روزنامه آفتاب یزد
1400/12/12
بازخوانی طرح قانون مطبوعات مجلس
علی میرزامحمدی- یکی از جنجالیترین طرحهای مجلس به طرح اصلاح قانون مطبوعات مربوط میشود که حواشی زیادی در مجلس پنجم و ششم ایجاد کرده بود. مصوبهای که افت و خیزهای زیادی در جامعه و فضای گفتمانی آن ایجاد نموده بود. فوریت این طرح که توسط (۱۰۶) نفر از نمایندگان مجلس پنجم ارائه شده بود در ۲۹ خرداد ۱۳۷۹تصویب شد. در این طرح میتوان از تقابل دو رویکرد «دفاع از آزادی مطبوعات» و گفتمان «کنترل مطبوعات غوغاسالار» سخن راند. حامیان اصلی رویکرد «دفاع از آزادی مطبوعات» در مجلس پنجم را آقایان غلام حیدر ابراهیم بای سلامی، علی یعقوبی، موسوی نسب، قربانعلی قندهاری، علی آل کاظمی و سیدعطاء الله مهاجرانی (وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی) تشکیل میدادند. در سمت مخالف این رویکرد آقایان موسی قربانی (مخبر کمیسیون مشترک امور قضایی و حقوقی و ارشاد و هنراسلامی)، دکتر کامران، حسن سبحانی، دکتر مرضیه وحیددستجردی، علی معلمی، علی موحدی ساوجی و علی اکبر ناطق نوری قرار داشتند. در مجلس پنجم علیرغم مخالفت دولت اصلاحات، مجلس اصولگرا با تصویب طرح اصلاح قانون مطبوعات کار مطبوعات را محدود نمود. اما این پایان کار نبود و در مجلس ششم با استیلای اصلاحطلبان دوباره قانون مطبوعات مطرح شد و اصلاحطلبان خواستار اصلاح قانون مصوب مجلس پنجم و رفع محدودیت فعالیت مطبوعات شدند.حامیان رویکرد «دفاع از آزادی مطبوعات»، مطبوعات را مجمع حضور نخبگان و اندیشههای گوناگون جامعه و تعطیل کردن آن را به تعطیلی مدارس یک جامعه تشبیه میکردند. آنها در دفاع از طرح به احیاء حیاتیترین مطالبات مردم یعنی حقوق عامه و اساسی و در صدر آنها اطلاعرسانی و اطلاع یابی مردم؛ توجه به رکن چهارم حکومت (مطبوعات)؛ اهمیت مطبوعات در هر دو جناح راست و چپ کشور؛ رجحان قانون مطبوعات مصوب ۱۳۶۴ بر اصلاحیه آن در مجلس پنجم و برگشت به آن قانون و اصلاح آن در فرصتهای آینده و برطرف کردن مشکلات و نگرانیهای جدی مطبوعات و وضعیت سیاسی جامعه تاکید نمودند.
اما حامیان رویکرد «کنترل مطبوعات غوغاسالار» با توجه به فضای ایجاد شده در مجلس و جامعه مانند مجلس پنجم بر اصول اساسی رویکرد خود اصرار نداشتند و با طرح مسائل جانبی مخالفت خود را با طرح نشان میدادند. از جمله آقای محمد شاهی عربلو با اشاره به مخالفت خود با فوریت طرح اصلاح قانون مطبوعات در مجلس پنجم به پیچیدگی قانون مطبوعات و معایب شتابزدگی در تصویب آن؛ لزوم طی روال کارشناسی طرح؛ لزوم نظرخواهی از کارشناسان و روزنامه نگاران و مدیران؛ رعایت همزمان آزادی مطبوعات و ارزشهای اسلامی و ضوابط قانونی؛ لزوم تامین نظر همزمان دولت، مجلس، قوه قضائیه و مطبوعاتیها تاکید داشت. البته اتهام شتابزده بودن را سیدهادی خامنهای از فعالان جبهه اصلاحطلب مجلس ششم نیز به مصوبه مجلس پنجم مطرح نمود.
گروه اصولگرایان مجلس ششم مانند رضا عبداللهی و محمد شاهی عربلو به شیوههای مختلف مانند تذکر آیین نامهای سعی میکردند روند تصویب طرح اصلاح قانون مطبوعات را کند کنند اما نهایتا فوریت طرح به تصویب مجلس رسید.
در نهایت تغییر قانون مطبوعات به مصلحت دانسته نشد و مجلس ششم از تغییر قانون مطبوعات منصرف شد.
اما این پایان کار نبود. مجلس ششم در ۱۱ دی ۱۳۸۱ طرح یک فوریتی اصلاح ماده (۶) قانون اصلاح قانون مطبوعات را به تصویب رساند. این اصلاحیه به محدودیت تخصصی و جغرافیایی صاحب نشریه اختصاص داشت که بر اساس آن این محدودیت جغرافیایی انتشار نشریات برداشته میشد.
این طرح موجب تمایز دو رویکرد «انحصار جغرافیایی اطلاعات» و رویکرد «عدالت جغرافیایی توزیع اطلاعات» از همدیگر میشد. رویکرد «انحصار جغرافیایی اطلاعات» رویکردی امنیتی و سیاسی به توزیع اطلاعات داشت و به کنترل توزیع اطلاعات و تبعات منفی درز اطلاعات سایر مناطق جغرافیایی و مزایای این انحصار اطلاعاتی بر امنیت کشور تاکید داشت؛ اما رویکرد «عدالت جغرافیایی توزیع اطلاعات» رویکرد رقیب را به ناعدالتی و محروم کردن مناطق محروم کشور از اطلاعات متهم میکرد. این رویکرد با تاکید بر توزیع نامتوازن فرهنگهای مختلف در مناطق جغرافیایی ایران و توزیع وسیع جمعیت ها، انحصار جغرافیایی توزیع نشریات را غیر منطقی و غیر عملی میدانست. از طرف دیگر این رویکرد با اشاره به دور زدن قانون و زیر پاگذاشتن آن در اشکال حقوقی به لزوم رعایت عدالت در قانون مطبوعات تاکید داشت. اما رویکرد «انحصار جغرافیایی اطلاعات» هر چند ذاتا رویکردی امنیتی و سیاسی به توزیع اطلاعات داشت رویکرد رقیب را متهم به اختلاط مسائل حقوقی و سیاسی مینمود.
فعالان رویکرد «عدالت جغرافیایی توزیع اطلاعات» از جمله احمد بورقانی فراهانی، سیدهادی خامنهای، معماری، علی اصغر امیرشعردوست (مخبر کمیسیون فرهنگی)، علی حسینی، رجبعلی مزروعی و احمد مسجدجامعی (وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی) از فعالان جبهه اصلاحات بودند. در صورتیکه موسی قربانی، سیدمصطفی ذوالقدر، سیدمحمد میرمحمدی، محمد شاهی عربلو و رضا عبداللهی از فعالان جبهه اصولگرای مجلس ششم بودند. از طرف دیگر، در این طرح تقابل دو کمیسیون فرهنگی و قضائی زیر مجموعهای از تقابل دو رویکرد و بزرگتر از آن یعنی تقابل جبهه اصلاحات و اصولگرا تلقی میشد. با وجود تصویب اصلاحیه، حامیان رویکرد «انحصار جغرافیایی اطلاعات» از جمله دکتر سبحانی با حمایت موسی قربانی و حسن سیدآبادی سعی میکردند در مواد طرح دست برده و تا حد امکان اصول خود را بگنجانند.
این طرح از طرف شورای نگهبان اعاده شد و رد شد و شورای نگهبان برعدم تایید طرح اصرار میورزد. در نتیجه کمیسیون فرهنگی مجلس بر مصوبه اصرار میورزد ولی در اقدامی بیسابقه مجلس در ۳۰ اردیبهشت ۱۳۸۲ از اعاده آن به مجمع تشخیص مصلحت نظام امتناع میکند و آن را مجددا به کمیسیون فرهنگی ارجاع میدهد؟! و به این شیوه چالشی نو در مجلس شکل میگیرد. رجبعلی مزروعی با ارجاع به مجمع تشخیص مصلحت نظام مخالفت میکند. او معتقد است که دو اصلاحیه قانون مطبوعات در مجمع تشخیص مصلحت بایگانی شده است. اما ریاست مجلس ضمن تایید تعلل در بررسی برخی مصوبهها در مجمع تشخیص مصلحت نظام معتقد است گاهی آنها مصلحت اندیشی میکنند تا زمینه بهتر بشود، که در دستور قرار بدهند. مجلس با فرستاده شدن طرح به مجمع مخالفت میکند ولی ریاست مجلس هشدار میدهد که جناح مخالف خوشحال میشوند، فکر نکنید عزا میگیرند! در نهایت در ۱ تیر ۱۳۸۲ طرح به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع داده میشود. کمیسیون جز اعاده این مصوبه به مجمع محترم تشخیص مصلحت نظام، راهی نمیبیند.
رویکرد «انحصار جغرافیایی اطلاعات» که به دنبال جبههگیری سیاسی و جناحی اصولگرایان در برابر روزنامه همشهری تهران شکل گرفته است از سوءاستفاده از اموال عمومی به نفع گرایشهای سیاسی و جناحی انتقاد میکرد و به نوعی سعی در کنترل آن داشت. پیشنهاد سبحانی و حمایت موسی قربانی نیز در این راستا بود اما رویکرد عدالت جغرافیایی توزیع اطلاعات دغدغه متفاوتی را مطرح میکرد و بر رفع محدودیت قلمرو گفت و شنود و گسترش دانش و علم در جامعه تاکید میکرد. رویکرد انحصار جغرافیایی در کمیسیون قضائی و شورای نگهبان طرفداران جدی داشت. سمت دیگر این رقابت رویکردی، مجمع تشخیص مصلحت نظام بود که در این طرح از طرف رویکرد اصلاحطلب متهم به تعلل در بررسی طرحها و لوایح ارجاعی میشد. این رویکرد در اقدامی بیسابقه و شاید نمایشی در اعتراض به مجمع تشخیص مصلحت نظام طرح را مجددا به کمیسیون ارجاع میدهد ولی چون راهی وجود ندارد دوباره این طرح به مجمع ارجاع میشود ولی همین حرکت به ظاهر بیفایده افکار عمومی را نسبت به بررسی سریع آن در مجمع تشخیص مصلحت نظام حساس میکند.
فعالان اصولگرای مجلس ششم جزء نمایندگان باسابقه و خبره مجلس هستند. آنها در دورههای مختلف مجلس شیوهها و شگردهای مذاکره و قواعد بازی و رقابت را یاد گرفتهاند اما اکثر فعالان کم تجربه اصلاحطلب به تدریج این قواعد را فرا میگرفتند و برای دفاع و به کرسی نشاندن رویکرد خود از شگردهای تازهای
بهره میگرفتند.
پربازدیدترینهای روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
مردم اوکراین، بازندهی جنگ زرگریِ ناتو و روسیه
بلای مدارس غیرانتفاعی بر سرآموزش
رهبر معظم انقلاب با عفو و تخفیف مجازات تعدادی از محکومان موافقت کردند
باز هم خودکشی؟
ایده جرم انگاری سوء تدبیری
بازخوانی طرح قانون مطبوعات مجلس
بررسی علل پایین بودن کیفیت خودروهای داخلی
بوی سمنو را به خاطر بیاور!
اختلال شخصیت مرزی یا بیثبات
فتنه در دقیقه ۹۰
پاسخ سازمان خصوصی سازی و وزارت ورزش به یک گزارش آفتاب یزد
سکوت استراتژیک قالیباف
فرصتها و چالشهای بحران اوکراین برای خاورمیانه