قطببندی جهانی انرژی بعد از جنگ اوکراین
گروه انرژی: تحولات اخیر روسیه و اوکراین واعمال تحریم های گسترده علیه مسکو به عنوان صادر کننده عمده نفت و انرژی در جهان، بسیاری از مناسبات تجاری بین المللی را تحت تاثیر قرار داده که بازار نفت یکی از مهم ترین بخش های متاثر از این تحولات است. به گزارش «تجارت»، سرمایهگذاران معمولا در زمان بروز بحران روی اوراق قرضه سرمایهگذاری میکنند که به طور کلی به عنوان امنترین دارایی شمرده میشود. این بار هم احتمالا در صورت حمله روسیه به اوکراین، افزایش قیمت نفت و بنابراین بالارفتن تورم همینطور است. تورم بالا و افزایش قریبالوقوع نرخ سود سال جدید را برای بازار اوراق قرضه با شروعی دشواری همراه کرد؛ در شرایطی که نرخ بهره دهساله در آمریکا نزدیک رقم کلیدی ۲ درصد و سود دهساله در آلمان کمی بیش از ۰ درصد برای اولین بار از سال ۲۰۱۹ میلادی است؛ هر رویارویی این شرایط را تغییر میدهد. نظم نوین جهانی پس از حمله نظامی روسیه به اوکراین و تغییراتی که در کریدورهای تجارت ایجاد شد، برندگان و بازندگانی در حوزه انرژی خواهد داشت. روسیه همچنان روزانه نزدیک به یک میلیارد دلار درآمد از فروش نفت و گاز دارد در حالی که اروپا به خرید گاز روسیه ادامه میدهد و از توقف کامل و یکباره عرضه روسیه وحشت دارد. در کوتاه مدت، روسیه با استفاده از وابستگی اقتصادهای اروپایی به گاز طبیعی این کشور، ممکن است دست برنده داشته باشد. گیدئون راچمن، ستون نویس ارشد امور خارجی در فایننشیال تایمز مینویسد: اما در میان مدت تا بلندمدت، مسکو احتمال موقعیت خود به عنوان ابرقدرت انرژی جهانی را از دست خواهد داد زیرا تصمیم اروپا برای قطع وابستگی به انرژی روسیه، برگشت ناپذیر است. آسیا ممکن است میزان زیادی از نفت نامحبوب و تحریم شده روسیه در غرب، را دریافت کند اما اتکای روسیه به چین برای فروش گاز، به دلیل عدم وجود زیرساخت کافی برای تغییر مسیر ارسال گاز از اروپا به چین، نه ظرف چند ماه، بلکه در سالهای آینده، روی خواهد داد. در این بین، قیمتهای بالای نفت و گاز به صنعت شیل آمریکا کمک کرده و این صنعت میتواند در میان مدت تا بلندمدت یک برنده بزرگ در نظم نوین جهانی انرژی باشد زیرا غرب در سالهای آینده صرفنظر از تحولات جنگ در اوکراین، به دنبال تامین نفت و گاز غیرروسی خواهد بود. با این حال، صنعت نفت و گاز آمریکا در کوتاه مدت، با محدودیتهایی برای افزایش تولید روبروست. این موانع شامل مشکلات زنجیره تامین، افزایش هزینهها و تمایل دولت آمریکا برای اشاعه انرژی پاک و به همان اندازه مقصر جلوه دادن صنعت نفت برای محدود شدن عرضه سوخت و افزایش سرسام آور قیمت بنزین، هستند.
اگر تولیدکنندگان آمریکایی از محیط نظارتی حمایت کننده از سرمایه گذاری در تولید جدید برخوردار بودند، آمریکا فرصت این را داشت که برنده بازی ژئوپلیتیکی انرژی در بلندمدت شود. مناطق مصرف کننده بزرگ شامل اروپا و متحدان آمریکا در شمال آسیا که میخواهند دیگر هرگز متکی به انرژی روسیه نباشند، متقاضی نفت و فرآوردههای نفتی آمریکا خواهند بود. آمریکای لاتین هم به دلیل نزدیکی به آمریکا، بازار طبیعی صادرات انرژی آمریکاست؛ به خصوص که اروپا به دلیل روبرو شدن با کمبود انواع انرژی، مانند دوران قبل از بحران انرژی پاییز ۲۰۲۱ و حمله نظامی روسیه به اوکراین، سوخت چندانی به این منطقه صادر نمیکند. تغییر دائمی کریدورهای تجارت انرژی و تصمیم اروپا برای قطع وابستگی به نفت و گاز روسیه، موقعیت روسیه به عنوان یک قدرت نفتی و گازی را در میان مدت و بلندمدت تضعیف میکند. یک مقام ارشد آلمانی به فایننشیال تایمز گفت: پیش از جنگ، روسیه انتظار ۳۰ سال درآمد نفت و گاز تضمین شده را داشت اما اکنون آنها یک فرصت سه ساله را میبینند. طبق آمار مرکز تحقیقات انرژی و هوای پاک (CREA)، روسیه در ۱۰۰ روز نخست جنگ در اوکراین، ۹۸ میلیارد دلار (۹۳ میلیارد یورو) درآمد از صادرات سوخت فسیلی داشت و اروپا پول ۶۱ درصد این واردات را پرداخت کرد. همزمان با تلاش اتحادیه اروپا برای کاهش درآمدهای نفتی روسیه از طریق اعمال ممنوعیت روی واردات نفت دریابرد از روسیه، مسکو حجم بیشتری از صادرات نفت خود را به آسیا گسیل کرده است. اما روسیه برای جایگزین کردن صادرات گاز به اروپا و درآمد آن، دشواری بیشتری خواهد داشت. حجم گازی که روسیه از طریق خط لوله و به شکل LNG به چین صادر می کند، در مقایسه با صادرات گاز به اروپا از طریق خط لوله، بسیار اندک است؛ حتی با وجود این که روسیه، عرضه گاز به اروپا را طی هفتههای اخیر کاهش داده است.
آمریکا که بزرگترین تولیدکننده نفت جهان است، میتواند به جبران کردن حداقل بخشی از عرضه حذف شده روسیه بازار بازارهای نفت و گاز کمک کند. صادرات LNG آمریکا به اروپا افزایش پیدا کرده و صادرات سوخت هم با وجود افت چشمگیر ذخایر این کشور، افزایش پیدا کرده است.

