریم کرده است، این یعنی آن‌ها اعتقادی به مذاکرات ندارند و فقط دنبال منافع خود هستند. سالک تاکید کرد: مذاکراتی که در حال انجام است برخلاف دوره‌های قبل با حضور کارشناسان مختلف در حال برگزاری است و ایران دو سند خود را به اروپا ارائه داده است. در این شرایط باید منتظر پاسخ آن‌ها باشیم. البته من معتقدم اگر تیم مذاکره‌کننده ما در مذاکرات قوی برخورد کند، مسائل ما قابل حل است و امکان دستیابی به توافق وجود دارد. وی در پایان گفت: مردم برخلاف گذشته دیگر مسائل کشور را به مذاکرات گره نمی‌زنند. آن‌ها کار خود را می‌کنند و مذاکرات هم در حال انجام است.
> ارزیابی یک دیپلمات پیشین از روند مذاکرات وین
یک کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به برگزاری مذاکرات وین خاطرنشان کرد: بر اساس آن‌چه که به صورت اجمالی گفته شده، گویا هشت مورد اختلافی وجود دارد و هیئت‌های مذاکره‌کننده در حال گفت‌وگو درباره این هشت مورد هستند. جلال ساداتیان در گفت‌وگو با ایسنا در پاسخ به پرسشی درباره انتشار بیانیه‌ای یک‌جانبه از سوی تروئیکای اروپا علیه ایران در جریان دور جدید مذاکرات وین درباره بازگشت آمریکا به برجام با تاکید بر این‌که باید بیانیه اخیر تروئیکای اروپایی را در راستای آنچه که تاکنون اتفاق افتاده است، مورد ارزیابی قرار دهیم، و با اشاره به دیدگاه دولت‌مردان جدید جمهوری اسلامی ایران پیش از انتخابات ریاست جمهوری درباره برجام یادآور شد: بعد از آن که در انتخابات رای آوردند با مصوبه مجلس در خصوص پایان همکاری با آژانس وعدم اجرای تعهدات پادمانی در صورت‌عدم لغو تحریم‌ها مواجه بودند. با وجود تمدید یک‌ماهه مهلت مجلس در خصوص اجرای این مصوبه، به دلیل تغییر دولت در ایران عملا اجازه پایان مذاکرات به دولت قبل که شش دوره مذاکره کرده بودند داده نشد. دولت جدید نیز پس از ۳ ماه از روی کار آمدن وارد گفت‌وگوهای برجامی شدند؛ طی این مدت تصور هیئت‌های مذاکره‌کننده طرف مقابل این بود که ایران برجام را قبول ندارد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل خاطرنشان کرد: از سوی دیگر نیز مقامات مربوطه در ایران اعلام کرده بودند که می‌خواهند طرحی نو را مطرح و مذاکرات را بر مبنای جدید آغاز کنند. همانطور که اعلام شد در جریان دور جدید مذاکرات ایران با ۱+۴ که از ۸ آذر آغاز شد، مذاکره‌کنندگان ایرانی دو پیشنهاد درباره لغو تحریم‌ها و موضوع هسته‌ای مطرح کرد. همچنین مقامات ایران به صورت شفاهی نیز اعلام کردند که باید کل تحریم‌ها برداشته شود و آمریکا ضمانت‌عدم خروج از برجام را بدهد و همچنین خسارت‌هایی به ایران بپردازد و مهلتی نیز برای راستی‌آزمایی به ایران داده شود؛ با وجود آنکه پیشنهادات ایران به طرف مقابل با جزئیات کامل رسانه‌ای نشده، اما به نظر می‌رسد که این مفاهیم به هیئت‌های مذاکره‌کننده مقابل منتقل شد و آن‌ها نیز جهت مشورت با مقامات خود به پایتخت‌های‌شان مراجعه کردند. ساداتیان ادامه داد: در ابتدای مرحله اخیر مذاکرات که از پنجشنبه آغاز شده است، طرف مقابل اعلام کرد که آنچه که ایران پیشنهاد داده، مورد قبول‌شان نیست و آن را نمی‌پذیرند اما ظاهراً با میانجی‌گری روسیه اعلام شد که بخشی از سوءتفاهمات برطرف شده و این مذاکرات استمرار یافته است اما فضاسازی‌ها علیه هیئت ایرانی همچنان ادامه دارد.
وی درباره وجود تناقض میان اظهارات مقامات اروپایی درباره مذاکرات و بیانیه اخیر تروئیکای اروپایی گفت: اظهار نظر در این باره هنوز زود است اما می‌توان گفت که اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها در تلاش بودند تا مذاکرات به نتیجه برسند اما اینکه اروپایی‌ها به یکباره لحن خود را تغییر دادند، نشان از این دارد که روند مذاکرات دچار اشکال
شده است.
دیپلمات پیشین جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر اینکه فضاسازی علیه ایران مدتی است در جریان است و بیانیه اخیر تروئیکای اروپایی نیز در راستای همین اقدامات است، خاطرنشان کرد: اسرائیل و آمریکا مدتهاست که در حال تهدید ایران هستند و بارها اعلام کردند که مهلت ایران تمام شده است؛ اسرائیل حتی تهدید به حمله نظامی به ایران کرده و مقامات نظامی آمریکا اعلام کرده‌اند که در حال آماده کردن خود برای اجرای طرح B علیه ایران هستند؛ اینها همه اقداماتی است که برای فشار به ایران انجام می‌شود. ساداتیان با اشاره به نزدیکی اروپایی‌ها به آمریکا در جریان مذاکرات اخیر گفت: هنوز از جزئیات مذاکرات اطلاعی نداریم اما بر اساس آن‌چه که منتشر شده می‌توان گفت از پنجشنبه گذشته مذاکره‌کنندگان در حال تعیین دستور کار خود بودند در ابتدا نیز پیشرفت‌هایی در این زمینه داشتند و شاید در تعیین این کارها دچار اختلاف نظر بوده‌اند. وی خاطرنشان کرد: آقای باقری کنی به عنوان مذاکره‌کننده ارشد ایران در این مدت در مصاحبه‌ای مطرح کرد که هیئت‌های مذاکره‌کننده جدی‌تر در حال مذاکره هستند و همچنین ایشان اعلام کرد که خط قرمز هیئت ایرانی توافقات قبلی است؛ در واقع گفته شد آن‌چه که مبنای ۶ دور مذاکرات آخر دوره روحانی بود به عنوان حداقل خواسته هیئت ایرانی مطرح است و این هیئت به دنبال گفت‌وگو درباره سایر موارد است. این کارشناس مسائل بین‌الملل اظهار کرد: بر اساس آن‌چه که به صورت اجمالی گفته شده، گویا هشت مورد اختلافی وجود دارد و هیئت‌های مذاکره‌کننده در حال گفت‌وگو درباره این هشت مورد هستند به نظر می‌رسد که مذاکره‌کنندگان نتوانستند به توافقی برسند و اروپا نیز به همین دلیل اقدام به انتشار بیانیه علیه ایران کرده است. ساداتیان با اشاره به دیدگاه تحلیل‌گرانی که معتقدند شرایط کشور بدون توافق به سامان نمی‌رسد، و باید به شکلی توافق کنیم ابراز عقیده کرد: در واقع توافق در سختی یا طرح موضوعات خارج از ظرفیت طرف مقابل جهت دریافت امتیازات حداکثری ما را به نتیجه نمی‌رساند و می‌توان بر ظرفیت‌های قابل وصول تاکید کرد و به توافق رسید.
استقبال مسکو از توافق ایران و آژانس
سخنگوی وزارت خارجه روسیه از حصول توافق میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی استقبال کرد. به گزارش ایسنا، ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه در اظهارنظری درخصوص توافق میان ایران و آژانس اتمی گفت: ما از این توافقات استقبال می‌کنیم. ما از تعهد متقابل ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در چارچوب توافق جامع پادمانی و در راستای نیازمندی‌های برنامه جامع اقدام مشترک جهت حل و فصل برنامه هسته‌ای ایران و در سایه قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل حمایت می‌کنیم. به گفته زاخارووا چنین خبر خوبی اکنون بیش از هر زمان دیگری از نظر ایجاد محرک برای مذاکرات وین درخصوص احیای اجرای کامل برجام اهمیت دارد. سخنگوی وزارت خارجه روسیه ادامه داد: مسکو انتظار دارد که تلاش‌های مشترک بتواند بر تنش‌های پیرامون برنامه هسته‌ای ایران غلبه کند که کاملاً مطابق با منافع منع اشاعه و تقویت امنیت در سطح منطقه‌ای و جهانی است.