توافـق بر سـر وحـدت سوریــه

آرمان ملی-  حمید شجاعی: نشست سران ضامن روند آستانه شامگاه سه‌شنبه با حضور روسای جمهور ایران، روسیه و ترکیه در محل اجلاس سران تهران برگزار شد و طرفین مواضع و راهکارهای خود را برای حل مشکلات سوریه مطرح کردند. هرچند پیش از این نیز مطرح شده بود که موضوعاتی چون عملیات نظامی ترکیه و موضع مشترک در قبال حملات اسرائیل به سوریه، مسئله کمیته تدوین قانون اساسی سوریه و جدای از آن مسائلی چون برجام، روابط 2 جانبه در دستور کار قرار خواهد گرفت. در همین راستا نیز سه کشور پس از گفت‌وگو‌ها و رایزنی‌ها در جمع خبرنگاران مواضع خود و آنچه که در هفتمین نشست سران ضامن آستانه مطرح شده بود را بیان کردند. چنانکه ابتدا آیت‌ا... رئیسی؛ رئیس‌جمهور کشورمان در نشست خبری مشترک با پوتین و اردوغان اعلام کرد که «در این نشست، تاکید بر حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه شد و بر این امر که حضور آمریکایی‌ها در شرق فرات به هر بهانه‌ای هیچ وجاهتی ندارد، نیز تاکید صورت گرفت.» ولادیمیر پوتین نیز گفت: «سه کشور تاکید دارند بر اساس گفت‌وگوی سوری و با راه حل سیاسی، بحران سوریه قابل حل است و باید به وحدت و تمامیت ارضی سوریه احترام گذاشته شود و سرنوشت سوریه باید به دست مردم این کشور تعیین شود.» اما اردوغان بر مبارزه با گروه‌های مسلح در سوریه تاکید و بیان کرد: «میان سازمان‌های پژاک، ی. پ. گ و پ. ک. ک هیچ تفاوتی نمی‌بینیم. قبول نمی‌کنیم از یکی به عنوان ابزار استفاده و با دیگری مبارزه شود.» این در حالی است که رئیس‌جمهور ترکیه در ابتدای نشست آستانه هم اظهار کرده بود که داعش، پژاک، پ ک ک و پ ک و سایر گروه‌های تروریستی باید 30 کیلومتر از مرزهای سوریه دور شوند. به مبارزه با گروه‌های تروریستی ادامه می‌دهیم و از روسیه و ایران انتظار داریم در این مبارزه در کنار ترکیه باشند. حال اینکه پیش از این نیز مطرح می‌شد که ایران و روسیه در خصوص بحران سوریه مواضع مشترکی دارند اما این ترکیه است که گاه در زمین نیروهای متخاصم بازی می‌کند. اما اگر از سوی دیگر بخواهیم به این نشست نگاه کنیم؛ نشست تهران محلی بود برای رایزنی و دیپلماسی فعال طرفینی که تهران را به مرکز دیپلماسی بدل کرد. چه اینکه روز گذشته نیز در راستای همین دیپلماسی فعال شاهد حضور فیصل مقداد وزیر امور خارجه سوریه در تهران و گفت‌وگو با مقامات کشورمان بودیم. لذا آنچه که تحلیلگران، کارشناسان و رسانه‌های داخلی و بین‌المللی بر آن تاکید دارند موفقیت‌آمیز بودن نشست آستانه به میزبانی تهران و افزایش جایگاه کشورمان به جهت دیپلماسی فعال و ایجاد توافقات دو جانبه اقتصادی، سیاسی، امنیتی و نظامی با ترکیه و روسیه بود که نشان از تاثیر مثبت این نشست داشت و تهران را کانون توجهات رسانه‌ها قرار داد. حال باید دید که نتایج این نشست چه زمانی بروز و ظهور پیدا خواهد کرد. 
 بیانیه پایانی نشست
در پایان نشست 3 جانبه کشورهای ایران، روسیه و ترکیه در پایان هفتمین نشست سران کشور‌های ضامن روند آستانه، طرفین بیانیه مشترکی صادر و وضعیت میدانی جاری در سوریه را مورد بحث قرار داده و همچنین آخرین تحولات بین‌المللی و منطقه‌ای را بررسی کرده و بر نقش پیشتاز روند آستانه در حل و فصل مسالمت‌آمیز بحران سوریه تاکید کردند. طرفین بر تعهد تزلزل‌ناپذیر خود به حاکمیت، استقلال، وحدت و تمامیت ارضی جمهوری عربی سوریه و همچنین به اهداف و اصول منشور ملل متحد تأکید و تصریح کردند که این اصول باید مورد احترام همگان بوده و هیچ اقدامی، فارغ از عاملان آن، نباید این اصول را تضعیف نماید. 3 کشور حاضر در نشست شرایط شمال سوریه را بررسی و تأکید کردند که دستیابی به امنیت و ثبات در منطقه تنها در سایه حفظ حاکمیت و تمامیت ارضی این کشور ممکن است و بدین منظور تصمیم گرفتند تلاشهای خود را هماهنگ نمایند. مخالفت خود را با تصرف و انتقال غیرقانونی نفت و درآمد‌های حاصل از فروش آنکه متعلق به سوریه است ابراز کردند. همچنین طرفین نگرانی عمیق خود را نسبت به شرایط انسانی در سوریه ابراز نموده و کلیه تحریمهای یکجانبه که مغایر با حقوق بین‌الملل، حقوق بین‌الملل بشردوستانه و منشور ملل متحد هستند، از جمله اقدامات تبعیض‌آمیز از طریق صدور معافیتها برای مناطق خاص که می‌تواند با کمک به دستورکار‌های جدایی طلبانه، موجب تجزیه این کشور گردد را مردود دانستند. در این راستا، از جامعه بین‌الملل به‌ویژه سازمان ملل متحد و آژانسهای بشردوستانه آن و سایر نهاد‌های بین‌المللی دولتی و غیردولتی خواستند به دور از تبعیض، سیاسی‌کاری و پیش‌شرط، کمک‌‌های خود را با شفافیت بیشتر به تمام سوری‌ها افزایش دهند. ایران، روسیه و ترکیه بار دیگر بر این عقیده خود تصریح کردند که منازعه سوریه هیچ راه حل نظامی نداشته و تنها از طریق روند سیاسی سوری ـ سوری با تسهیلگری سازمان ملل وفق قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت سازمان ملل قابل حل و فصل خواهد بود. همچنین طرفین علاوه بر موضوع سوریه، بر قصد خود مبنی بر تقویت هماهنگی‌های سه‌جانبه در عرصه‌های مختلف به منظور افزایش همکاری‌های مشترک سیاسی و اقتصادی تأکید کردند. طرفین توافق کردند نمایندگان خود را مکلف نمایند تا نوزدهمین نشست بین‌المللی سوریه در چارچوب روند آستانه را تا پایان سال ۲۰۲۲ در فدراسیون روسیه برگزار کنند. 
  نشست امیر عبداللهیان-  مقداد
وزیر امور خارجه کشورمان در نشست مطبوعاتی مشترک با فیصل مقداد، وزیر خارجه سوریه که شامگاه سه شنبه به منظور دیدار با مقامات تهران وارد کشور شده است، با بیان اینکه موضوع خروج و پاکسازی گروه‌های تروریستی و مسلح از سوریه و بازگشت امنیت به سراسر سوریه و احترام به تمامیت ارضی سوریه مورد تاکید و توجه ما در نشست آستانه بود، اظهار داشت: ما در این نشست بر حفظ تمامیت ارضی و احترام به حاکمیت ملی این کشور تاکید کردیم. حسین امیر عبداللهیان با بیان اینکه بر این موضوع تاکید داریم که برخی از نگرانی‌های امنیتی ترکیه در شمال سوریه باید از طریق سیاسی حل و فصل شود و راهکار نظامی باعث افزایش بحران خواهد شد، گفت: مبارزه با تروریسم، ساختن آینده سوریه بر مبنای خواست مردم این کشور، حفظ حقوق مردم این کشور بدون دخالت‌های خارجی در موضوع سوریه مورد توجه ایران است. همچنین وزیر امور خارجه سوریه نیز اظهار داشت:  از تلاش‌های ایران در بیانیه پایانی که بر تمامیت ارضی و حاکمیت و استقلال سوریه تأکید داشته است بسیار رضایتمندیم. فیصل مقداد گفت: هیچ چیزی نمی‌تواند استقلال و حاکمیت سوریه را تهدید کند.