خونی تازه در رگ های صنعت نفت

امضای قرارداد با توتال از دستاوردهای برجام است
4 ميليارد و 800 ميليون دلار براي توسعه فاز 11 پارس جنوبی سرمایه‌گذاری خواهد شد
درآمد ايران از توسعه بخش فراساحلي فاز 11 پارس جنوبي 84 ميليارد دلار خواهد بود
شرکت توتال، برنامه‌اي مجزا براي انتقال فناوری و دانش فنی به شرکت پتروپارس ايران دارد


سهم توتال از اين پروژه 50.1 درصد، سی ان پی سی چين 30 درصد و پتروپارس ایران 19.9 درصد است
مالکیت مخزن، هیدروکربورهاي استخراج شده و تاسیسات، متعلق به شرکت ملی نفت ایران است
قرار داد توتال در رقابت و مخالفت‌هاي شديد سياسي داخلي و بين‌المللي به ثمر رسيده است
مقرر است كه اين قرار داد در مسيري حركت كند كه به توليد و اشتغال ختم شود
براساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا، كشور ایران صاحب دومین ذخاير گازی بزرگ جهان و چهارمین ذخایر بزرگ نفت است، اما برای احیای صنعت انرژی خود ظرف پنج سال آینده به ۲۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌‌گذاری در بخش بالادستي و پايين دستي حوزه نفت نیاز دارد و بیش از ۷۰ درصد آن باید از منابع خارجی تامین شود كه در اين راستا روز دوشنبه ( 12 تيرماه 96) نخستین قرارداد جدید نفتی در پساتحریم، بین شرکت ملی نفت ايران و کنسرسیوم بین‌المللی به رهبری شرکت نفتی توتال فرانسه برای توسعه بخش فراساحل فاز 11 پارس جنوبی به ارزش 4 میلیارد و 800 ميليون دلار امضا شد كه سهم توتال از تیم مدیریت اين پروژه 50.1 درصد، سی ان پی سی چين 30 درصد و پتروپارس ایران 19.9 درصد تعیین شده است.
تولید روزانه 2 میلیارد فوت مکعب گاز در پارس جنوبي
عصر ديروز عقد نخستين قرار داد آي پي سي در ايران با حضور بیژن زنگنه وزیر نفت، پاتریک پویان مدیرعامل شرکت توتال فرانسه، «لو» مدیرعامل شرکت ملی نفت چین (اینترنشنال) و حمید اکبری مدیرعامل شرکت پتروپارس ايران برگزار شد. در مراسم امضای قرارداد نفت با کنسرسیوم بین المللی، علی کاردر مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران گفت: امضای قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی با کنسرسیوم شرکت‌های توتال فرانسه، شرکت ملی نفت چین (سی ان پی سی) و شرکت پتروپارس ايران به رهبري توتال فرانسه در بخش فراساحلی پارس جنوبی اجرایی خواهد شد و این قرارداد ظرفیت حداکثری و پایدار تولید روزانه 2 میلیارد فوت مکعب برابر با حدود 56 میلیون مترمکعب گاز غنی ترش را خواهد داشت. با اجرای این طرح برآورد می‌شود در طول 20 سال دوره قرارداد،335 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی غنی ترش از این میدان مشترک ميان ايران و قطر تولید شود که از این نوع گاز می‌توان حدود 290 میلیون بشکه میعانات گازی، 14 میلیون تن گاز مایع، 12 میلیون تن اتان و 2 میلیون تن گوگرد به همراه 315 میلیارد متر مکعب گاز سبک شیرین تولید کرد.
مدیرعامل شرکت ملی نفت افزود: اجرای این قرارداد دو بخش دارد که در بخش اول 30 حلقه چاه و دو سکوی تولیدی احداث مي‌شود و در بخش دوم طرح نيز به‌دلیل افت فشار گاز، سکوهای فشار افزایی برای حفظ تولید این میدان اجرا خواهد شد. همچنين در بخش دوم اجرای این قرارداد برای اولین بار در خاورمیانه دو سکوی تقویت فشار سیال تولیدی در منطقه پارس جنوبی نصب مي‌شود.
84 میلیارد دلار؛ درآمد كشور از پارس جنوبي
مدیرعامل شرکت ملی نفت، با بيان اينكه در هر مرحله 2 میلیارد و 400 میلیون دلار و در مجموع 4 میلیارد و 800 میلیون دلار در این طرح هزینه خواهد شد، تصريح كرد: با فرض قیمت حدود 50 دلار برای هر بشکه نفت خام، بدون احتساب ارزش گاز شیرین، ارزش سایر محصولات قابل استحصال در طول دوره قرارداد، بالغ بر 23 میلیارد دلار می‌شود. ارزش گاز سبک شیرین تولیدی نیز با فرض هر مترمکعب 10 سنت بالغ بر 31 میلیارد دلار می‌شود و درمجموع براساس قیمت‌های فعلی حامل‌های انرژی در بازار بین‌المللی، ارزش محصولات این طرح در طول دوره قرارداد برابر با 54 میلیارد دلار آمریکاست. البته باید توجه کرد که درآمد دولت از اجرای این طرح، منحصر به دوران قرارداد نبوده و برآورد می‌شود که ارزش تولیدات این میدان پس از پایان قرارداد (با قیمت‌های فرض شده حدود 50 دلار) بالغ بر 30 میلیارد دلار شود که در نتیجه درآمد کشور از اجرای این طرح، جمعا از مبلغ 84 میلیارد دلار با قیمت‌های کنونی نفت خام فراتر خواهد رفت. در قرارداد تصریح شده است که مالکیت مخزن، هیدروکربورهاي استخراج شده و تاسیسات، همگی از ابتدا تا انتها متعلق به شرکت ملی نفت جمهوری اسلامی ایران است.
نخستين نتيجه برجام در صنعت نفت
همچنين در آیین امضای قرارداد طرح توسعه فاز 11 پارس جنوبی با شرکت توتال فرانسه، بيژن زنگنه وزير نفت با تاکید بر اینکه امضای این قرارداد از دستاوردهای برجام و انتخابات ریاست‌جمهوری است، گفت: در سه سال و نیم گذشته، یک ساختار و الگوی جدید قرارداد نفتي که قابلیت پذیرش برای شرکت‌های بین‌المللی داشت، به تصویب رساندیم. امروز در مورد قراردادهای جدید نفتی اجماع ملی وجود دارد. ممکن است برخی با این قراردادها مخالف باشند که این موضوع طبیعی است و برای دولت افتخار است که این حق را برای مخالفانش قايل شده که بتوانند انتقاد کنند. مهم‌ترین بخش این قرارداد نفتي انتقال فناوری در همه سطوح است. از شركت پتروپارس ايران و سایر شرکت‌های ایرانی انتظار داریم از حضور توتال در ایران حداکثر استفاده را بکنند. همچنین زمینه جذب سرمایه‌گذار خارجی برای بخش پتروشیمی و پالایش وجود دارد. زنگنه در مورد حضور شرکت‌های آمریکایی در صنعت نفت ایران تصريح كرد: مانعی برای حضور شرکت‌های آمریکایی نداریم و این مانع را کشور خودشان ایجاد کرده‌است. ایران همواره تعهد خود را برای عرضه انرژی در سطح جهان ایفا کرده است. امیدوارم با امضای این قرارداد مرحله جدیدی در صنعت نفت ایران رقم بخورد و همکاران اروپایی و آسیایی حضورشان را جدی‌تر کنند.
برنامه‌ مجزاي توتال براي انتقال فناوری به پتروپارس
با توجه به اینکه شرکت ایرانی پتروپارس جوینت ایرانی توتال است، امضای اين شركت باعث انتقال دانش فنی و تکنولوژی به کشور خواهد شد كه در اين مراسم حمید اکبری مدیرعامل شرکت پتروپارس با اشاره به برنامه مجزای شرکت توتال فرانسه برای انتقال فناوری به این شرکت افزود: شرکت پتروپارس ايران تاکنون توسعه 11 فاز پارس جنوبی را با تولید روزانه 11 میلیارد مترمكعب گاز طبیعی و 500 هزار بشکه میعانات گازی ، با موفقیت به اتمام رسانده است. شرکت توتال برنامه‌اي مجزا براي انتقال فناوری و دانش فنی به شرکت پتروپارس ايران تهیه خواهد کرد و این موضوع جدا از مسئولیت این شرکت در ارتباط با ساخت داخل و انتقال فناوری به ساير شرکت‌های ایرانی خواهد بود. شرکت پتروپارس حداقل 19.9 درصد از تیم مدیریت پروژه و 51 درصد از سهام شرکت بهره‌بردار را به عهده خواهد داشت.
پيام سرمايه‌گذاري غول نفتي توتال به ترامپ
در نوامبر سال گذشته يعني 18 آبان ماه 1395 توافق موقتی برای توسعه بخشی از ميدان گازي پارس جنوبی که میان ایران و قطر مشترک است، بين کنسرسیومی به رهبری توتال فرانسه و شرکت ملی نفت ایران منعقد شد كه در آن زمان ارزش این پروژه ۴ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار برآورد شد. قرارداد نهایی اندکی به تاخیر افتاد تا اطمینان حاصل شود تحریم‌های آمریکا علیه ایران را نقض نمی‌کند، زيرا در سال ۱۳۷۹ شرکت توتال فرانسه برای توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی و ساخت یک کارخانه تولید LNG قراردادی با شرکت نفت ایران امضا کرد. مطالعات و مراحل اولیه کار در چند سال انجام شد، اما از میانه‌های دهه ۱۳۸۰ به دليل افزایش هزینه اجرای پروژه در راستاي افزایش شدید تحریم‌ها، این شرکت فرانسوی از ایران رفت. دونالد ترامپ پس از انتخابات رياست جمهوري آمريكا و انتخاب وي به‌عنوان رييس جمهور اين كشور بارها اعلام كرده است كه خواهان منحل كردن توافق هسته‌اي سال 2015 و تمديد تحريم‌هاي هسته‌اي عليه ايران است اما براساس گزارش فایننشینال تایمز، دونالد ترامپ تاکنون به وعده انتخاباتی خود برای منحل کردن توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ که به رفع تحریم‌های هسته‌ای علیه تهران منتهی شد، عمل نکرده است، البته دولت آمريكا توانست در واکنش به برنامه موشکی تهران تحریم‌های جدیدی وضع کند، اما کمتر از یک ماه پس از تصویب تحریم‌های جدید علیه تهران در سنای آمریکا، عصر ديروز کنسرسیومی به رهبری توتال فرانسه قرارداد گازی پنج میلیارد دلاری با شركت ملي نفت ایران امضا كرد که این قرارداد نخستین قراردادی است که در قالب قراردادهای جدید نفتی موسوم به آی پی سی به امضا رسيده است و مي‌توان مدعي شد كه نخستین قرارداد انرژی مهم ايران با یک شرکت نفتی اروپایی در بیش از یک دهه گذشته خواهد بود. به‌گفته سعید لیلاز كارشناس اقتصادي، قرارداد ايران با توتال فرانسه نشان داد که سیاست‌های جدید آمریکا لفاظی یا شکست خورده‌اند و این قرارداد ،گواه بیشتری از غیرقابل برگشت بودن توافق هسته‌ای است و این توافق از سوی همه طرفین رعایت شده و هیچ کس قصد نقض آن را ندارد.
سابقه حضور توتال در ايران
تاکید بر تامین همه منابع مالی طرح از سوی پیمانکار و جذب میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری خارجي، از مهم‌ترين دستاوردهای توسعه فاز 11 در قالب الگوی جدید قراردادهای نفتی خواهد بود. همچنين برجسته‌ترین نقطه قوت این طرح توسعه‌ای، افزایش مشارکت‌های بین‌المللی شرکت‌های ایرانی به عنوان مسیری برای انتقال فناوری‌های نوین در حوزه‌های مختلف به ویژه ازدیاد برداشت و ساخت تجهیزات است. اما لازم به ذكر است كه در حالي شرکت ملی نفت ایران قرارداد ۴ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلاری را با شرکت توتال امضا كرده است که به گفته برخي مسئولان و رسانه‌هاي خبري، سابقه فساد و عهد شكني این شرکت فرانسوی در بخش های مختلف صنعت نفت به اثبات رسیده است به‌طوري كه توتال در سال ۱۳۷۶ با سهم ۴۰ درصدی وارد عملیات توسعه فازهای ۲ و ۳ پارس جنوبی شد و در کنار شرکت‌های گازپروم روسیه و پتروناس مالزی (هر یک با ۳۰ درصد سهم) فرآیند همکاری را شروع کرد اما ازسال ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۳ حداقل در ۱۲ مرحله بیش از ۴۴ میلیون دلار به همان مقام دولتی داده شد. این مبلغ پرداخت شد تا مقام ایرانی از نفوذ خود استفاده کند و مصوبه شرکت ملی نفت ایران را در ارتباط با پارس جنوبی برای توتال به دست آورد كه سود 40 درصدي براي توتال به همراه داشت و این پروژه در سال ۱۳۸۱ به بهره‌برداری رسید. همچنین در سال ۱۳۷۹ شرکت توتال برای توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی و ساخت یک کارخانه تولید LNG قراردادی را با شرکت نفت ایران امضا کرد كه پس از انجام مطالعات با بهانه كردن تحريم‌ها و افزايش هزينه اجراي پروژه، ايران را ترك كرد. فساد توتال در فاز ۲ و ۳ پارس جنوبی بخشی از عهدشکنی‌ها و تخلفات این شرکت در صنعت نفت ایران است به‌گونه‌اي كه این شرکت در توسعه دو میدان سیری A و E نیز تخلفاتی را انجام داده است و در این پروژه، توتال طی دو سال و نیم ۱۶ میلیون دلار در سال ۹۳ به یک مقام ذی نفوذ در شرکت ملی نفت رشوه پرداخت کرد.
اتحاد كشورهاي غربي با ايران
سوالي كه مطرح مي‌شود اين است كه با توجه به سابقه فساد و عهدشكني توتال در ایران، چه ضمانت اجرایی برای عدم تکرار چنین رویه‌ای در این پروژه حدود پنج میلیارد دلاری وجود دارد كه در اين‌باره محمود خاقاني كارشناس ارشد حوزه نفت در گفت و گو با «قانون» مي‌گويد: در داخل كشورها بارها مشاهده شده كه شركت‌ها از تعهدات خود عبور كرده و در چارچوب قرار داد، مشكلات را حل و فصل كرده‌اند. به‌طورحتم در قرار داد جديد نفتي ايران و فرانسه تجربيات گذشته مد نظر قرار گرفته است، بنابراين عملكرد گذشته شركت توتال فرانسه نمي‌تواند دليلي باشد كه ايران ديگر با اين شركت خارجي همكاري نداشته باشد؛ به عنوان مثال با وجود عملكرد نامطلوب عربستان، ايران همچنان براي انجام فريضه حج ميليون‌ها تومان هزينه مي‌كند.ازاين رو، قطع روابط اقتصادي با شركت‌هاي خارجي به معناي عمل انتحاري اقتصادي خواهد بود. هيچ وقت عملكرد شركت‌ها و سياست‌مداران در راستاي منافع ملي و اقتصادي به صورت ثابت باقي نمي‌ماند و نمي‌توان تنها عيب را در ديگران مشاهده كرد به‌طوري كه ايران در يك مقطع زماني به نحوي عمل كرد كه دنيا را عليه خود متحد كرد. يعني مخالفان و دشمنان به‌راحتي توانستند عليه كشورما يارگيري كنند. اما در حال حاضر باوجود تلاش‌هاي دشمنان و گروه‌هاي تندرو در داخل كشور توانستيم به گونه‌اي عمل كنيم كه دنيا ديگر عليه ما متحد نباشد و بين مخالفان در اينكه مخالفت خود را با ايران ادامه بدند يا اينكه با ايران ديگر مخالفتي نداشته باشند، اختلاف ايجاد شده است. بهترين مثال، شكست آمريكا در جلسه روز پنج‌شنبه 29 ژوئن سال 2017 در شوراي امنيت سازمان ملل بود كه نماينده آمريكا در سازمان ملل سعي كرد كه كشورهاي داراي حق وتو و آلمان را در سازمان ملل متقاعد كند كه قطعنامه لغو تحريم‌ها عليه ايران را مورد بازنگري قرار دهند اما اين كشورها با آمريكا مخالفت كردند. اين كارشناس حوزه نفت و انرژي تصريح مي‌كند: در كشور فرانسه هم اين اتفاق رخ داد، در يك مقطع زماني دولت ديگري بر سر كار بود اما در حال حاضر دولت و مجلس اين كشور تغيير كرده است و حتي نيازهاي فرانسه هم متفاوت شده است. آلمان و فرانسه بعد از حادثه فوكوشيما تمام طرح‌هاي توسعه‌اي نيروگاه‌هاي هسته‌اي خود را متوقف و بايگاني كردند و به ايران به‌عنوان كشوري نگاه مي‌كنند كه مي‌توانند روي مردم سالاري آن حساب كنند كه اين امر نويد بخش اين است كه ايران مي‌تواند يك شريك تجاري مناسب و تامين كننده امنيت نياز انرژي اروپا به ويژه آلمان و فرانسه باشد؛ به‌همين دليل است كه فرانسه و آلمان به عنوان دو قدرت بزرگ اقتصادي اروپا در تلاش هستند كه مناسبات اقتصادي و تجاري خود را با ايران غيرسياسي كنند و از ديدگاه اقتصادي با ايران مشاركت و تعامل داشته باشند.
عدم وابستگي قرار داد جديد نفتي به دلار
خاقاني مي‌گويد: قرار داد توتال در رقابت و مخالفت‌هاي شديد سياسي داخلي و بين‌المللي به ثمر رسيده است. به‌عنوان يك كارشناس حوزه انرژي معتقدم اين قرارداد نويد بخش است و نهالي كه توسط وزير نفت و معاونان ايشان كاشته شده بود به مرحله غنچه رسيده و هنوز ميوه نداده است، بنابراين مقرر است كه اين قرار داد در مسيري حركت كند كه به توليد و اشتغال ختم شود. نكته ديگري كه در اين قرار داد وجود دارد اين است كه اين قرارداد وابسته به اين نيست كه تحريم دلاري آمريكا عليه ايران برداشته شود و يك نوع ابتكار در اين قرار داد ديده مي‌شود و اين بحثي است كه در وزارت نفت دولت هفتم و هشتم و در برنامه‌هاي سوم و چهارم توسعه‌اي كشور تحت عنوان معاوضه انرژي و جدا كردن اقتصاد ايران از وابستگي به دلار زمينه‌سازي شد. در اين قرارداد، دلار به صورت فيزيكي نقشي بازي نمي‌كند و اين يك امتياز محسوب مي‌شود. بايد به تمام مخالفان در كشور توصيه كنيم كه شرايط در منطقه بسيار حساس است و انتظار داريم قيمت نفت به شدت سقوط كند و به زير 30 دلار در هر بشكه برسد.