گروه اقتصاد کلان: به دنبال جنگ روسیه و اوکراین امنیت غذایی در سطح بین‌المللی به مخاطره جدی افتاده است. با توجه به طولانی‌ و فرسایشی شدن این جنگ به نظر می‌رسد که جهان باید منتظر تبعات و آثار اقتصادی این جنگ به ویژه در حوزه امنیت غذایی باشند.
به گزارش «تجارت»، بسیاری از کارشناسان امنیت غذایی بر این باور هستند که مجموعه‌ای از عوامل ناشی از جنگ در اوکراین موجب خواهد شد تا عرضه محصولات غذایی در جهان کاهش و در عین حال، تقاضا برای آنها افزایش یابد. از این رو کارشناسان در ایران هم بر این باورند که دولت باید اقدامات خود را هر چه سریع‌تر برای تامین و ذخیره کالاهای اساسی انجام دهد، چرا که آثار احتمالی این جنگ نامشخص است. از آنجایی که آینده جنگ روسیه و اوکراین نامشخص است امروز خیلی از کشورها درصدد تامین امنیت غذایی و ذخیره کالاهای اساسی‌شان برآمدند. این ضرورت از آنجایی نشات می‌گیرید که هم روسیه و هم اوکراین هر دو از صادرکنندگان کالاهای اساسی در حوزه غذا به دنیا بوده‌اند. بر اساس آمارها دو کشور درگیر جنگ، ۳۰ درصد از تولید غلات جهان را تأمین می‌کردند. همچنین حدود ۷۵ درصد روغن آفتابگردان جهان نیز در روسیه و اکراین تولید می‌شود. در همین مدت گندم بیش از 80 درصد گران شده است که برای بسیاری از کشورها باعث نگرانی جدی شده است. افزایش قیمت مواد غذایی بر تورم اثر خواهد داشت و بر گروه های کم درآمد، به ویژه در کشورهای ضعیف تر، فشار بیشتری وارد خواهد کرد.

سهم روسیه و اوکراین از تولیدات غذایی دنیا
روسیه و اوکراین بزرگترین تولید کنندگان و صادرکنندگان گندم، جو، دانه‌های روغنی مثل گل آفتابگردان و کودهای شیمیایی در جهان هستند. سهم زیاد این دو کشور در تولید مواد غذایی موجب شده است تا امنیت غذایی بسیاری از مناطق کره زمین به واردات محصولات غذایی از این دو کشور وابسته باشد از جمله اروپا، آسیای جنوب شرقی، خاورمیانه. درگیری‌ها در این منطقه موجب شده است تا روند تأمین مواد غذایی از طریق واردات از روسیه و اوکراین در کشورهای وارد کننده که از پیش نیز با کمبود مواد غذایی مواجه بوده اند، با اختلال مواجه شود. در حال حاضر وقوع جنگ در این منطقه موجب شده است تا توان روسیه و اوکراین برای صادرات محصولاتشان با مشکل مواجه شود و با توجه به نزدیک شدن فصل کشت و کار، تداوم وضعیت جنگی و بی ثباتی موجب خواهد شد تا کشت این محصولات استراتژیک افت چشمگیری هم داشته باشد. تحریم‌های غرب علیه روسیه نیز تأثیر زیادی بر افزایش قیمت مواد غذایی دارند. این تحریم‌ها زیرساخت‌های صادراتی روسیه را به عنوان یکی از بزرگترین صادر کنندگان مواد غذایی و کودهای شیمیایی با اخلال مواجه کرده و عرضه این محصولات را کاهش داده است.
همینطور تحریم‌ها موجب افزایش قیمت سوخت در جهان شده است امری که به نوبه خود هزینه‌های حمل و نقل کالاها را هم افزایش داده است.

گزارش سازمان ملل چه می‌گوید؟
شاخص بهای مواد غذایی که همه ساله از سوی سازمان ملل متحد منتشر می‌شود حتی پیش از آغاز جنگ اوکراین افزایش بهای موادغذایی را پیش بینی کرده بود، اکنون با وقوع جنگ در اوکراین به عنوان کشوری که حدود ۵۰ درصد از ذرت جهان و بیش از ۶۰ درصد ذرت اروپا را تأمین می‌کند، بهای مواد غذایی در جهان به ویژه در آسیا بیش از ۲۰ درصد افزایش یافته است. بر اساس گزارش سازمان ملل متحد، جنگ در اوکراین در حالی وارد سومین ماه خود شده که قیمت مواد غذایی در سراسر جهان به ویژه در آسیا به بالاترین سطح خود رسیده است.
سازمان ملل همچنین هشدار داد که اگر بنادر اوکراین که به دلیل جنگ بسته شده‌اند، بازگشایی نشوند، میلیون‌ها نفر در جهان با خطر گرسنگی مواجه خواهند شد. در هشت ماه قبل از جنگ، حدود ۵۱ میلیون تن غلات از ۷ بندر دریای سیاه در اوکراین صادر می شد. اختلال ناشی از جنگ باعث شده است که قیمت صادرات گندم و ذرت بیش از یک پنجم افزایش یابد. مدیر اجرایی برنامه جهانی غذا تاکید کرد: سیلوهای غلات اوکراین پر است، در همین حال ۴۴ میلیون نفر به سمت گرسنگی حرکت می کنند. «استفان دوجاریک» سخنگوی سازمان ملل متحد به تازگی اعلام کرده است: فائو هشدار می دهد قیمت مواد غذایی همچنان بسیار بالا است و امنیت غذایی جهانی را به چالش می‌کشد.
پایگاه خبری «فی نیوز آسیا» در گزارشی می‌نویسد، جنگ اقتصادی آمریکا و چین و همچنین شیوع ویروس کرونا اقتصاد جهان را شکننده کرده است. اکنون با وقوع جنگ اوکراین، اقتصاد جهان شکننده‌تر از قبل شده است. بر اساس گزارش بانک جهانی، اختلال ناشی از جنگ در اوکراین منجر به افزایش شدید قیمت کالاها از گاز طبیعی گرفته تا گندم و پنبه در جهان خواهد شد. بانک جهانی در گزارش خود هشدار داده است که در نتیجه این جنگ، بسیاری از غذاها با افزایش شدید قیمت مواجه خواهند شد. شاخص قیمت مواد غذایی سازمان ملل متحد در حال حاضر نشان می دهد که این قیمت ها در بالاترین سطح خود از زمان ثبت آنها در ۶۰ سال پیش است.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد نیز پیش از این گفته بود: مشکل امنیت غذایی جهانی بدون بازگرداندن تولیدات کشاورزی اوکراین و تولید مواد غذایی و کود روسیه به بازار جهانی قابل حل نیست.
تهاجم روسیه به اوکراین در ماه فوریه بر نوسانات بازارهای مالی افزوده است، قیمت کالاها را بالاتر برده و پشتیبانی غذایی را تحت تأثیر قرار داده است و به طور بالقوه بهبود اقتصادی ناشی از کووید۱۹ را در بسیاری از کشورها از جمله نیجریه از مسیر خود خارج کرده است. گوترش گفت: تحلیل ما نشان می‌دهد که جنگ در اوکراین فقط اوضاع را بدتر می‌کند و یک بحران سه بعدی را به راه می‌اندازد که سیستم‌های غذایی، انرژی و مالی جهانی را برای کشورهای در حال توسعه ویران می‌کند. او گفت: واقعاً هیچ راه‌حل واقعی برای مشکل امنیت غذایی جهانی بدون بازگرداندن تولید کشاورزی اوکراین و تولید مواد غذایی و کود روسیه و بلاروس به بازارهای جهانی با وجود جنگ وجود ندارد.